Zaburzenia rytmu serca

Zaburzenie rytmu serca (arytmia, dysrytmia, niemiarowość serca, popularnie określane też jako kołatania) to stan, w którym skurcze mięśnia sercowego są nieregularne, a ich częstotliwość wychodzi poza bezpieczny zakres 60–100 uderzeń na minutę. Może stanowić zagrożenie życia, chociaż nie jest to regułą. Zaburzenia rytmu to: nagłe, miarowe przyspieszenie akcji serca (częstoskurcz napadowy), nagłe zwolnienie akcji serca (podrażnienie nerwu błędnego), uczucie potykania lub zamierania akcji serca (skurcze dodatkowe), całkowicie niemiarowa praca serca (migotanie). Jest to jedna z poważnych form arytmii. Migotanie może dotyczyć przedsionków (migotanie przedsionków) lub komór (migotanie komór), przy czym dotyczące komór skutkuje zatrzymaniem krążenia.
Zaburzenia rytmu serca mogą wystąpić u osób, u których stwierdza się schorzenia serca i układu krążenia, takie jak: wady zastawkowe serca, kardiomiopatie, chorobę niedokrwienną, zawał, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia, zapalenie wsierdzia, niewydolność krążenia. Mogą też wystąpić u osób z zaburzeniami endokrynologicznymi, takimi jak: nadczynność lub niedoczynność tarczycy, przysadki mózgowej lub kory nadnerczy. Arytmiom sprzyjają zaburzenia w składzie elektrolitowym krwi: zbyt duże lub zbyt małe stężenie potasu, sodu lub magnezu. Zaburzenia mogą się też pojawić jako efekt uboczny stosowania różnych leków, np. sterydów, a także, co ciekawe, leków stosowanych przeciw zaburzeniom rytmu serca, lub po spożyciu alkoholu, kawy, herbaty, narkotyków albo napojów z zawartością kofeiny. Arytmię może także wywołać stres i przewlekłe zmęczenie.

Zbyt wolny rytm serca (poniżej 50 uderzeń w czasie czuwania) nosi nazwę bradykardii i zazwyczaj nie zagraża życiu. Może dawać jednak objawy niepożądane. Wtedy konieczne może się okazać wszczepienie stałego rozrusznika.

Kardiolodzy dysponują wieloma grupami leków antyarytmicznych, stosowanych w zależności od rodzaju arytmii i jej nasilenia (niekiedy konieczne jest podawanie choremu kilku leków z różnych grup, a w razie niedoboru potasu i magnezu, preparaty uzupełniające). Oprócz leczenia farmakologicznego stosuje się również terapie elektrycznością.

Jeśli arytmia nawraca, jest groźna dla życia, konieczne jest wszczepienie na stałe kardiowerterów–defibrylatorów, urządzeń, które szybko umiarowią rytm serca. W przebiegu niektórych arytmii lub z powodu konieczności stosowania dużych dawek leków antyarytmicznych, konieczne może się okazać wszczepienie stymulatora, co zapewni odpowiednią częstość akcji serca.

W przypadku niektórych arytmii, za pomocą badania elektrofizjologicznego połączonego z cewnikowaniem serca, możliwe jest odnalezienie obszaru w mięśniu sercowym, w którym dochodzi do powstania arytmii. Umożliwia to całkowite zniszczenie ogniska arytmii i wyleczenie pacjenta.