Z kalendarium

13 czerwca 313
* EDYKT MEDIOLAŃSKI. Cesarze rzymscy, zachodni - Konstantyn I Wielki (na il.), i wschodni - Licyniusz, ogłosili edykt wprowadzający w cesarstwie wolność wyznania. Edykt gwarantował chrześcijanom pełną wolność religijną (i zakończenie prześladowań), zezwalał na przejście na chrześcijaństwo dotychczasowych wyznawców religii rzymskiej oraz zwracał Kościołowi wszystkie skonfiskowane świątynie i posiadłości.

14 czerwca 1572
* WODOWANIE. W Elblągu zwodowano galeon "Smok". Był on pierwszym okrętem budowanym z przeznaczeniem dla polskiej floty i zamówionym przez króla Zygmunta Augusta. Jednostka nie została nigdy dokończona, prawdopodobnie z powodu śmierci władcy 7 lipca 1572 r. Niewykończony galeon został ostatecznie rozebrany pomiędzy rokiem 1584 a 1588.

16 czerwca 1898
* ODSŁONIĘCIE POMNIKA. Na Rynku Głównym w Krakowie odsłonięto pomnik Adama Mickiewicza. Monument powstał według kontrowersyjnego projektu autorstwa Teodora Rygiera. Koszt budowy wyniósł 164 tys. złotych reńskich, a większość środków pochodziła ze składek publicznych. Pomnik został odlany w firmie "Nelli" w Rzymie. Odsłonięcia dokonano w obecności córki i syna poety w setną rocznicę urodzin wieszcza.

13 czerwca 1915
* SZARŻA. Szwadron ułanów II Brygady Legionów pod dowództwem rtm. Zbigniewa Dunina-Wąsowicza przypuścił szarżę na rosyjskie okopy pod wsią Rokitna. W ciągu 15 minut ułani przedarli się w galopie przez trzy linie wroga. Z szarży na pozycje wyjściowe wróciło zaledwie sześciu ułanów. Z 64 uczestniczących w ataku 15 zginęło, a 27 odniosło rany. Szwadron przestał istnieć, ale w nocy z 13 na 14 czerwca Rosjanie wycofali się z Rokitny.

15 czerwca 1934
* ZAMACH. Przed budynkiem Klubu Towarzyskiego przy ul. Foksal w Warszawie minister spraw wewnętrznych Bronisław Pieracki został postrzelony przez członka Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów Hryhorija Maciejkę. Pierackiego przewieziono do szpitala, gdzie zmarł tego samego dnia. Maciejka zbiegł z miejsca zamachu, a następnie z Polski i wyjechał do Argentyny. Mieszkał tam do śmierci w latach 60.

16 czerwca 1963
* KOBIETA W KOSMOSIE. Z kosmodromu w Bajkonurze w ZSRR wystrzelono statek Wostok 6 z pierwszą kosmonautką Walentiną Tierieszkową na pokładzie. Lot trwał 2 doby 22 godziny 50 minut i 8 sekund, a statek okrążył Ziemię 48 razy. Po powrocie z kosmosu Tierieszkowa została uhonorowana tytułem Bohatera Związku Radzieckiego. Ukończyła studia w Akademii Sił Lotniczych z tytułem inżyniera kosmonauty, a w 1977 r. obroniła pracę doktorską.

14 czerwca 1966
* KONIEC INDEKSU. Watykan ogłosił zniesienie ustanowionego w 1557 r. "Indeksu ksiąg zakazanych" ("Index librorum prohibitorum"). Kongregacja Nauki Wiary stwierdziła, że "Indeks..." pozbawiony jest znaczenia dyscyplinarno-karnego, natomiast zachowuje swoją wartość moralną jako ostrzeżenie przed treściami szkodliwymi dla wiary i dobrych obyczajów. Odtąd przestrzeganie "Indeksu..." stało się kwestią indywidualnego sumienia wiernych.

10 czerwca 1967
* KONIEC WOJNY. Zakończyła się wojna sześciodniowa. Siły obronne Izraela rozgromiły wojska koalicji arabskiej, zajmując cały półwysep Synaj, Wzgórza Golan, Judeę z Jerozolimą i Samarię. Armia Izraela straciła zaledwie 779 zabitych. Po stronie przeciwnej sam Egipt przyznał się do 11 tys. 500 zabitych, 20 tys. rannych i 5500 jeńców.

12 czerwca 1979
* REJS DOOKOŁA ŚWIATA. Henryk Jaskuła wypłynął z Gdyni na jachcie "Dar Przemyśla" (na fot.) w rejs dookoła świata bez zawijania do portów. Rejs trwał 344 dni, a jego trasa wiodła z Gdyni, wokół Przylądka Dobrej Nadziei, na południe od Australii i Nowej Zelandii, wokół przylądka Horn z powrotem do Gdyni. 20 maja 1980 r. Jaskuła wpłynął do portu, gdzie czekały na niego tysiące ludzi. Schodząc z pokładu powiedział do zebranych "Polsko kochana, Twój syn powrócił".

12 czerwca 1987
* PRZEMÓWIENIE. Prezydent USA Ronald Reagan, podczas przemówienia do mieszkańców Berlina Zachodniego wezwał Michaiła Gorbaczowa do zburzenia Muru Berlińskiego. "Jeśli zależy panu na pokoju, jeśli zależy panu na pomyślnym rozwoju Związku Sowieckiego i Europy, jeśli chce pan liberalizacji - niech pan otworzy tę bramę. Niech pan zburzy ten mur!" - powiedział. Nagłośnienie zostało tak wzmocnione, by przemówienie było słyszalne także w Berlinie Wschodnim.