Z kalendarium 07.04 - 13.04

7 kwietnia 1348
UNIWERSYTET. Założony został uniwersytet w Pradze. Powołał go król Czech Karol IV Luksemburski za zgodą papieża Klemensa VI, który 26 stycznia 1347 r. wydał w tym celu stosowną bullę ustanawiając uczelnię z czterema wydziałami: sztuk wyzwolonych, prawa, medycyny i teologii. 7 kwietnia 1348 r. król nadał jej immunitet wyłączający ją spod władzy świeckiej. Praski uniwersytet jest najstarszym w Europie Środkowej.

8 kwietnia 1783
ANEKSJA. Caryca Katarzyna II podpisała akt przyłączenia Krymu do Rosji. Od 1774 r. formalnie niezależny Chanat Krymski był faktycznie rosyjskim protektoratem, a Rosja nie ustawała w wysiłkach zmierzających do wchłonięcia go. Do aneksji doszło w 1783 r. Krym wszedł w skład obwodu taurydzkiego, w regionie określanym jako Noworosja. Ostatni chan Sahin Girej złożył urząd.

8 kwietnia 1794
AWANS. Tadeusz Kościuszko mianował Bartosza Głowackiego chorążym regimentu grenadierów krakowskich w nagrodę za bohaterstwo w bitwie pod Racławicami. Głowacki był chłopem z Rzędowic i nazywał się Wojciech Bartos. Jako kosynier wyróżnił się, za co Kościuszko awansował go na oficera i zwolnił z poddaństwa. Dwa miesiące później Głowacki odniósł ciężką ranę w bitwie pod Szczekocinami i zmarł w szpitalu 9 czerwca 1794 r.

11 kwietnia 1864
ARESZTOWANIE. Dyktator powstania Romuald Traugutt został aresztowany przez rosyjską policję o godz. 2 w nocy w swojej warszawskiej kwaterze. Został wydany przez złamanego w śledztwie sekretarza Wydziału Skarbu Rządu Narodowego Artura Goldmana. Początkowo przetrzymywany był na Pawiaku, a później w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. W śledztwie nie wydał nikogo. Skazano go na śmierć, a wyrok wykonano 5 sierpnia.

7 kwietnia 1922
PAROWÓZ. Zakłady Fablok z Chrzanowa przekazały PKP pierwszy wyprodukowany w Polsce parowóz towarowy serii Tr21 z tendrem trzyosiowym. Parowóz opracowany został przez zespół polskich inżynierów przy współpracy z Biurem Konstrukcyjnym StEG w Wiedniu. Pierwszych 36 sztuk zbudowano w StEG, a Fablok podjął produkcję w 1922 r. Do 1925 r. w Chrzanowie wyprodukowano 72 sztuki Tr21. PKP wykorzystywały je do 1974 r.

9 kwietnia 1936
FUNDUSZ. Powstał Fundusz Obrony Narodowej. Jego celem było uzyskanie dodatkowych środków na dozbrojenie armii. FON gromadził środki pochodzące ze sprzedaży nieruchomości i ruchomości będących własnością państwa, dotacji budżetowych oraz z darów i zapisów osób prywatnych. Środki zbierano w postaci gotówkowej i rzeczowej (nieruchomości, kosztowności, a nawet zboże). Łącznie do 1939 r. na FON zgromadzono około 1 mld zł.

7 kwietnia 1938
PIŁSUDSKI. Prezydent Mościcki podpisał Ustawę o ochronie imienia Józefa Piłsudskiego. Ustawę przyjęto w wyniku obrazy pamięci marszałka dokonanej przez dziennikarza Stanisława Cywińskiego. W reakcji na to rząd 15 marca przedłożył Sejmowi projekt ustawy, a posłowie jednogłośnie ją przyjęli. Za uwłaczanie imieniu marszałka ustawa przewidywała 5 lat więzienia.

8 kwietnia 1940
ZATOPIENIE. U wybrzeży Norwegii okręt podwodny ORP „Orzeł” zatopił niemiecki statek z transportem wojska MS „Rio de Janeiro”. Polski okręt wezwał najpierw jednostkę do zatrzymania się i poddania rewizji. Gdy okazało się, że niemiecki kapitan gra na zwłokę, „Orzeł” wystrzelił torpedę. Tonący statek pełen był niemieckich żołnierzy, których przewożono do Norwegii w ramach przygotowań do ataku na ten kraj.

10 kwietnia 1942
MARSZ ŚMIERCI. Rozpoczął się Bataański Marsz Śmierci – przemarsz amerykańskich i filipińskich jeńców wojennych z półwyspu Bataan do japońskiego obozu koncentracyjnego w O’Donnel na filipińskiej wyspie Luzon. Wskutek trudnych warunków i brutalności Japończyków spośród początkowych 70 tys. do celu dotarło jedynie 54 tys. jeńców. Marsz był jedną z największych zbrodni wojennych podczas wojny na Pacyfiku.

9 kwietnia 2010
GAZOCIĄG. Prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew dokonał w okolicy Gotlandii oficjalnego otwarcia budowy Gazociągu Północnego. Gazociąg łączył Vyborg w Rosji z Greifswaldem w Niemczech. Poprowadzono go po dnie Morza Bałtyckiego, omijając kraje tranzytowe – republiki bałtyckie i Polskę. Drugą nitkę połączenia oddano do użytku w 2012 r. Budowa gazociągu wzbudziła wiele kontrowersji. Porównano ją nawet do paktu Ribbentrop-Mołotow.