Zakaz bicia dzieci

Wynika to z faktu, że przemoc w rodzinie narusza podstawowe prawa człowieka, w tym prawo do życia i zdrowia oraz poszanowania godności osobistej.

Przemoc w rodzinie w świetle prawa

W świetle ustawy o przemocy w rodzinie przemoc w rodzinie oznacza jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny lub osób najbliższych, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Bicie kogokolwiek jest w Polsce przestępstwem. Niemniej dopiero ustawa o przemocy w rodzinie określiła, że nie wolno używać kar cielesnych wobec dziecka nawet jako metod wychowawczych. To samo dotyczy innych działań, które naruszają dobra osobiste dziecka, jego godność lub nietykalność.

Ustawa wprowadza kilka środków, których celem jest realna pomoc rodzinie, w której występuje przemoc.

- Odseparowanie sprawcy przemocy od dziecka

Pierwszą tego typu regulacją jest odseparowanie sprawcy przemocy od ofiar. Jeżeli jakiś członek rodziny stosując przemoc w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba dotknięta przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał go do opuszczenia mieszkania.

- Obowiązek pomocy

Kolejny środek zaradczy dotyczy obowiązków urzędników i nauczycieli, którzy podejrzewając popełnienie przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie muszą niezwłocznie zawiadomić o tym prokuraturę lub policję. Ten obowiązek ma charakter ustawowy i nie ma od niego żadnych zwolnień. Pozostałe osoby będące świadkami przemocy w rodzinie powinny zawiadomić o tym policję, prokuratora lub inny podmiot działający na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

- Natychmiastowa reakcja

Obecnie wprowadzono kolejny dość radykalny środek, który ma na celu natychmiastową ochronę dziecka przed przemocą poprzez zabranie go z rodziny, w której tej przemocy doświadcza. Polega to na tym, że pracownik socjalny ma prawo odebrać dziecko z rodziny i umieścić je u innej, niezamieszkującej wspólnie osoby najbliżej (np. cioci, babci), w rodzinie zastępczej lub w całodobowej placówce – opiekuńczo wychowawczej. Pracownik ma takie prawo w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie. Przesłanka ta została określona dość szeroko, co umożliwia pracownikowi socjalnemu ochronę dziecka w każdej sytuacji, gdy uzna, że zdrowie lub życie dziecka jest zagrożone. Toteż pracownik nie może odebrać dziecka, jeśli zagrożenie już minęło lub pracownik socjalny przewiduje jedynie, że takie zagrożenie może mieć w przyszłości miejsce. Zagrożenie życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie zawęża stosowanie uprawnień przez pracowników socjalnych tylko do takich przypadków, kiedy zagrożenie życia lub zdrowia jest spowodowane przemocą w rodzinie.

Spełnienie przesłanki „bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka” każdorazowo podlega indywidualnej ocenie. Pracownik socjalny nie może samodzielnie podjąć decyzji o odebraniu dziecka. Decyzja musi zostać przez niego podjęta wspólnie z funkcjonariuszem policji, a także lekarzem lub ratownikiem medycznym lub pielęgniarką. Po podjęciu decyzji pracownik musi zawiadomić sąd opiekuńczy i ma na to czas do 24 godzin. Pracownik wskazuje sądowi, że dziecko odebrano i umieszczono u osoby najbliżej, rodzinie zastępczej lub placówce rodzinno-wychowawczej.

Jeśli dziecko zostanie rodzicom odebrane, mają oni prawo złożyć zażalenie do sądu opiekuńczego na odebranie dziecka. W zażaleniu rodzice mogą domagać się zbadania zasadności i legalności odebrania dziecka a także dokonania tej czynności. Sąd rozpatruje zażalenie niezwłocznie, nie później niż w ciągu 24 godzin. W razie uznania bezzasadności lub nielegalności odebrania dziecka sąd zarządza natychmiastowe przekazanie dziecka rodzicom, opiekunom prawnym lub faktycznym, od których dziecko zostało odebrane. W przypadku stwierdzenia bezzasadności, nielegalności lub nieprawidłowości odebrania dziecka sąd zawiadamia o tym przełożonych osób, które dokonały odebrania.

Odebranie dziecka zgodnie z powyższymi regulacjami powinno następować tylko w ostateczności.

Małgorzat Karolczyk-Pundyk

Inne artykuły na dziecisawazne.pl:
Czy klaps to przemoc?
Bicie dzieci- Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
Dziecko mówi “nie”, rodzic mówi “nie”, czyli jak się dogadać bez przemocy
Co trzeci polski nastolatek doświadczył przemocy