Zielenicki "Sygnał" gra już 60 lat

Orkiestra na audiencji u papieża Jana Pawła II Fot. Archiwum OD "Sygnał"

Poza tym prezencja, obycie w imprezach dużej rangi, liczne nagrody na festiwalach i przeglądach, wreszcie tradycja. Zielenicki "Sygnał" istnieje już od 60 lat i - podczas gdy inne tego typu zespoły przeżywają wzloty i upadki - działa aktywnie i jest gotowy stawić się w pełnej gali niemal na każde zawołanie. - To, że funkcjonujemy, że ciągle mamy nowy narybek i udaje się nam pozyskiwać środki na działalność, to chyba dzieło opatrzności Bożej - mówi Marek Słowiński, kornecista i wiceprezes założonego przed rokiem Stowarzyszenia Orkiestra Dęta "Sygnał" w Zielenicach.
To, co w Zielenicach najsławniejsze i najbardziej godne uwagi, wiąże się z tamtejszą parafią pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. Tutejsze sanktuarium Maryjne cieszy się sporą sławą. W kościele można oglądać liczne wota, dary od osób, które przed tutejszym obrazem Matki Boskiej doznały uzdrowienia. Najsławniejszą z nich był starosta biecki Franciszek Szembek, którego uzdrowienie upamiętnia osobny obraz. To on w dowód wdzięczności ufundował obecny zielenicki kościół. Tuż obok świątyni można podziwiać Drogę Krzyżową, należącą do największych w Polsce. Siedemnaście monumentalnych figur z brązu powstało w latach 2001-2003 z inicjatywy księdza Stanisława Drajczyka, proboszcza tutejszej parafii do 2007 roku.
Z parafią bardzo blisko związana jest również zielenicka orkiestra. Powstała w roku 1949 za sprawą proboszcza ks. kanonika Jana Książka. Sam ksiądz nie zdziałałby jednak wiele. Dlatego, gdy miejscowa społeczność podchwyciła jego pomysł, powołano dziesięcioosobowy komitet organizacyjny. Zasada była taka, że z każdej miejscowości tej parafii weszły do niego dwie osoby. Byli to: Franciszek Słowiński (potem pierwszy prezes orkiestry) i Leon Banasiak z Przemęczan, Stanisław Zębala i Władysław Nawrot z Dodowa, Piotr Łój i Franciszek Tulej z Zielenic, Czesław Węgiel i Józef Natkaniec z Janikowic, wreszcie Stanisław Piątek i Piotr Wcisło z Przemęczanek. Komitet zajął się zbiórką pieniędzy, za które udało się kupić 12 pierwszych instrumentów. Niewiele, zważywszy, że chętnych do gry było trzy razy więcej. Pierwszych lekcji muzyki udzielał im Jan Musiał, a próby odbywały się trzy razy w tygodniu. Na brak dostatecznej liczby instrumentów szybko znalazł się sposób. W styczniu roku 1950 zorganizowano "kolędę" w celu pozyskania pieniędzy na ich zakup. W efekcie trudne lata 50. w Zielenicach były czasem szybkiego rozwoju zespołu, do którego dołączali coraz to nowi członkowie: Bogdan Nawrot, Józef Wawrzeń, Stanisław Zębala, Stanisław Podoba, Edward Frankiewicz czy Stanisław Stajnke. Musieli mieć dobrego nauczyciela i sporo talentu, skoro kilku z nich w czasie odbywania czynnej służby wojskowej wstąpiło do orkiestr wojskowych. Stało się to udziałem m.in. tenorzysty Zenona Banasiaka, Tadeusza Płaszewskiego czy trębacza Piotra Wcisło.
Przy tym ostatnim wypada się zatrzymać nieco dłużej, gdyż po latach stał się prawdziwą podporą zielenickiej orkiestry. Wstąpił do niej tuż po zdaniu matury, w 1952 roku, jako siedemnastolatek. Szybko pokazał, że ma nieprzeciętny talent. Dlatego, gdy tylko wrócił w wojska (w latach 56/57 grał na trąbce w jednostce w Bemowie Piskim), został wybrany na dyrygenta i wysłany na stosowny kurs do Krakowa. Orkiestrę prowadził przez blisko 45 lat! - To był muzyk przez wielkie "M". Oprócz swojej własnej rodziny miał też drugą - orkiestrę, której poświęcił swój talent muzyczny. Był nauczycielem i wzorem dla uczniów, których bardzo wielu przewinęło się przez jego dom. Wszystkich darzył dużą życzliwością i cierpliwością - mówi Marek Słowiński.
Piotr Wcisło jest kompozytorem marszy defiladowych ("Perkusista", "Starosta", "Prezes", "Paweł", "Senator", "Autostrada"), marszy żałobnych ("Pogrzebowe dzwony", "Wieńce i kwiaty", "Apel żałobny"). Opracował na cały skład orkiestry ponad 100 pieśni kościelnych i kolęd. Pisał również dla sąsiednich orkiestr: z Radziemic, Łętkowic, Wrocimowic, Prandocina, Nasiechowic, Słomnik, Niedźwiedzia i Niegardowa.
W czasie, gdy Piotr Wcisło kierował zielenicką orkiestrą, odniosła wiele sukcesów. W latach 60. zespół wielokrotnie brał udział w festiwalach, zajmując dwukrotnie pierwsze i pięciokrotnie drugie miejsca. Nagrodami w tych imprezach były instrumenty, z których wiele służy muzykom jeszcze dzisiaj. Z osobą Piotra Wcisły wiąże się też wiele ważnych wydarzeń. W czerwcu 1983 roku orkiestra i pielgrzymi zaprowadzili obraz Matki Boskiej Zielenickiej do Częstochowy. Tam papież Jan Paweł II dokonał jego koronacji: na skronie Jezusa i Maryi włożył złote korony. Wtedy orkiestra z Zielenic grała po raz pierwszy papieżowi.
Piotr Wcisło zmarł rok temu, po 73 latach życia i 56 gry w orkiestrze. Do ostatnich chwil był czynnym muzykiem. Jeżeli tylko czuł się na siłach, nie opuszczał żadnej próby. Na kilka dni przed śmiercią brał udział w X Małopolskim Konkursie Orkiestr Dętych w Więcławicach, gdzie wykonano mu ostatnie zdjęcie. - Chociaż nie posiadał formalnego wykształcenia muzycznego, miał ogromną wiedzę muzyczną, którą osiągnął dzięki samokształceniu. Na jego pogrzebie obiecaliśmy, że za rok zorganizujemy festiwal jego imienia - mówi Marek Słowiński. Wychowankowie dotrzymali słowa i impreza odbędzie się jutro, w zielenickim amfiteatrze.
Obecnie kapelmistrzem "Sygnału" jest muzyk wojskowy Czesław Chećko, który godnie zastępuje swojego wielkiego poprzednika. Orkiestra pod jego wodzą zapewnia oprawę artystyczną uroczystości kościelnych, gminnych, powiatowych, a zdarza się, że i wojewódzkich. Współpracuje ze Szkołą Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie. W październiku roku 2003 wystąpiła na audiencji u Jana Pawła II na placu Świętego Piotra, dając prawie dwugodzinny koncert. Podczas tej pielgrzymki brała również udział w uroczystej mszy świętej na polskim cmentarzu na Monte Cassino. Dwa lata później wzięła udział w V Ogólnopolskiej Pielgrzymce Strażaków do Częstochowy w 2005 r. W czerwcu 2007 roku grała we Lwowie na cmentarzu Łyczakowskim.
W roku 2008 zostało założone Stowarzyszenie Orkiestra Dęta "Sygnał" w Zielenicach. Dzięki temu łatwiej o zdobycie pieniędzy na bieżącą działalność. Stowarzyszenie posiada osobowość prawną, jest zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym i jako takie może startować w konkursach na granty przyznawane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego czy Urząd Marszałkowski. Ostatnio z tych właśnie źródeł udało się zdobyć pieniądze na nowe mundury i instrumenty. Prezesem stowarzyszenia jest Andrzej Król, w tej chwili najbardziej zaangażowany w zapewnienie zespołowi bytu. Pomagają mu m.in. wiceprezesi Marek Słowiński i Włodzimierz Cyganek. Spoza składu zespołu - nie wolno zapomnieć o Piotrze Jańczyku, prezesie miejscowej jednostki OSP i proboszczu ks. Dr. Krzysztofie Koziole. Każda z tych osób odpowiada za inną dziedzinę i - wzajemnie się uzupełniając - prowadzą zespół z dobrym skutkiem. A za codzienną cierpliwość i wyrozumiałość podziękować wypada bliskim muzyków, którzy ze zrozumieniem podchodzą do ich pasji, która nierzadko odbija się brakiem czasu dla nich.
ALEKSANDER GĄCIARZ
[email protected]
Obecnie w skład "Sygnału" wchodzą:
Czesław Chećko (kapelmistrz), Włodzimierz Cyganek, Marek Słowiński, Szczepan Pabiańczyk, Jarosław Skiba, Stanisław Karwat, Łukasz Szopiński, Sławomir Cerek, Sebastian Szopiński, Krzysztof Makuszewski, Łukasz Mazurek, Hubert Klimczyk, Mariola Włudarz, Karolina Bil, Paulina Klimczyk, Monika Komenda, Karolina Tondos, Paulina Zaprzelska, Agnieszka Musiał, Paweł Matczyk, Zbigniew Nowak, Piotr Wawrzeń, Robert Szopiński, Andrzej Duszyc, Kamil Kita, Andrzej Król, Tomasz Musiał, Urszula Włudarz, Michał Komenda, Karina Musiał, Magdalena Kita, Sylwia Makuszewska, Anna Wawrzeń, Bartosz Tondos, Mieczysław Kielar, Krystian Klimczyk, Tomasz Wróbel, Włodzimierz Zapała, Tomasz Porębski, Wojciech Wawrzeń, Marian Tochowicz.