Tadeusz Ryba urodził się w 1928 roku w Barnowcu, małej wiosce w gminie Łabowa. W wieku 20 lat wstąpił do „Żandarmerii”, oddziału Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowej dowodzonego przez Stanisława Pióro. Ich kapelanem był jezuita ks. Władysław Gurgacz. Grupę rozpracowali agenci Służby Bezpieczeństwa.
- W sierpniu 1949 roku rozegrał się ostatni akt dramatu „Żandarmerii”. Wprowadzony do oddziału agent o kryptonimie „Las”, Czesław Kowalewski, przygotował fikcyjny plan przedostania się na Zachód. Partyzanci w Starej Lubowni wsiedli do autobusu. Gdy dojechali do pierwszej serpentyny w pobliżu Niżnych Rużbachów, kierowca nagle się zatrzymał i wyskoczył do rowu. Wtedy ze wszystkich stron padły strzały. Dowódca Stanisław Pióro „Emir” strzelił sobie w głowę - opowiada Jacek Zygadlewicz, autor licznych publikacji o żołnierzach PPAN.
Tę akcję wielokrotnie wspominał również Tadeusz Ryba.
- Widziałem mojego kolegę Józka Witowskiego „Rolanda” powieszonego za nogi w drzwiach. To był jeden krwawy strzęp. Bito nas gumowymi pałami grubości butelki - opowiadał „Jeleń”.
W październiku 1949 roku Ryba został skazany przez Wojskowy Sąd w Krakowie na karę dożywotniego więzienia. W 1953 roku karę zmniejszono do 12 lat pozbawienia wolności. Ostatecznie wyszedł po 7 latach w lipcu 1956 roku.
W 1993 roku Sąd Wojewódzki w Nowym Sączu zrehabilitował go i awansował do stopnia porucznika.
Niezłomny został odznaczony m.in. Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Partyzanckim i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. We wrześniu 2016 roku Złotym Medalem „Za Zasługi dla Obronności Kraju” udekorował go Antoni Macierewicz, szef MON.
Tadeusz Ryba zmarł 6 października, został pochowany na cmentarzu w Nowym Sączu Zawadzie. Był ostatnim żołnierzem Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowej. Zaledwie 4 dni przed nim, 2 października, zmarł Józef Witowski ps. „Roland”.
Informację o PPAN można znaleźć w internecie na stronie: gurgacz.cba.pl.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?