Zdrowie na talerzu

Wanad występuje w przyrodzie w rudach żelaza, ołowiu, chromu i cynku. W organizmie człowieka obecny jest w śladowych ilościach. Pierwiastek nosi imię skandynawskiej bogini piękności i od niedawna uznawany jest za niezbędny składnik pożywienia. W charakterze środka transportowego umożliwiającego dotarcie do krwi wanad korzysta z tych samych cząsteczek, które transportują żelazo, mangan i chrom.

Dlatego może być przez te mikroelementy wypierany, albo odwrotnie – może hamować ich przyswajanie.W organizmie dorosłego człowieka wanad występuje w ilości 10-25 mg, przede wszystkim w płucach, kościach i tłuszczu. W niewielkich ilościach działa pobudzająco na układy enzymatyczne, odpowiedzialne za metabolizm cholesterolu, triglicerydów, fosfolipidów. Wanad, obniżając poziom lipidów we krwi, wpływa korzystnie na układ krążenia.

Poprawia również działanie insuliny – siarczan wanadu stosowany jest przez osoby z cukrzycą. Ocenia się, że zalecane dzienne spożycie wanadu to 10 mikrogramów. U prawidłowo odżywiających się osób nie stwierdza się niedoborów tego pierwiastka, wiadomo jednak, że niedobór wanadu ogranicza wzrost i ilość czerwonych krwinek oraz zwiększa możliwość zaburzeń przemian lipidowych.

Z kolei nadmiar pierwiastka uszkadza system nerwowy, wywołuje zaburzenia układu oddechowego i pokarmowego. Stwierdzono, że wyższe poziomy wanadu są związane z występowaniem depresji maniakalnej. Zdarzają się przemysłowe i środowiskowe zatrucia wanadem (bardzo niebezpieczny jest wanad przemysłowy znajdujący się w smogu i zanieczyszczonym powietrzu, który wdychamy i wchłaniamy przez skórę), najważniejszy efekt to uszkodzenie nerek, podrażnienie błon śluzowych układu oddechowego i pokarmowego.

Suplementacja stosowana przez kulturystów (do 60 mg wanadu) nie ma uzasadnienia i może być szkodliwa. Wanad znajdziemy w rybach, owocach morza, grzybach i przyprawach (pieprz, koperek, pietruszka). Stosunkowo bogate w wanad są mięso, ryby, produkty pełnoziarniste i mleczne.