Z kalendarium

03.09 - 09.09

* PODATEK. Car Piotr I Wielki wprowadził podatek od posiadania brody. Daninę płacić musieli rosyjscy kupcy - pozostali obywatele mieli zakaz posiadania zarostu (z wyjątkiem duchownych). Stawka podatku wynosiła 100 rubli rocznie. W Europie golono twarze na gładko. Car, zafascynowany kulturą Francji i Niemiec, chciał za pomocą podatku zmienić przyzwyczajenia Rosjan.

7 września 1776

* ATAK SPOD WODY. Podczas wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych amerykański okręt podwodny "Turtle" bez powodzenia zaatakował brytyjską fregatę HMS "Eagle" na rzece Hudson. Była to pierwsza próba bojowego wykorzystania okrętu podwodnego w historii. "Turtle" zatonął tydzień później.

6 września 1831

* SZTURM. Podczas powstania listopadowego rozpoczął się rosyjski szturm na Warszawę. Główne uderzenie skierowano na Wolę. Mimo pełnej poświęcenia postawy wojska polskiego pierwsza linia fortyfikacji znalazła się w ręku wroga (śmierć poniósł tam m.in. gen. Józef Sowiński). Prezes rządu Jan Krukowiecki przystąpił wobec tego do rokowań i poddał stolicę. Wraz z kapitulacją Warszawy powstanie upadło.

4 września 1886

* KAPITULACJA. Wódz Apaczów Geronimo skapitulował przed armią amerykańską. Był to finał kolejnej ucieczki Geronimo z rezerwatu, podczas której on i jego ludzie ukrywali się w górach, zabijali napotkanych białych i kradli konie. Gdy po raz kolejny skierowano przeciw nim wojsko, wódz i jego 38 towarzyszy poddali się gen. Milesowi w Kanionie Szkieletów w Arizonie. Wszyscy byli później przetrzymywani jako jeńcy na Florydzie, potem w Alabamie, a w końcu w Fort Sill w Oklahomie, gdzie Geronimo zmarł.

6 września 1901

* ZAMACH NA MCKINLEYA. Prezydent USA William McKinley został postrzelony na Wystawie Panamerykańskiej w Buffalo przez anarchistę polskiego pochodzenia Leona Czołgosza. Zamachowiec oddał z bliska dwa strzały, ale ranny prezydent przeżył atak. Poddano go operacji wyjęcia kuli. Zmarł 8 dni później na skutek komplikacji pooperacyjnych. Czołgosz został skazany na śmierć na krześle elektrycznym.

5 września 1924

* ZAMACH NA WOJCIECHOWSKIEGO. We Lwowie ukraiński student Teofil Olszewski dokonał nieudanego zamachu na prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, który przybył tam na wystawę przemysłową. W kierunku jadącego odkrytym powozem prezydenta rzucił z tłumu ładunek wybuchowy, który jednak upadł na jezdnię pod kopyta eskorty wojskowej. Władze wyciszyły sprawę. Jako podejrzanego aresztowano żydowskiego subiekta, a prawdziwy zamachowiec zbiegł do Niemiec.

7 września 1939

* KONIEC OBRONY. Po siedmiu dniach obrony skapitulowała polska załoga na Westerplatte. Po odparciu wielu ataków, przerwaniu ostrzału z pancernika "Schleswig-Holstein" i nalotu bombowego, wobec pogarszającego się stanu rannych i braku nadziei na odsiecz, dowódca placówki mjr Henryk Sucharski podjął decyzję o poddaniu się. Kapitulacji sprzeciwiała się część oficerów, w tym zastępca dowódcy kpt. Franciszek Dąbrowski.

9 września 1943

* ZATOPIENIE. W dniu ogłoszenia kapitulacji Włoch wobec aliantów Luftwaffe zaatakowała włoską flotę, która ewakuowała się na Maltę. Od trafień bombami zatopiony został flagowy pancernik "Roma". Zginęło 1326 osób z jego liczącej 1948 oficerów i marynarzy załogi, w tym dowodzący flotą admirał Carlo Bergamini z całym swoim sztabem. Reszta włoskiej floty dotarła na Maltę.

8 września 1968

* SAMOBÓJSTWO. Podczas uroczystości dożynkowych na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie Ryszard Siwiec dokonał samospalenia, protestując przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. Oblał się rozpuszczalnikiem i rozrzucił w tłum ulotki z protestem. Krzyczał "Protestuję!" i nie pozwalał gasić płomieni. Zmarł po czterech dniach w wyniku odniesionych oparzeń.

8 września 1981

* POSŁANIE. Z inicjatywy Henryka Sicińskiego, delegata na I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ "Solidarność" w Gdańsku, uchwalono "Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej". Wzywano w nim robotników krajów bloku sowieckiego do walki o prawa do swobody zrzeszania się. I sekretarz KC KPZR Leonid Breżniew po przeczytaniu "Posłania" stwierdził, że to "niebezpieczny i prowokacyjny dokument".

9 września 2001

* ZABÓJSTWO. Wojskowy dowódca afgańskiego Sojuszu Północnego walczącego z talibami Ahmad Szah Masud zginął w samobójczym zamachu bombowym dokonanym przez dwóch Arabów udających dziennikarzy. Zamachowcy ukryli ładunek wybuchowy w kamerze. O zlecenie zamachu oskarżana jest Al-Kaida, która dwa dni później przeprowadziła ataki na World Trade Center. Masud został pochowany w dolinie Pandższiru na wzgórzu obok rodzinnej wsi.

3 września 2004

* ATAK. Zajęta przez czeczeńskich terrorystów szkoła w Biesłanie w Osetii Północnej w Rosji została odbita z rąk napastników przez siły specjalne. Podczas akcji zginęło 385 osób (w tym 171 dzieci), a ponad 785 zostało rannych. Rosyjskie spec-służby zostały skrytykowane za nieprofesjonalne przeprowadzenie operacji, podczas której panowały chaos i zamieszanie.