Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Zespół policystycznych jajników. Winny brak równowagi hormonów

Dorota Dejmek
Dorota Dejmek
Zaleca się, aby pacjentki starały się o dziecko przed 25. rokiem życia
Zaleca się, aby pacjentki starały się o dziecko przed 25. rokiem życia Fot. 123rf
Ginekologia. Zespół policystycznych jajników to jedna z najczęstszych przypadłości, które utrudniają zajście w ciążę. Kobiety z PCOS mają predyspozycje do nadciśnienia, cukrzycy ciężarnych, są bardziej narażone na problemy z donoszeniem ciąży oraz na przedwczesny poród

Jedną z najczęściej diagnozowanych dolegliwości u kobiet, nawet tych stosunkowo młodych, jest zespół policystycz-nych jajników (z języka ang. polycystic Ovary Syndrome - PCOS), zaburzenie na tle endokrynologicznym.

- Zaburzenia równowagi hormonów mogą wynikać z nadmiernej ilości hormonu luteinizującego LH, braku proporcji hormonów produkowanych przez przysadkę mózgową, np. prolaktyny, niedoboru progesteronu oraz nadmiaru męskich hormonów płciowych, szczególnie testosteronu - mówi dr Dariusz Mercik, ginekolog z Kliniki Leczenia Niepłodności i Badań Prenatalnych Gyncen-trum.

Dr Mercik wyjaśnia, że jeden hormon wpływa na kolejne odbijając się na funkcjonowaniu organizmu, szczególnie układu rozrodczego. W następstwie tego w jajnikach wzrasta ilość pęcherzyków Graafa, które zamiast co miesiąc uwalniać komórkę jajową, obumierają tworząc liczne torbiele i cysty. Stąd inna nazwa choroby - wielotorbielowatość. Jako że nie dochodzi do owulacji, występuje brak ciałka żółtego oraz niedobór progesteronu. Przyczyny zaburzeń hormonalnych w PCOS nie są do końca jasne, ale jedna z teorii mówi, że czynniki genetyczne mogą mieć znaczenie w rozwoju choroby. Jeśli kobiety w najbliższej rodzinie miesiączkują nieregularnie lub cierpią na cukrzycę, ryzyko zachorowania rośnie. PCOS może być dziedziczony po stronie matki lub ojca.

Powoduje niepłodność

Zespół policystycznych jajników jest jednym z częstszych zaburzeń hormonalnych u kobiet - szacuje się, że może na niego cierpieć 10-15 proc. kobiet w wieku rozrodczym. Jako że prawidłowe działanie układu hormonalnego jest kluczowe dla poczęcia dziecka, schorzenie na skutek zaburzeń owulacji może powodować niepłodność. Stwierdza się rzadkie miesiączkowanie (kobiety z tym problemem mają średnio mniej niż 9 miesiączek w roku), wtórny (bardzo rzadko pierwotny) brak miesiączki oraz nieregularne krwawienia z macicy.

- Duży odsetek pacjentek z problemem niepłodności to kobiety z zespołem policystycznych jajników - dodaje lekarz. - To wręcz jedna z najczęstszych przypadłości, które utrudniają zajście w ciążę. Kobiety z PCOS mają predyspozycje do nadciśnienia, cukrzycy ciężarnych, są bardziej narażone na problemy z donoszeniem ciąży, nawracające poronienia oraz na przedwczesny poród .

Inne groźne skutki

U chorej kobiety może dojść także do przerostu endometrium, czyli błony śluzowej macicy (na skutek nieregularnych cykli menstruacyjnych), co powoduje wiele nieprzyjemnych komplikacji, m.in. ból i dyskomfort podczas współżycia, problemy z pęcherzem moczowym oraz nietrzymanie moczu. Dlatego przerost najczęściej wymaga tzw. łyżeczkowania jamy macicy. To nie wszystko - przy PCOS rośnie ryzyko nowotworu trzonu macicy. U kobiet w wieku rozrodczym jest ono 3-krotnie wyższe, niż u kobiet bez problemów z regularnym miesiączkowaniem.

Objawy PCOS zaczynają się pojawiać stopniowo. Zaburzenia hormonalne mogą rozpocząć się już u nastolatek, nawet po pierwszej miesiączce. Jednak zaburzenia miesiączkowania oraz niepłodność to nie jedyne symptomy schorzenia, częste są również zmiany w wyglądzie, nierzadko powodujące kompleksy u kobiet. Co może świadczyć o PCOS?

- Możliwa jest otyłość lub znaczne trudności z utratą kilogramów, natomiast na skutek nadmiaru androgenów problemy z cerą, np. trądzik, cera łojotokowa, nadpotliwość oraz hirsutyzm, czyli nadmierne, grubsze i ciemniejsze owłosienie na twarzy i ciele - wymienia dr Mercik. Często są to nietypowe miejsca jak klatka piersiowa, ręce, brzuch, uda lub plecy. Z kolei włosy na skórze głowy mogą wypadać powodując znaczne przerzedzenie.

Cierpi całe ciało

PCOS, oprócz konsekwencji dla płodności, może prowadzić do innych poważnych problemów zdrowotnych, m.in. wahań nastroju, depresji, problemów ze snem (bezdech senny spowodowany otyłością i opornością na insulinę), cukrzycy typu 2 (zaburzenia hormonalne powodują insulinooporność i hiperinsu-linemię, czyli nadmierne wydzielanie insuliny przez trzustkę) lub chorób układu sercowo-naczyniowego (m.in. nadciśnienia, wysokiego cholesterolu, miażdżycy, choroby wieńcowej, zawału serca, udaru).

Diagnoza i leczenie

Wczesna diagnoza i leczenie mogą pomóc w kontroli objawów oraz zapobiec możliwym powikłaniom, np. niepłodności, cukrzycy i chorobom krążenia. Kluczowa jest obserwacja niepokojących objawów, choćby monitorowanie cyklów menstruacyjnych, zmian sylwetki i wyglądu. Jeśli bezskutecznie staramy się o dziecko od ponad 12. miesięcy, to również powinno skłonić nas do szukania diagnozy. W celu zdiagnozowania PCOS lekarz zwraca uwagę na zewnętrzne symptomy mogące sugerować dolegliwość (pomiar wagi ciała i oznaczenie BMI), bada ciśnienie krwi oraz wykonuje testy laboratoryjne. Kluczowe są badania: poziomu cukru we krwi, badanie prolaktyny, oznaczenie poziomu hormonów, m.in. testosteronu i insuliny. Badanie hormonów pozwoli wykluczyć ewentualne zaburzenia pracy tarczycy lub innych gruczołów, które mogą dawać podobne objawy. Lekarz może także wykonać USG narządów rodnych, które zobrazuje, czy jajniki mają budowę charakterystyczną dla PCOS (zwiększona liczba małych pęcherzyków w jajniku z nadmiernie rozwiniętym zrębem jajnika).

Nie ma lekarstwa na zespół policystycznych jajników. Leczenie jest dość skomplikowane i raczej objawowe niż przyczynowe. Coraz rzadziej stosuje się metody chirurgiczne, polegające na usunięciu części tkanki jajnika (tzw. resekcja klinowa). Doradza się przede wszystkim prewencję, czyli zdrowy tryb życia: zbilansowaną dietę, regularną aktywność fizyczną oraz kontrolę wagi. Nawet tracąc 4-5 kg, pacjentka może usprawnić pracę układu hormonalnego oraz wyregulować cykl menstruacyjny. Trzeba też rzucić palenie - palaczki mają wyższy poziom androgenów, czyli męskich hormonów płciowych, które mają duże znaczenie w rozwoju PCOS. W niektórych sytuacjach pacjentce zalecana jest również hormonoterapia, np. środki antykoncepcyjne, które mają ustabilizować huśtawkę hormonów (leczenie może trwać nawet kilka lat).

Ponieważ z wiekiem symptomy PCOS się nasilają, więc najlepiej, aby pacjentki starały się o dziecko przed 25. rokiem życia. Zdarza się też, że kobieta zachodzi w pierwszą ciążę, ale potem ma problemy z poczęciem kolejnego dziecka.

- Zajście w ciążę przy PCOS jest możliwe, ale poziom hormonów musi być na tyle wyrównany, aby mogło dojść do owulacji - kluczowego procesu dla zapłodnienia - mówi lekarz.

Warto wiedzieć
Podróbki leków w internecie

Coraz więcej instytucji walczy z podrabianiem leków - pisze Dziennik Gazeta Prawna. Problem bowiem narasta. W 2016 r. w 404 przypadkach prokuratorzy uznali, że ktoś podrabiał leki. A jeszcze w 2014 r. sporządzono zaledwie 123 akty oskarżenia. W 2016 r. celnicy zatrzymali prawie 19 tys. podrobionych produktów leczniczych o wartości ponad 830 tys. zł. Rok wcześniej skonfiskowano towar wart niewiele ponad 200 tys. zł.

W przytłaczającej większości przypadki fałszerstwa leków dotyczą produktów nabywanych przez internet. Marek Tomków, wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej, podkreśla, że jeśli ktoś nie chce ryzykować kupienia podróbki, powinien iść do apteki, a nie liczyć na uczciwość e-sklepu zarejestrowanego, dajmy na to, w Wietnamie. Podrobione leki to ogromne ryzyko dla pacjentów.

Szacuje się, że nawet do 13 proc. hospitalizacji jest skutkiem niewłaściwego przyjmowania leków. W części przypadków to sytuacje przyjmowania produktów sfałszowanych. Paradoksalnie więc lepiej, gdy pacjent kupi wsypaną do kapsułki mąkę, np. środki psychotropowe.
(DD)

WIDEO: Magnes. Kultura Gazura - odcinek 18

Autor: Gazeta Krakowska, Dziennik Polski, Nasze Miasto

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski