Z kalendarium 11.03 - 17.03

15 marca 44 p.n.e.

ZABÓJSTWO. Juliusz Cezar w dniu id marcowych został zamordowany przez senatorów pod przywództwem Marka Brutusa i Gajusza Kasjusza. Zamachowcy zasztyletowali go w sali senatu, zadając mu wedle tradycji 23 ciosy. Ostatni, zadany ręką Brutusa, którego Cezar uważał za przyjaciela, okazał się śmiertelny. Cezar miał wyszeptać: „I ty, Brutusie, przeciw mnie?”

15 marca 1765

SZKOŁA. Stanisław August Poniatowski założył Szkołę Rycerską w Warszawie. Jej zadaniem było przygotowywanie młodzieży do służby wojskowej i publicznej. Funkcję komendanta pełnił książę Adam Kazimierz Czartoryski. Przez 30 lat działalności szkoła wychowała ok. 950 kadetów. Została zamknięta decyzją władz w 1794 r., po upadku insurekcji kościuszkowskiej.

15 marca 1849

GAZETA. W Paryżu ukazało się pierwsze wydanie „Trybuny Ludów”, dziennika politycznego wydawanego w języku francuskim przez Adama Mickiewicza. Dziennik powstał dzięki sporej dotacji (200 tys. franków) Ksawerego Branickiego. Oprócz Polaków pisywali w nim autorzy francuscy, włoscy i rosyjscy. Pismo propagowało idee Wiosny Ludów i ukazywało się z przerwami do 10 listopada.

13 marca 1881

ZAMACH. Cesarz Rosji Aleksander II zginął w zamachu bombowym przeprowadzonym na Newskim Prospekcie w Petersburgu przez działacza Narodnej Woli Polaka Ignacego Hryniewieckiego. Zamachowiec rzucił bombę w powóz cara, od wybuchu której zginęli zarówno władca, jak i on sam. Śmierć władcy przekreśliła plany wprowadzenia w Rosji nowoczesnego państwa konstytucyjnego. Tron po Aleksandrze II przejął jego syn Aleksander III, który powrócił do polityki despotyzmu.

12 marca 1938

ANSCHLUSS. Niemcy dokonały przyłączenia Austrii. Gdy władze zarządziły na 13 marca referendum, w którym obywatele mieli się wypowiedzieć o przyszłości swego kraju, Hitler 12 marca wydał Wehrmachtowi rozkaz przekroczenia granic. Kraj został zajęty bez problemu, a 13 marca naziści austriaccy ogłosili zatwierdzoną następnie przez Hitlera ustawę, która włączała Austrię do Wielkiej Rzeszy. Austriacy przyjęli anschluss z entuzjazmem.

16 marca 1944

1 ARMIA. W ZSRR powstała 1. Armia Polska. Tego dnia władze sowieckie wyraziły zgodę na przekształcenie 1. Korpusu w 1. Armię Polską. Jej dowódcą mianowano gen. Zygmunta Berlinga. Ośrodkiem formowania był najpierw rejon Sum koło Charkowa, a później rejon Żytomierza. W lipcu 1944 r. Armia składała się m.in. z czterech dywizji piechoty, brygady pancernej, brygady kawalerii i pięciu brygad artylerii.

11 marca 1947

PROCES. Przed Najwyższym Trybunałem Narodowym w Warszawie rozpoczął się proces Rudolfa Hoessa, komendanta obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Oskarżenie przygotował sędzia śledczy Jan Sehn, który w latach 1945–1946 prowadził badania na terenie obozu. Hoess został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 16 kwietnia 1947 r. o godz. 10 przez powieszenie, na terenie obozu, obok budynku komendantury i krematorium.

13 marca 1954

BITWA. W Wietnamie rozpoczęła się bitwa pod Dien Bien Phu między oddziałami wietnamskimi a francuskimi. W Dien Bien Phu znajdowała się baza wojskowa założona w czasie II wojny światowej przez Japończyków. W 1953 r. Francuzi obsadzili ją desantem (na fot.) swoimi żołnierzami (głównie oddziałami Legii Cudzoziemskiej), a w następnym zostali otoczeni przez siły Viet Minhu. Oblężenie trwało do maja, kiedy twierdza padła.

11 marca 1966

PREMIERA. Odbyła się premiera filmu „Faraon” na podstawie powieści Bolesława Prusa. Reżyserem był Jerzy Kawalerowicz, współautorem scenariusza Tadeusz Konwicki, a główne role zagrali Jerzy Zelnik, Leszek Herdegen i Barbara Brylska. Film kręcono 3 lata w Uzbekistanie (Buchara), Egipcie (Kair, Luksor) i Polsce (Pustynia Błędowska). „Faraon” uzyskał nominację do Oscara i Złotej Palmy.

12 marca 1999

NATO. Polska została przyjęta do Paktu. W Independence w USA ministrowie spraw zagranicznych Polski (Bronisław Geremek), Czech i Węgier podpisali dokumenty ratyfikacyjne. W tym samym dniu Aleksander Kwaśniewski i przedstawiciele najwyższych władz wzięli udział w ceremonii wciągnięcia na maszt flagi NATO na pl. Piłsudskiego w Warszawie.