Zapalenie płuc

Zapalenie płuc to stany zapalne rozwijające się w pęcherzykach płucnych i tkance śródmiąższowej płuc. Przed wynalezieniem antybiotyków nierzadko choroba ta kończyła się śmiercią i dziś jeszcze uważamy ją za ciężką. Najczęściej zapalenie płuc wywołują bakterie (zwykle Pneumococcus pneumoniae) lub wirusy (również mykoplazmy, riketsje, grzyby, pierwotniaki, pasożyty, czynniki chemiczne i fizyczne), które przenoszą się drogą powietrzną. Zapalenie płuc jest zakażeniem endogennym, co oznacza, że bakterie je wywołujące znajdują się w naszym organizmie także wtedy, kiedy jesteśmy zdrowi. Do uaktywnienia procesu zapalnego może przyczynić się oziebienie organizmu, stres lub osłabienie odporności. Najczęściej stan zapalny w płucach jest powikłaniem innych infekcji bakteryjnych lub wirusowych, np. grypy.

Objawy

Jeśli zapalenie płuc wywołane jest przez bakterie, tzw. pneumokoki, zaczyna się nagle od kaszlu i gorączki poprzedzonej dreszczami. Temperatura jest zwykle wysoka (ponad 39 st. C), kaszel początkowo suchy, po kilku dniach staje się wilgotny, a plwocina zawiera brunatną domieszkę krwi. Chory skarży się na ból w klatce piersiowej, najczęściej jednostronny, nasilający się podczas kaszlu, jest mu duszno, płytko oddycha. Czasem zapaleniu płuc towarzyszy opryszczka wargowa (skutek osłabienia odporności) oraz zsinienie ust i paznokci (niedotlenienie). Badaniem potwierdzającym diagnozę specjalisty jest rentgen klatki piersiowej oraz posiew z materiału uzyskanego od pacjenta (krwi, plwociny lub wydzieliny oskrzelowej), także morfologia krwi i OB.
Zapaleniem płuc może zakończyć się grypa, szczególnie wywołana wirusem typu A; wirusowe zapalenie płuc bywa także powikłaniem innych chorób, np. ospy wietrznej, odry, półpaśca, opryszczki. Objawy przypominają symptomy grypy, ponadto chory odczuwa duszność.

Leczenie

Indywidualnie dobrany przez lekarza antybiotyk. Kuracja trwa zwykle od kilku do kilkunastu dni. Aby przekonać się, że choroba minęła, po terapii lekarz zleca wykonanie kontrolnego prześwietlenia klatki piersiowej.

Nosicielstwo bakterii pneumokokowych może dotyczyć około 20–60 proc. zdrowych dzieci i w niektórych sytuacjach zdrowotnych zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju zakażenia.

Pneumokoki są odpowiedzialne za takie choroby jak: zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok przynosowych, zapalenie płuc bez bakteriemii. Mogą wywoływać także zakażenia inwazyjne, takie jak: zapalenie płuc z bakteriemią czy zapalenie opon mózgowo–rdzeniowych.
Przeciwko pneumokokom stosuje się szczepionkę – można szczepić dzieci już od 2. miesiąca życia.