Wzburzona Wisła i dźwięk drżących dzwonów w całym mieście. Naturalne trzęsienia ziemi wielokrotnie były odczuwalne w Krakowie

Chociaż epicentrum trzęsienia ziemi w 1443 roku znajdowało się na północ od Wrocławia, to nie oznacza, że jego siła nie dosięgnęła Krakowa. Wstrząs sprzed 580 lat był tak mocny, że dało się go odczuć w całej Europie Środkowej. W stolicy małopolski runęła wówczas kopuła kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Magnituda wstrząsu mierzyła wówczas ok. 6 st. w skali Richtera. W czasie wstrząsu miały również ucierpieć krakowskie kamienice oraz Kazimierz.

Równie dotkliwe dla Krakowa okazało się także trzęsienie ziemi ze stycznia 1259r. Jego przypuszczalna wartość to ok. 4,8 st. Wstrząsy sprzed 764 lat spowodowały zniszczenie wielu budynków w Krakowie.

Następnie południe Polski przez kolejne długie lata zostało oszczędzone od zniszczeń powodowanych trzęsieniami ziemi. Niestety, ale 9 sierpnia 1662 roku ten pozorny spokój znów został zachwiany. Wówczas doszło do wstrząsów w Tatrach. Epicentrum trzęsienia znajdowało się w okolicy Sławkowskiego Szczytu, który według świadków, miał się rozpaść na części, a jego wysokość obniżyć o 300 metrów.

Kolejne trzęsienia ziemi na terenie Polski dwukrotnie pojawiły się w 1786r. Najpierw 27 lutego odnotowano silne wstrząsy z epicentrum w okolicach Cieszyna na głębokości 45 km. Wówczas doszło do dużych zniszczeń na terenach między Wrocławiem, Sandomierzem i Wiedniem. Również w tym samym roku, a dokładniej 3 grudnia, doszło do kolejnego trzęsienia ziemi. Tym razem jego epicentrum znajdowało się w okolicach Myślenic. Wstrząsy były tak mocne, że można je było odczuć w Krakowie, we Wrocławiu, we Lwowie, a także na Słowacji i w Czechach. Wstrząsy ponownie uszkodziły kościół św. Katarzyny, który dla bezpieczeństwa musiał zostać zamknięty.

Po blisko 54 letniej przerwie, wstrząsy pojawiły się w regionie Pienin. Magnituda trzęsienia sięgała 5 st. w skali Richtera. Z kolei w 1992r odnotowano serię wstrząsów w okolicach Krynicy o sile 4,6 st. Podobną magnitudę miał również wstrząs 30 listopada 2004r, który zaobserwowano na Podhalu. Jego epicentrum znajdowało się między Nowym Targiem a Czarnym Dunajcem. Wstrząsy były odczuwalne zarówno w powiece tatrzańskim jak również nowotarskim oraz nowosądeckim. Pojawiały się również doniesienia, że wstrząsy można było odczuć na północ powiatu limanowskiego oraz w Krakowie Płaszowie.

Ostatnie naturalne trzęsienie ziemi na południu Polski miało miejsce w marcu 2013 roku. Wówczas ziemia na Podhalu zatrzęsła się z siłą 3,1 st. w skali Richtera. Epicentrum wstrząsu znajdowało się 12 km na południowy-wschód od Nowego Targu, w połowie drogi między Krempachami a Frydmanem w okolicach Jeziora Czorsztyńskiego.

- Niestety w obecnej chwili nie istnieje możliwość przewidywania, czy raczej należałoby powiedzieć prognozowania wystąpienia trzęsienia ziemi w danym miejscu o danych czasie i sile. Generalnie najsilniejsze trzęsienia ziemi występują w specyficznych miejscach na kuli ziemskiej związanych z granicami płyt tektonicznych. Mniej więcej wiadomo, gdzie może wystąpić następne trzęsienie, ale nie można zaprognozować dokładnego czasu jego wystąpienia i przewidywanej siły (magnitudy) - mówi nam prof. Łukasz Rudziński, kierownik Zakładu Sejsmologii w Instytucie Geofizyki PAN.

Jak tłumaczy ekspert z Instytutu Geofizyki PAN, w Polsce naturalne, czy tektoniczne trzęsienia ziemi są stosunkowo rzadkie, a ich siła jest niewielka.

Dowiadujemy się również, że na terenie województwa Małopolskiego, w rejonach podgórskich i Tatrach od czasu do czasu rejestrowane są niewielkie zjawiska o magnitudach około 1,0 czyli takich, które nie zostałyby wykryte bez bardzo czułego sprzętu pomiarowego. Są to wstrząsy zupełnie naturalne dla tego rejonu i wiążą się z naprężęniami tektonicznymi przenoszonymi z południa kontynentu, gdzie płyta afrykańska zderza się z eurazjatycką.

- Od czasu do czasu, raz na kilkadziesiąt lat, może wystąpić zjawisko o magnitudzie ok. 4,0 taka siła wiąże się z możliwością odczucia wibracji przez ludzi znajdujących się w pobliżu epicentrum wstrząsu. Inną kwestię stanowią zjawiska związane z działalnością człowieka. W Polsce są to wstrząsy związane z wydobywaniem zasobów ziemi takich jak węgiel kamienny, brunatny czy rudy miedzi - mówi prof. PAN.

Dla przykładu w rejonie Libiąża pojawiają się obecnie wstrząsy spowodowane wydobyciem węgla kamiennego, a ich siła może przekraczać magnitudę 3,0 i być odczuwalna na powierzchni ziemi.

Prof. Łukasz Rudziński tłumaczy, że - trzeba mieć świadomość, że wstrząsy związane z działalnością górniczą są stałym elementem wydobywania kopalin i nie powinny być traktowane jako coś nadzwyczajnego.

Główną przyczyną wstrząsów na tym obszarze jest działalność górnicza prowadzona w kopalniach. Za sprawą Kopalni Węgla Kamiennego Janina pojawiały się w miejscowości Libiąż. Do ostatnich doszło 12 stycznia br. o poranku. Mieszkańców tego dnia obudziły delikatne drżenia. Pierwszy z nich miał miejsce o 5:16 a jego siła wynosiła 2,2 w skali Richtera. Drugi wstrząs był zaledwie 7 minut później, a jego magnituda wyniosła 2,7 w skali Richtera. Ostatni wstrząs był o godz. 6:17 i jego siła wynosiła 2,2 w skali Richtera.

Do trzech wstrząsów doszło w powiecie chrzanowskim również w nocy 4 stycznia br. Pierwsze z nich miało miejsce o godz. 0:17 a jego siła liczyła 2,1 w skali Richtera. Kolejne nadeszło o 4:09 i było już nieco słabsze - 1,9. Ostatnie, a zarazem najsilniejsze wystąpiło o godz. 04:58 i miało siłę 2,6 w skali Richtera. Wstrząsy i tym razem pochodziły z obszaru górniczego ZG Janina w Libiążu.

- Trzęsienia ziemi są wywoływane rozdzielaniem się i przesuwaniem płyt tektonicznych. Mogą spowodować zawalenie się budynków, zniszczenie dróg, wywołać pożar, tsunami lub lawinę - czytamy na stronie ministerstwa.

Wskazówki podane na stronie gov.pl są zróżnicowane, np. ze względu na to, gdzie się znajdujemy podczas wstrząsów. Jeżeli znajdujemy się w pomieszczeniu powinniśmy ochraniać głowę i położyć się na ziemi - najlepiej pod stołem, aż do ustania wstrząsów. Nie powinniśmy opuszczać budynku aż do całkowitego ustania trzęsienia ziemi. Nie powinniśmy w tym czasie korzystać również z wind. Powinniśmy również możliwie zabezpieczyć się przed spadającymi przedmiotami.

Poradnik w trakcie wstrząsów jest trochę inny w sytuacji, gdy znajdujemy się na zewnątrz. Wówczas jeśli prowadzimy pojazd, powinniśmy się zatrzymać w miejscu z dala od budynków, drzew, wiaduktów, przejść podziemnych czy też linii energetycznych. Jeśli idziemy pieszo, musimy unikać budynków, drzew i kabli. Gdy z kolei znajdujemy się w pobliżu zboczy, klifów lub gór powinniśmy uważać na spadające skały i osunięcia ziemi.

Ministerstwo przygotowało także instrukcję, co robić po trzęsieniu ziemi. Najpierw powinniśmy sprawdzić, czy jesteśmy ranni, a następnie odciąć wodę, elektryczność i gaz. Nie powinno się w tym czasie zapalać świec czy papierosów. Powinniśmy w miarę możliwości słuchać radia i postępować zgodnie z instrukcjami władz. Musimy unikać korzystania z pojazdów, a także uszkodzonych budynków. Jeśli jesteśmy gdzieś uwięzieni, powinniśmy wysłać SMS, uderzać w rurę czy też ścianę lub używać gwizdka zamiast krzyczeć. Musimy być również wyczuleni na to, że mogą się pojawić wstrząsy wtórne.

Dane historyczne na podstawie polskanieznana.pl

Czy Polacy chcą amerykańskiej elektrowni atomowej w Polsce?