Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Zapomniane potrawy wigilijne. Te dania przygotowywały krakowianki w XIX wieku!

opr. Magda Smoleń
„Ilustrowany kucharz krakowski dla oszczędnych gospodyń” to poradnik autorstwa Kazimiery Krumłowskiej (pseudonim Maria Gruszecka). Wydany został po raz pierwszy w 1892. Zobaczcie, jakie dania autorka proponuje na Wigilię.
„Ilustrowany kucharz krakowski dla oszczędnych gospodyń” to poradnik autorstwa Kazimiery Krumłowskiej (pseudonim Maria Gruszecka). Wydany został po raz pierwszy w 1892. Zobaczcie, jakie dania autorka proponuje na Wigilię. Fot. Polona
Co dawniej jadano na Wigilię w Krakowie? Sięgnęliśmy do „Ilustrowanego Kucharza Krakowskiego" Marii Gruszeckiej. W książce tej, wydanej w 1892 roku, znaleźć można ciekawe, a już zapomniane potrawy wigilijne. Sandacz z jajami, zielony groszek z grzankami, legumina makowa, czy w końcu… jarmuż z kasztanami! Oto co przygotowywały krakowianki pod koniec XIX wieku! Zobaczcie przepisy!

Ilustrowany kucharz krakowski dla oszczędnych gospodyń” to poradnik autorstwa Kazimiery Krumłowskiej (pseudonim Maria Gruszecka). Wydany został po raz pierwszy w 1892. Sama autorka poleca swoją książkę młodym gospodyniom, którym:

„obiad, kolacya, wydaje się tak skomplikowaną rzeczą, tak kosztowną i niedostępną, że najczęściej zniechęcona opuszcza ręce, lub oddaje się w opiekę sługi albo kucharki”.

"Ilustrowany kucharz krakowski dla oszczędnych gospodyń" zawiera przepisy proste, tanie i zdrowe, ponieważ - znów cytując za autorką - „w wieku pary i elektryczności w wieku newrozy i chorób żołądkowych, odżywianie nabiera innego znaczenia”.
Pierwsze wydanie ukazało się w 1892 roku. W styczniu 1893 roku „Ilustrowanego kucharza krakowskiego dla oszczędnych gospodyń” można było kupić w redakcji Kuriera Lwowskiego. Jak pisze autorka we wstępie - w ciągu 9 miesięcy rozeszło się 5 wydań książki. W 1904 roku w sprzedaży było już dziesiąte wydanie.

Co autorka proponowała na Wigilię? Oto lista:

  • barszcz z uszkami lub zupa migdałowa
  • paszteciki z ryb lub jarmuż z kasztanami albo zielony groszek z grzankami
  • szczupak pieczony lub karp smażony albo sandacz z jajkami
  • kluski ze śliwkami lub pierożki kruche albo legumina makowa bądź budyń z szodonem
  • torty, jabłka, orzechy, bakalie!

Chcecie przygotować niektóre z tych dań? Zobaczcie przepisy!

Zupa migdałowa

Zapomniane potrawy wigilijne. Te dania przygotowywały krakowianki w XIX wieku!

Obrać i utłuc w moździerzu 12 deka (ćwierć funta) słodkich migdałów z kilku gorzkimi, skrapiając mlekiem. Do masy tej dodać jeszcze łyżeczkę mąki i ugotować w 1 ½ litra (kwarty) mleka, mieszając ciągle. Do gotowania wziąć większy garnczek, ponieważ mleko kipi w górę. Osobno w drugim garnuszku wymięszać razem 3 żółtka, 3 deka (2 łuty) cukru miałkiego, troche wanilii albo cynamonu, wlać to w zupę, zagotować, w ciągu gotowania ubijać ciągle, dopóki się nie spieni i podać.

Legumina makowa

Zapomniane potrawy wigilijne. Te dania przygotowywały krakowianki w XIX wieku!

¼ kilo (pół funta) mąki rozetrzeć na stolnicy z 12 dekami (ćwierć funta) masła, tak aby grudek nie było. Gdy roztarta, dać 3 żółtka, jedno całe jaje, 3 deka (2 łuty) drożdży, 12 i 1/2 deka (ćwierć funta) cukru i trochę kwaśniej śmietany; ciasto ma być wolne. Dobrze wymięszać i postawić w ciepłym miejscu, żeby się podniosło. Gdy wyrośnie, posypać stolnicę mąką, wyrzucić to ciasto, rozwałkować dość grubo i posmarować utartym i przysmażonym makiem, wymięszanym z cukrem i rodzynkami. Można także smarować konfiturami lub masą migdałową. Potem zwinąć w kształcie rogala i włożyć w piec.

Szczupak pieczony

Zapomniane potrawy wigilijne. Te dania przygotowywały krakowianki w XIX wieku!

Po wyczyszczeniu, wymyciu i zeskrobaniu łuski, następującym sposobem zdejmuje się z niego skórę: Na grzbiecie ryby od ogona do głowy robi się cięcie, drugie takie samo na brzuchu i przy głowie. Gdy to się zrobi, z łatwością już zdejmie się skórę aż do ogona. Jeżeli potrzeba to można pomódz sobie nożem. Skrzela i ogon obcinają się trochę, a mięso szczupaka szpikuje się na przemian sardelami i słoniną, poczem obsypuje się je solą, wkłada na rożen, obwiązuje papierem zamaczanym w tłuszczu i piecze godzinę przy mocnym ogniu. Na kwadrans przed podaniem odejmuje się papier, aby mięso i słonina nabrały ładnego koloru. Potem zdjąć go z rożna i ułożyć na podługowatym półmisku. Do tego podać ziemniaki i sos sardelowy.
Można go także dać do szabaśnika, ale wtedy polewa się go 16 dekami (9 i ½ łuta) masła i piecze się go ¾ godziny. Gdy jest już na pół upieczony, dać ½ litra (½ kwarty) śmietany i polewać często tym sokiem.

Polecamy:

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Kotlety mielone z piekarnika z fetą

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Zapomniane potrawy wigilijne. Te dania przygotowywały krakowianki w XIX wieku! - Gazeta Krakowska

Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski