Z Geoparkiem Jurajskim i ekranami

Program ochrony środowiska dla całego powiatu

   - Program wyznacza pewne kierunki działania, powiat będzie monitorował na bieżąco jego realizację, ale musimy zdawać sobie sprawę, że cały ciężar ponoszenia kosztów wdrożenia programu spadnie na gminy. Inwestycje związane z proekologicznymi działaniami są niezmiernie drogie, dlatego musimy jak najszybciej rozpocząć prace nad dobrym przygotowaniem się do wykorzystania środków z różnych programów unijnych - powiedział starosta Jacek Krupa podczas omawiania tego programu na sesji Rady Powiatu. W programie zapisano terminy realizacji przedsięwzięć związanych z chronieniem środowiska przed degradacją. Ostateczny termin zakończenia tych działań, zgodnie z wymogami UE, wyznaczono na 2010 r.
   Autor opracowania dr Krzysztof Słysz z Instytutu Rozwoju Miast w Krakowie wytypował odcinki przy ośmiu drogach przebiegających przez powiat, gdzie powinny zostać zbudowane ekrany akustyczne. W dużym stopniu ograniczą one hałas, na jaki narażeni są mieszkańcy domów zlokalizowanych przy ruchliwych arteriach. Najwięcej, 4,5 km ekranów należy postawić przy drodze krajowej nr 7 przebiegającej m.in. przez Węgrzce, Michałowice, Słomniki. Przy krajówce nr 79 powinny one stanąć na 3,2-km odcinku, m.in. w: Zabierzowie, Kochanowie, Rudawie, Krzeszowicach i Woli Filipowskiej oraz prowadzącej przez Pobiednik, Igołomię i Wawrzeńczyce. Na drodze olkuskiej, przewidziano je w m.in. w miejscowościach: Modlnica, Jerzmanowice, Przeginia, a na drodze nr 44 w: Skawinie, Borku Szlacheckim i Wielkich Drogach. Na "zakopiance", zdaniem autora projektu, powinny stanąć w Mogilanach na niewielkim odcinku 0,4 km oraz przy drodze wojewódzkiej w: Kryspinowie, Liszkach i Przegini Duchownej. Szczegółowa lokalizacja ekranów będzie możliwa po opracowaniu przez powiat map akustycznych (koszt około 40 tys. zł). Dopiero wówczas będzie można określić kolejność budowy ekranów oraz ich parametrów. Także konieczne jest podejmowanie działań ograniczających hałas wokół lotnisk (w powiecie krakowskim są dwa: w Balicach i Pobiedniku) oraz zakładów produkcyjnych. Niezmierne ważne jest wykorzystywanie innych sposobów ochrony przed hałasem, np. tworzenia pasów zieleni, montażu okien o podwyższonej izolacyjności, eliminacji środków transportu, których hałaśliwość nie odpowiada standardom w Unii Europejskiej - podkreślił autor opracowania. Działania związane ograniczeniem hałasu powinny zakończyć się do 2010 r.
   W zakresie ochrony gleb do 2006 r. opracowana zostanie mapa gleb z erozją i osuwiskami, w tym samym terminie likwidacji muszą ulec składowiska wysypisk w Kulerzowie i Polanowicach. Do 2010 r. przeprowadzona ma zostać rekultywacja starych składowisk i terenów poprzemysłowych.
   W tym roku opracowana zastanie koncepcja gospodarki wodno-ściekowej dla wszystkich gmin. W programie ochrony wód przewidziano m.in. budowę kanalizacji, zbiorników retencyjnych w gm. Skała w rejonie Ojcowa i Przegini Duchownej w gm. Czernichów, gdzie także istnieje konieczność modernizacji 10-km odcinka wałów wiślanych. Ważnym zadaniem będzie również modernizacja oczyszczalni ścieków przemysłowych oraz komunalnych.
   W ramach ochrony zasobów przyrody, w latach 2006-2008, tworzone będą nowe rezerwaty, użytki ekologiczne oraz zarejestrowane nowe pomniki przyrody (wodospady, skałki, jaskinie). W przyszłym roku rozpoczną się działania nad utworzeniem Geoparku Jurajskiego, obejmującego obszary w części gmin: Krzeszowice, Zabierzów, Skała i Sułoszowa.
   Obecnie na terenie powiatu krakowskiego znajduje się 447 pomników przyrody, co stanowi jedną trzecią pomników zarejestrowanych w Małopolsce. Najwięcej jest ich w gminie Skawina (68), Krzeszowice (64), Zabierzów (47), Sułoszowa (46), Jerzmanowice-Przeginia (42). Natomiast niewiele jest użytków ekologicznych. Tylko trzy takie obiekty powstały kilka lat temu w gminie Zabierzów: "Stanowisko Lilii Złotogłów" (w Zabierzowie) oraz w Rząsce dwa uroczyska.
   W ramach programu ochrony środowiska opracowano także plan gospodarki odpadami oraz dokonano analizy stanu obecnego. Podzielono ją na cztery grupy. Oceną bardzo dobrą wyróżniono gminę Skawina, zadowalająca ocena wystawiona została: Krzeszowicom, Liszkom, Mogilanom i Zielonkom. Mierną przyznano gminom: Czernichów, Sułoszowa, Świątniki Górne, Wielka Wieś i Zabierzów. Niezadowalającą otrzymały: Igołomia-Wawrzeńczyce, Iwanowice, Jerzmanowice-Przeginia, Kocmyrzów-Luborzyca, Michałowice, Skała i Słomniki.
   W powiecie funkcjonują dwa składowiska odpadów, które - zdaniem autora opracowania - nie są obojętne dla środowiska i stanowią ze względu na nieodizolowanie od podłoża, potencjalne zagrożenie dla wód podziemnych w Kulerzowie (gm. Mogilany) i Polanowicach (gm. Słomniki). Ponieważ nie wykonano w nich otworów piezometrycznych, nie ma możliwości monitorowania wód podziemnych. Także zanieczyszczone są wody podziemne i powierzchniowe na nieczynnym składowisku komunalnym w Skawinie, gdzie również zaobserwowano przenikanie gazów, a proces rekultywacji wysypiska nie został zakończony. Natomiast właściwie przeprowadzono rekultywację składowiska odpadów przemysłowych w tej miejscowości.
   Za jedno z najpilniejszym zadań uznano poprawę efektywności zbiórki stałych odpadów komunalnych, wdrożenie zbierania surowców wtórnych oraz zorganizowania systemu unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych w gminach: Igołomia-Wawrzeńczyce, Iwanowice, Wielka Wieś i Zabierzów.
   W powiecie krakowskim wyznaczono pięć zagrożonych obszarów, gdzie kiedyś znajdowały się składowiska odpadów komunalnych: w Skale (w otulinie Ojcowskiego Parku Narodowego), dwa w Krzeszowicach (w obrębie Jurajskich Parków Krajobrazowych), Czernichowie (na terenie Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego), w Zielonkach (w pobliżu cegielni).
   W programie przewiduje się funkcjonowanie pięciu składowisk odpadów, niektórych na miejscach, gdzie są już teraz, ale powinny zostać przekształcone w tzw. wysypiska obojętne: w Polanowicach (obsługującego gminy: Kocmyrzów-Luborzyca, Igołomia-Wawrzeńczyce, Iwanowice, Michałowice, Skała, Słomniki i Zielonki), Kulerzowie (Mogilany, część Skawiny, Świątniki), Krzeszowicach (Jerzmanowice-Przeginia, Krzeszowice, Sułoszowa, Wielka Wieś i Zabierzów) oraz w gminach: Czernichów lub Liszki oraz Skawina. Jednak stanowisko starostwa w tej sprawie nie pokrywa się całkowicie z propozycją zawartą w programie w przypadku wysypisk w Kulerzowie i Polanowicach. Ze względu na duże koszty dostosowania tych obiektów do wymogów zostaną one zamknięte do 2005 r.
   Do 2010 r. program nie przewiduje utworzenia na terenie powiatu żadnego składowiska odpadów niebezpiecznych ani spalarni. Tekst i fot. Ewa Tyrpa