Zdrowie na talerzu

Makroelementy to pierwiastki, których dzienne zapotrzebowanie organizmu przekracza 100 mg. Do makroelementów zalicza się m.in. wapń. Wapń spełnia różnorodne funkcje w ustroju człowieka: jako główny składnik kośćca utrzymuje strukturę organizmu i zapewnia twardość zębów oraz równowagę ciała. Jony wapnia biorą udział we właściwej przepuszczalności błon komórkowych i w utrzymaniu pobudliwości tkanek, konieczne są w przewodnictwie tkanki nerwowej oraz kurczliwości tkanki mięśniowej.

Biorą także udział w przekazywaniu bodźców humoralnych różnym narządom, czyli wpływają m.in. na prawidłową czynność serca. Wapń utrzymuje równowagę kwasowo-zasadową organizmu oraz jest niezbędny w przyswajaniu żelaza przez ustrój. Jony pierwiastka są również aktywatorami lub inhibitorami wielu enzymów.

Niedobór wapnia prowadzi do odwapnienia organizmu, a w konsekwencji do tężyczki (tężyczka objawia się mrowieniem warg, języka, twarzy, palców lub nóg, bólami i kurczami mięśni rąk i stóp), zniekształcenia kośćca, uszkodzenia zębów oraz zaburzeń w funkcjonowaniu serca, układu nerwowego i mięśni.

U dzieci niedobór wapnia objawia się nie tylko krzywicą, ale również niedostatecznym wzrostem. U osób dorosłych niedobór prowadzi do osteomalacji (demineralizacji prowadzącej do rozmiękania i deformacji kości), następnie do osteoporozy (zrzeszotowienie i ubytek tkanki kostnej), objawiającej się bólami kości i częstymi ich złamaniami.

Jeśli nie dostarczamy organizmowi wraz z pożywieniem dostatecznej ilości wapnia, wpływa to na uwalnianie się tego pierwiastka z kośćca w celu wyrównania jego poziomu. Jednak nadmiar wapnia też jest szkodliwy, a pierwszymi objawami tego stanu są: niechęć do jedzenia, nudności, wymioty, zaparcia.

Jeśli trwa to dłużej, może dojść do tworzenia się kamieni nerkowych. Najlepszym źródłem wapnia są mleko i przetwory mleczne, ponadto ryby w konserwie zjadane wraz z kośćcem (sardynki, szproty). W dużo mniejszych ilościach wapń występuje w produktach roślinnych.