Z kalendarium

15.10 - 21.10

POWSTANIE POCZTY. Król Zygmunt August zainicjował pierwsze międzynarodowe połączenie pocztowe między Krakowem a Wenecją. Data ta jest uważana za początek poczty polskiej. Do jej powstania przyczyniła się śmierć królowej Bony w 1557 r., gdyż król w celu wyegzekwowania spadku musiał mieć stałą korespondencję z Włochami.

19 października 1781

BITWA POD YORKTOWN. W wojnie o niepodległość USA pod Yorktown skapitulowała armia brytyjska licząca 7,5 tys. żołnierzy, oblegana przez sojusznicze siły amerykańskie (8,8 tys. żołnierzy) i francuskie (10,8 tys. żołnierzy). Bitwa przypieczętowała brytyjską przegraną w wojnie i oznaczała koniec brytyjskiej dominacji nad koloniami.

15 października 1815

CESARZ NA ZESŁANIU. Napoleon Bonaparte został zesłany na Wyspę św. Heleny. Po klęsce kampanii 1815 r. Bonaparte został przewieziony, na pokładzie fregaty HMS "Northumberland", na Wyspę św. Heleny na południowym Atlantyku. Spędził tam 6 lat. Podczas zesłania nie mógł się pogodzić z klęską i podjął trzy próby samobójcze. Zmarł 5 maja 1821 r. w wieku 51 lat.

21 października 1831

KONIEC POWSTANIA. W powstaniu listopadowym skapitulowała twierdza zamojska, która była ostatnim punktem oporu przeciwko Rosjanom. W lipcu 1831 r. Zamość został zablokowany przez 12-tysięczny korpus generała Kajsarowa. Blokada trwała do października, kiedy twierdza, jako ostatnia na terenach objętych powstaniem, skapitulowała.

16 października 1853

WOJNA O CIEŚNINY. Wybuchła wojna krymska. Rosja i Turcja walczyły o dominację na Bałkanach i w cieśninach. Sojusznikami strony tureckiej były Wielka Brytania, Francja i Sardynia. Sprzymierzeni wysadzili 60-tysięczny desant, a oblężenie Sewastopola trwało 11 miesięcy. Podczas bitwy pod Bałakławą miała miejsce słynna szarża brytyjskiej lekkiej brygady. Wojna zakończyła się przegraną Rosji.

19 października 1914

I BITWA POD YPRES. Brytyjski Korpus Ekspedycyjny w pobliżu belgijskiego miasta Ypres zatrzymał oddziały niemieckie. Belgowie otworzyli śluzy rzeki Yser, zalewając nisko położone tereny i powstrzymując Niemców. Niemcy nazwali bitwę "rzezią niewiniątek". Ich siły składały się z młodych ochotników, studentów, i poniosły wielkie straty w starciu z doświadczonymi oddziałami brytyjskimi.

17 października 1931

PROCES GANGSTERA. Chicagowski gangster Al Capone został uznany za winnego oszustw podatkowych i tydzień później skazany na karę 11 lat pozbawienia wolności i 50 tys. dolarów grzywny. Capone ścigany był przez agenta federalnego Eliota Nessa i utworzoną przez niego grupę jedenastu agentów, z powodu nieprzekupności zwanych Nietykalnymi.

18 października 1941

WPADKA SZPIEGA. Japoński kontrwywiad aresztował w Tokio sowieckiego agenta Richarda Sorge. Sorge był niemieckim komunistą pracującym dla ZSRR pod przykrywką korespondenta w Japonii. W latach 1933-1934 zbudował tam siatkę szpiegowską dostarczającą cennych informacji GRU. Jego agenci i on sam mieli kontakty z głównymi politykami, dzięki czemu uzyskiwali informacje o japońskiej polityce zagranicznej. Po aresztowaniu Sorge i jego bliski współpracownik zostali skazani na śmierć i straceni.

15 października 1944

NOWY DZIENNIK. Ukazał się pierwszy numer "Życia Warszawy". Gazeta powstała, według jednych źródeł - z inicjatywy PPR, zaś według innych - z inicjatywy prezydenta Warszawy Mariana Spychalskiego. Numer miał cztery strony, jego nakład wynosił 1,5 tys. egz., a redakcja mieściła się przy ulicy Wileńskiej 2/4 w gmachu Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych.

20 października 1947

UCIECZKA MIKOŁAJCZYKA. Prezes opozycyjnego PSL Stanisław Mikołajczyk potajemnie opuścił kraj. Po sfałszowanych przez władze wyborach parlamentarnych w 1947 r. Mikołajczyk liczył się z aresztowaniem i postanowił opuścić Polskę. Uciekł przy pomocy ambasadora brytyjskiego w ciężarówce przewożącej bagaże konsula. Rozważano także plan wydostania go przez granicę z Czechosłowacją lub w ciężarówce amerykańskiej, przybyłej do Warszawy po ciała żołnierzy amerykańskich.

16 października 1958

PREMIERA KABARETU. TVP wyemitowała program "Kabaretu Starszych Panów". Był to autorski kabaret literacki tworzony przez Jeremiego Przyborę i Jerzego Wasowskiego. W latach 1958-1966 występowała tu plejada aktorów, m.in. Irena Kwiatkowska, Kalina Jędrusik, Krystyna Sienkiewicz, Wiesław Gołas i Wiesław Michnikowski. Wiele piosenek "Kabaretu" stało się przebojami, a sam program przeszedł do historii polskiej kultury.

20 października 1973

NOWA OPERA. Otwarto gmach opery w Sidney w Australii. Położony na przylądku Bennelong Point budynek został zaprojektowany przez Jorna Utzona i Ove Arupa. Na uroczystość otwarcia przybyła królowa Elżbieta II. Budynek stał się symbolem Sidney, a w 2007 r. wpisano go na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.