Zagrają na nich mistrzowie. Ale nie tylko...

Od połowy maja kościół parafialny pod wezwaniem św. Klemensa, Biskupa i Męczennika w Trzemeśni (gmina Myślenice) będzie mieć wspaniałe organy. Takie, jakich nie ma w żadnym innym kościele na terenie powiatu myślenickiego. Właśnie dobiega końca ich montaż przez czterech przedstawicieli słoweńskiej firmy.

15 maja organy po raz pierwszy zabrzmią w trzemeśniańskim kościele pełnią mocy swoich dwóch tysięcy dwustu piszczałek. Na chwilę tę czekają wszyscy: parafianie, organista i proboszcz, ks. dr Andrzej Caputa.

Parafianie dali zgodę

W kościele w Trzemeśni nie było organów. Pełniący tutaj rolę organisty od 1 kwietnia 2011 roku Tomasz Chorzalski, absolwent Akademii Muzycznej w Krakowie używał podczas liturgii zwykłego keyboarda podłączonego do kościelnego nagłośnienia.

- Piszczało to, a nie grało! Dlatego trzy lata temu keyboard zamieniłem na udający organy syntetyzator - mówi muzyk. - Ale i to rozwiązanie było doraźne. Cały czas marzyłem o tym, aby w kościele w Trzemeśni zamontowane zostały organy.

Teraz marzenie organisty spełnia się. Tomasz Chorzalski mówi, że fakt pojawienia się w Trzemeśni tak wspaniałych, profesjonalnych organów to tylko po części jego inicjatywa. - Decyzję o budowie organów i ich sfinansowaniu podjął przede wszystkim ks. proboszcz Andrzej Caputa oraz parafianie - twierdzi organista.

I dodaje: - Zgodę na podjęcie decyzji o budowie instrumentu wyraziła także rada parafialna. - Podjęliśmy decyzją o budowie organów po tym, jak społeczeństwo zadeklarowało swoją pomoc - mówi ks dr Caputa.

- Pieniądze pochodzą z ofiar parafian, ale także z odbywających się raz na kwartał składek, które przeznaczane są na inwestycje, z festynów organizowanych specjalnie z myślą o zbiórce środków na budowę organów, z kolędowania bożonarodzeniowego, kiedy to kilka grup kolędniczych przemierza wieś, zbierając pieniądze. Myślę, że parafia jeszcze przez kilka najbliższych lat będzie musiała gromadzić środki, aby spłacić w całości budowę organów. Jest jednak taka deklaracja od społeczności wsi.

Kto zbuduje organy?

W związku z decyzją o budowie organów parafia zgłosiła swój projekt do działającej przy Kurii Komisji Muzyki Liturgicznej z prośbą o wydanie opinii. Takie są procedury. Dopiero kiedy komisja po wizji lokalnej określiła warunki, parafia zaprosiła zajmujące się tym firmy do udziału w konkursie. Zgłosiło się ich siedem, w tym Skrabl ze Słowenii.

- Uznaliśmy tę ofertę za najlepszą - mówi Tomasz Chorzalski. - Jest to największa firma tego typu z wszystkich siedmiu, jakie stanęły do konkursu, mająca także największe doświadczenie w budowie nowych organów. Przy jej wyborze zasięgnęliśmy także opinii Komisji Muzyki Liturgicznej w Krakowie. Była pozytywna. Skrabl wybudował dotychczas 330 organów na terenie całej Europy i lada chwila będzie obchodzić dwudziestopięciolecie swojego istnienia.

Organy w skrzyniach

Budowę instrumentu rozpoczęto w lutym ubiegłego roku. Organy przyjechały do Trzemeśni w częściach. Popakowano je w ogromne skrzynie. Do ich przewozu konieczne było użycie dwóch tirów. Wcześniej organista nakreślił swoją wizję instrumentu. Organy miały posiadać trzy manuały (klawiatury) plus jedną klawiaturę pedałową (nożną). Klawiatury w organach są prawie takie same jak na przykład w fortepianie, ale nieco krótsze. W organach budowanych w Trzemeśni białe klawisze pokryte są... kością wołową, zaś czarne wykonano z hebanu.

Tomasz Chorzalski uzgodnił ilość i charakter registrów, czyli znajdujących się na panelu sterującym organów cięgien, których uruchomienie powoduje włączenie się piszczałek przeważnie naśladujących inne instrumenty, np. obój, trąbkę, kozi róg albo flety.

W trzemeśniańskich organach zamontowano 35 takich registrów. Organista zapewnia, że w użyciu będą wszystkie. Każdy z manuałów to inna płaszczyzna brzmieniowa. Przenosząc ręce z jednego na drugi manuał organista zmienia dynamikę i koloryt dźwiękowy instrumentu. W dolnej części organów umieszczono wałek i pedał, które organista obsługuje nogami. Wałek służy do łagodnych przejść od tonów głośnych do cichych lub na odwrót, pedał służy do otwarcia lub zamknięcia tzw. szafy, w której umieszczonych jest część piszczałek.

Kiedy zagrają?

15 mają podczas mszy świętej Tomasz Chorzalski zagra na nowych organach po raz pierwszy. - Czekam na ten moment z niecierpliwością, bo gra na syntetyzatorze bardzo mnie już zmęczyła - śmieje się muzyk.

Będzie to dla parafian doniosła chwila. Tydzień potem za manuałami nowych organów zasiądzie grecka organistka Ioanna Salamonidou, która zagra specjalny koncert. Poświęcenie nowego instrumentu zaplanowano na sierpień, kiedy w parafii odbywać się będzie odpust.

Zarówno ksiądz dr Andrzej Caputa, jak i Tomasz Chorzalski widzą dla nowo wybudowanych organów dużo większą rolę, niż tylko uświetnianie liturgii. - Budując taki instrument, nie mający sobie równego w bliższej i dalszej okolicy, mamy na myśli wykorzystanie go nie tylko podczas mszy świętych - mówi proboszcz. - Chcemy, aby na organach zagrali zarówno mistrzowie tego instrumentu, jak również początkujący organiści, aby odbywały się koncerty organowe, a być może festiwal.

Tomasz Chorzalski, który jest uczniem prof. Józefa Serafina z krakowskiej AM, a który studiuje improwizację u mistrza tej formy muzyki organowej prof. Juliana Gembalskiego zapowiada, że jego nauczyciel już wie o nowych organach w Trzemeśni i wyraża duże zainteresowanie grą na nich.