Zęby mleczne można sobie"odpuścić"? Błąd!

- U 58 proc. polskich trzylatków i 85 proc. sześciolatków stwierdza się próchnicę zębów mlecznych. Wniosek? Rodzice nie dbają o higienę jamy ustnej dzieci, nie kształtują u maluchów nawyków pielęgnacji zębów.

- To olbrzymi błąd. Zęby mleczne gwarantują prawidłowy rozwój szczęki i żuchwy. Jeśli na skutek próchnicy przedwcześnie wypadną lub zostaną usunięte, pojawiające się zęby stałe mogą się źle ułożyć, wyrosnąć w nieodpowiednim miejscu; dzieci narażone są na wystąpienie wad zgryzu. Chore mleczaki mogą ponadto zarazić próchnicą wyrzynające się zęby stałe.

- Czyli jeśli będziemy dbać o zdrowie zębów mlecznych, to w przyszłości możemy uchronić swoje dzieci od wielu rozczarowań i kosztownego leczenia stomatologicznego. Kiedy należy wdrożyć profilaktykę?

- Stanowisko polskich i światowych ekspertów stomatologicznych jest jednoznaczne. Profilaktykę jamy ustnej wdrażamy od pierwszych dni życia dziecka, zanim jeszcze pojawią się pierwsze ząbki. Już wówczas po posiłkach czyścimy bezzębne dziąsła i całą jamę ustną niemowlęcia chusteczkami nasączonymi ksylitolem, co usunie resztki pokarmów. W tym i późniejszym okresie pomocne będą też gryzaczki, które jednocześnie są szczoteczkami i stymulują dziąsła. Natomiast pierwsze wyrzynające się ząbki czyścimy delikatnie specjalną, przystosowaną do tego celu szczoteczką.

- W jaki sposób należy to wykonywać?

- Zalecaną techniką szczotkowania zębów u małych dzieci jest metoda Fonesa, tzw. okrężna. Ze względu na łatwość polecana jest nie tylko najmłodszym, ale też osobom upośledzonym ruchowo. Polega na ułożeniu szczoteczki pod kątem prostym do dziąsła i wykonywaniu okrężnych ruchów obrotowych. Od strony policzka i języka wykonujemy takie same ruchy; jeśli chodzi o powierzchnie żujące, to ruchy szorowania.

- Akcesoriów ułatwiających higienę ząbków mlecznych jest na rynku stomatologicznym dużo. Najważniejsze są jednak szczoteczka i pasta. Czym się kierować przy ich wyborze?

- Szczoteczkę powinno się wybierać w zależności od grupy wiekowej i anatomii jamy ustnej dziecka. Inna będzie dla niemowlaka, inna dla 2-latka. Każdy producent zamieszcza stosowną informację na opakowaniu. Jeśli rodzice mają jakiekolwiek wątpliwości, mogą zapytać higienistkę, stomatologa lub personel specjalistycznego sklepu, zajmującego się sprzedażą takich produktów. Włosie szczoteczki dla maluszków powinno być delikatne i miękkie, jej mała główka, bez ostrych kantów i profili, powinna obejmować 2-3 zęby. Rączka musi być krótka, najlepiej z elementami antypoślizgowymi. Aby zachęcić do mycia zębów, producenci prześcigają się w pomysłach - mamy szczoteczki z barwnymi grafikami, z kolorowym włosiem, szczoteczki świecące, z melodyjkami oraz odmierzające czas szczotkowania. I nie tylko manualne, ale także elektryczne i soniczne. Ważne, aby szczoteczka była lekka i wygodna w użyciu również dla rodziców, bo to przecież oni mniej więcej do 6. roku życia dziecka czyszczą jego ząbki. Później przychodzi czas na samodzielność, ale zawsze pod nadzorem opiekunów.

- Dzieci nieraz gryzą szczoteczki. Jak często je wymieniać?

- Według Światowej Organizacji Zdrowia - co dwa miesiące. W mojej ocenie po miesiącu. A jeśli dziecko przeszło infekcję - wymiana szczoteczki po chorobie jest bezwzględnie konieczna.

- Wątpliwości niektórych rodziców wzbudzają pasty do zębów, zwłaszcza te z fluorem.

- Jeśli rodzice są przeciwni fluorowi, mogą wybrać pastę z ksylitolem lub hydroksoapa-tytem. Są to zamienniki fluoru, które również wzmacniają szkliwo i działają przeciwpróchni-cowo. Ale większość ekspertów stomatologicznych podkreśla, że pasta z fluorem jest standardem w profilaktyce próchnicy. Fluor posiada zdolność hamowania demineralizacji, czyli rozpuszczania szkliwa, z drugiej strony stymuluje do reminaliza-cji, czyli jego naprawy. Hamuje ponadto aktywność bakterii odpowiedzialnych za próchnicę.

- Jednak małe dzieci nagminnie połykają pastę. I tu czai się niebezpieczeństwo.

- Istnieją zasady użycia fluoru w paście do zębów i warto, aby rodzice je poznali. Dla dzieci w wieku 6-36 miesięcy powinno się wybierać pastę z fluorem, gdzie na tubce widnieje określenie 500 PPM, a na szczoteczkę należy nakładać śladową jej ilość. W pastach dla dzieci od 3 do 6 lat fluoru będzie więcej - 1000 PPM. Na szczoteczkę możemy nałożyć pastę wielkości grochu. Natomiast dla dzieci powyżej 6. roku życia szukajmy oznaczenia na tubce 1450 PPM.

- Jakie inne akcesoria mogą ułatwić walkę z próchnicą u starszych kilkulatków?

- Na pewno płyny do ust i nici stomatologiczne. Pomocne będą tabletki wybarwiające płytkę nazębną, aby było wiadomo, gdzie się najczęściej gromadzi, irygatory czyszczące zęby sprzężonym powietrzem z wodą, szczoteczki międzyzębowe i szczoteczki do czyszczenia języka. Ale najważniejsza jest pasta i szczoteczka. Rodzice powinni wdrożyć dziecko do minimum dwukrotnego szczotkowania zębów - rano i wieczorem po posiłku, zawsze przez 3 minuty. Dzieci nie przyzwyczajone do systematycznego dbania o higienę jamy ustnej, nie będą o nią dbać także w dorosłym życiu.

- Kiedy z maluszkiem po raz pierwszy udać się na przegląd zębów do dentysty?

- Nie później niż w wieku 12. miesięcy. Celem wizyty jest analiza czynników ryzyka zachorowania na próchnicę i ustalenie planu postępowania profilaktycznego. Wcześniej przygotujmy dziecko, że usiądzie w fotelu dentystycznym. Wykorzystajmy do tego np. wspólną zabawę, bajkę edukacyjną. Pierwsza wizyta w gabinecie powinna być stricte adaptacyjna.