Z kalendarium 27.01 - 02.02

28 stycznia 1573
KONFEDERACJA. Podpisano konfederację warszawską. Szlachta katolicka i protestancka w obliczu bezkrólewia zawarła umowę zapewniającą jej spokój i swobodę wyznania. Gwarantowała ona bezwarunkowy i wieczny pokój między wszystkimi różniącymi się w wierze oraz zapewniała innowiercom równouprawnienie z katolikami i opiekę państwa. Dokument uważany jest za początek tolerancji religijnej w Polsce.

27 stycznia 1809
SZTURM. Napoleońskie wojska francusko-polskie rozpoczęły decydujący szturm Saragossy. Miasto oblegane było od grudnia poprzedniego roku, a od 10 stycznia stopniowo zdobywane. Generalny szturm zaczął się 27 stycznia, a po nim rozgorzały zacięte walki uliczne, w których Francuzi i Polacy zajmowali dom po domu. Ostatecznie zrujnowana Saragossa została zdobyta 20 lutego.

1 lutego 1864
KONFLIKT. Wybuchła wojna Prus i Austrii z Danią. Jej przyczyną był spór o przynależność trzech pogranicznych księstw: Szlezwiku, Holsztynu i Saksonii-Lauenburg. Walki na lądzie i morzu trwały do 30 września i zakończyły się klęską Danii. Holsztyn zajęła Austria, a Szlezwik i Saksonię-Lauenburg – Prusy. Traktat pokojowy zawarto 30 października w Wiedniu.

30 stycznia 1889
SAMOBÓJSTWO. W zameczku myśliwskim w Mayerling popełnili samobójstwa następca austriackiego tronu arcyksiążę Rudolf Habsburg i jego kochanka Maria Vetsera. Arcyksiążę zastrzelił najpierw Marię, a potem siebie. Według oficjalnych komunikatów w Mayerlingu śmierć poniósł tylko Rudolf, a obecność Vetsery przemilczano. Nowym następcą tronu został arcyks. Karol Ludwik, brat cesarza, a po jego śmierci Franciszek Ferdynand.

31 stycznia 1892
PARTIA. We Lwowie rozpoczął się pierwszy zjazd Galicyjskiej Partii Robotniczej. Uczestniczyło w nim 48 delegatów. Podjęli oni decyzję o zmianie nazwy organizacji na Socjalno-Demokratyczna Partia w Galicji (później Partia Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska). PSDGiS brała czynny udział w życiu politycznym prowincji, a jej ważniejszymi działaczami byli Ignacy Daszyński (na zdjęciu), Herman Lieberman i Jędrzej Moraczewski.

31 stycznia 1915
GAZ BOJOWY. W walkach z Rosjanami pod Bolimowem w powiecie skierniewickim armia niemiecka użyła po raz pierwszy broni chemicznej. Pozycje rosyjskie zostały ostrzelane pociskami artyleryjskimi wypełnionymi bromkiem ksylilu, środkiem działającym podobnie do gazu łzawiącego. Ze względu jednak na niską temperaturę powietrza (minus 21 st. C) gaz nie parował i atak okazał się nieskuteczny.

28 stycznia 1920
WOJSKO. Powstała Hiszpańska Legia Cudzoziemska. Formacja wzorowana była na swojej francuskiej odpowiedniczce. W latach 20. ub.w. walczyła w Maroku przeciwko powstańcom arabskim, a potem tłumiła strajk górników w Asturii. W czasie wojny domowej w Hiszpanii Legia opowiedziała się po stronie gen. Franco, a jej oddziały wzięły udział we wszystkich większych bitwach. Formacja istnieje do dziś.

1 lutego 1944
ZAMACH. W Warszawie żołnierze oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej AK dokonali zamachu na szefa SS i policji Dystryktu Warszawskiego Franza Kutscherę (na zdjęciu w płaszczu). Kutschera zaprowadził w stolicy niebywały terror, za co został skazany na karę śmierci przez polskie podziemie. Akowcy zastrzelili go w Alejach Ujazdowskich, gdy jechał samochodem do pracy. W odwecie Niemcy rozstrzelali 300 osób.

30 stycznia 1948
ZABÓJSTWO. W Delhi indyjski nacjonalista Nathuram Godse zastrzelił Mahatmę Gandhiego, którego obwiniał o odłączenie Pakistanu od Indii. Gandhi udawał się na spotkanie modlitewne w Birla House. Godse najpierw ukłonił mu się, a później wyciągnął broń. Ostatnimi słowami, jakie Gandhi wypowiedział, były: He Ram! (O Boże!). Zabójca został skazany na śmierć i powieszony.

27 stycznia 1990
OSTATNI ZJAZD. Rozpoczął się ostatni zjazd PZPR. Delegaci obradowali w Sali Kongresowej Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. W całym kraju trwały już społeczne okupacje budynków partyjnych. Na zjeździe podjęto decyzję o rozwiązaniu PZPR. W nocy z 29 na 30 stycznia I sekretarz KC PZPR Mieczysław Rakowski powiedział z mównicy: „Sztandar Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej – wyprowadzić”.