Zakupy przez Internet stają się w Polsce coraz bardziej popularne. Wpływa na to przede wszystkim coraz większy dostęp do łączy internetowych, które umożliwiają dokonywanie zakupów na odległość, bez fizycznego kontaktu z nabywanym towarem.
Wartość detalicznego e-handlu w roku ubiegłym zamknęła się kwotą ok. 2,5 mld zł. Największy udział w tych obrotach ma platforma aukcyjna Allegro, której ubiegłoroczny obrót to ok. 1,5 mld zł. Polski rynek internetowy został też dostrzeżony jako łakomy kąsek przez zagraniczne serwisy aukcyjne. Przed rokiem wkroczył do naszego kraju eBay, który na całym świecie ma roczny obrót rzędu 40 mld USD. Zapowiada się więc zaciekła walka o rodzimy e-rynek.
Oprócz serwisów aukcyjnych na polskim rynku działa też duża liczba sklepów internetowych. Sprzedaż towarów przez Internet można uruchomić samodzielnie, przy wykorzystaniu gotowych programów dostępnych właśnie w Internecie.
Formy klasyczne
Polscy internauci zdecydowanie preferują płatność "za____pobraniem". Towar opłacany jest przy odbiorze przesyłki - kurierowi przynoszącemu zakup do domu bądź w okienku placówki pocztowej. Powodem wyboru takiej formy zapłaty jest obawa przed płaceniem "w____ciemno". W przypadku płatności za pobraniem i dostawy przez kuriera prywatnej firmy można paczkę szybko rozpakować, sprawdzić, co zawiera i dopiero wówczas zapłacić. Poczta Polska także dopuszcza możliwość rozpakowania przesyłki, jednak trzeba uiścić za to dodatkową opłatę.
Zapłata za zakupy w Internecie może być także dokonana przelewem, zarówno klasycznym, z oddziału banku, jak i internetowym. Coraz więcej osób decyduje się także na płacenie kartą bankową. Nadają się do tego jednak tylko tzw. karty wypukłe, a zatem karty kredytowe. Przy dokonywaniu płatności kartą trzeba podać jej numer oraz dość często także i dodatkowy kod umieszczony na odwrocie (tzw. CVV/CVC - czyli Card Verification Value/Code). Te dane, przy wystarczającym stanie konta, umożliwiają dokonanie płatności.
Bezpieczeństwo płacenia kartami przez Internet nie jest jeszcze, niestety, pełne. Zdarzają się, jakkolwiek bardzo rzadko, przypadki celowego przechwytywania przekazywanych przez sieć danych. Bywają też sytuacje, iż oszuści tworzą specjalne kopie stron internetowych, łudząco podobne do oryginalnych. Numery identyfikacyjne naszej karty przekazane przez taką stronę trafią bezpośrednio w ręce oszustów. Później już tylko krok do opróżnienia konta przez złodzieja.
Wirtualne karty
Przed taką sytuacją zabezpieczają karty wirtualne. Służą one tylko do płacenia przez Internet, nie posiadają paska magnetycznego ani też mikroprocesora. Bank, wyrabiając klientowi taką kartę, otwiera dodatkowy rachunek związany tylko z tą kartą. Aby dokonać płatności, trzeba wcześniej przekazać pieniądze na ten rachunek z rachunku głównego. Można, a nawet trzeba, dokonać tego bezpośrednio przed operacją płacenia kartą wirtualną. Najbezpieczniej jest zasilić rachunek karty tylko taką kwotą, jaka jest potrzebna do dokonania zakupu. Gdy ktoś przechwyci dane naszej wirtualnej karty, nie będzie miał z tego pożytku, gdyż nie będzie tam już pieniędzy.
Pierwszą w Polsce kartę tego typu zaoferował w 2000 r. Invest Bank. Nieco później dokonał tego bank PKO BP. Banki te zrezygnowały jednak kilka lat później ze świadczenia takich usług. Niewielkie było wówczas zainteresowanie tego typu kartami. Obecnie, choć rynek handlu w Internecie znacznie się ożywił, tylko nieliczne banki wydają karty wirtualne. Należą do nich banki internetowe mBank (eKarta) i Inteligo (Visa), oraz MultiBank (netk@rta).
Polska wersja portalu eBay umożliwia przeprowadzanie płatności w systemie PayPal. Ta amerykańska platforma rozliczeniowa pozwala każdemu posiadaczowi adresu internetowego na bezpieczne płacenie za zakupione towary. Aby to wykonać, trzeba się zarejestrować, podając podstawowe informacje o sobie, swoim koncie lub karcie kredytowej. Dokonując zakupów na platformie eBay i płacąc przez PayPal, nie ponosimy żadnych kosztów. Opłata jest pobierana tylko od sprzedających, czyli otrzymujących przez PayPal pieniądze.
e-wiarygodność
Ciągle jeszcze zdarzają się przypadki, które psują zaufanie do e-handlu - cegła czy plik gazet zamiast zamówionej rzeczy, bądź w ogóle nieotrzymanie towaru. Przeciwdziałać temu może wprowadzenie specjalnego certyfikatu dla e-sklepów.
Na świecie jest to już stosowane od paru lat. Polega na kontroli jednostki handlującej w Internecie przez niezależną instytucję i przyznawanie certyfikatu wiarygodności. W Europie pod patronatem Komisji Europejskiej działa organizacja Euro Label, gwarantująca, że sklep internetowy z jej logo spełnia wszystkie wymogi bezpieczeństwa handlu na odległość.
W Polsce Euro Label nie wydało jeszcze zbyt wielu certyfikatów. Głównym tego powodem jest stosunkowo krótki czas funkcjonowania tej organizacji oraz dość wysoka opłata, jaką trzeba rocznie wnosić w celu uzyskania certyfikatu. Należy jednak sądzić, że z roku na rok będzie przybywać sklepów posługujących się logo Euro Label. Pozwoli to na podniesienie wiarygodności handlu w Internecie.
Krajowy Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów podaje kilka ogólnych rad dla dokonujących zakupów w sieci internetowej. Po pierwsze, należy sprawdzić, czy sprzedający podaje dokładne dane teleadresowe. Ktoś, kto ich nie ujawnia, nie jest godzien zaufania. Trzeba też sprawdzić, czy podawana cena nabywanego towaru zawiera wszystkie koszty i kto ma płacić za przesyłkę towaru. Przy podawaniu numeru karty należy koniecznie upewnić się, czy przekaz danych jest szyfrowany. Świadczy o tym mała ikona kłódki w rogu ekranu.
Europejskie Centrum Konsumenckie zaleca wybierać sklepy rekomendowane w pismach fachowych bądź posiadające certyfikaty bezpieczeństwa. Należy też unikać płatności "z góry", a także zadbać o ochronę swoich danych osobowych.
MARIAN CHOLEWIŃSKI
Strefa Biznesu: Uwaga na chińskie platformy zakupowe
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
