Archeolodzy z Uniwersytetu Jagiellońskiego z misją w Egipcie. Odkrywają tajemnice starożytnej osady, założonej ponad 5,5 tysiąca lat temu

Strona ekspedycji www.murra.pl

Zakończył się kolejny sezon wykopalisk Polskiej Ekspedycji Archeologicznej do Północno-Wschodniej części Delty Nilu. Polacy prowadzą tam badania od 2008 roku.

Tell el-Murra to niewielkie wzgórze, kryjące pozostałości starożytnej osady, założonej ponad 5500 latem temu. Jest ona położona w niedalekim sąsiedztwie innego stanowiska z tego samego okresu - Tell el-Farcha, badanego przez archeologów z Poznania i Krakowa.

W wyniku trwającego tutaj ponad 1300 lat osadnictwa, w konsekwencji konstruowania w tym samym miejscu kolejnych budynków wykonanych z cegły suszonej, powstało wzniesienie (tell), które dziś sięga kilku metrów powyżej poziomu pól uprawnych.

Wykopaliska w Tell el-Murra przeprowadzono w kwietniu i maju tego roku, głównie w północno-wschodniej części stanowiska, zajmowanej przez osadę. Celem badań było potwierdzenie, wysuwanych na podstawie wcześniejszych prac, przypuszczeń dotyczących okresu, w jakim to miejsce było zamieszkane.

- Dzięki tegorocznym pracom rozstrzygnęliśmy, że badana przez nas część osady zamieszkana była w okresie Starego Państwa (III - VI dynastia), a więc w czasach, kiedy na położonej w okolicach współczesnego Kairu nekropolii memfickiej wznoszono wielkie piramidy - wyjaśnia kierownik badań dr Mariusz Jucha z Zakładu Archeologii Egiptu i Bliskiego Wschodu UJ.

W trakcie wykopalisk odsłonięte zostały pozostałości budynków o charakterze mieszkalno-gospodarczym. Archeolodzy zwracają tu uwagę na dużą liczbę pomieszczeń wykonanych na planie okręgu. Były to - jak stwierdzili - silosy do magazynowania zboża. Największy spośród nich, wykonany z suszonych cegieł, miał ok. 3,5 m średnicy.

W pobliżu silosów odsłonięto również budynki złożone z prostokątnych pomieszczeń. - Nadal nie jest dla nas jasne, co spowodowało, iż mieszkańcy Tell el-Murra opuścili to miejsce pod koniec okresu Starego Państwa. Dlaczego osada, której początki, na podstawie wyników uzyskanych w poprzednich sezonach wykopaliskowych, określono na ok. 3500 rok p.n.e., została porzucona po prawie 1300 latach istnienia? - zastanawia się dr Jucha.

Budynki wznoszone pod koniec istnienia osadnictwa w Tell el-Murra są zdecydowanie skromniejsze w porównaniu ze starszymi konstrukcjami. Również obszar zajmowany przez osadę był wtedy o wiele mniejszy.

- Wydaje się, iż pierwsze oznaki kryzysu, którego przyczyny jak na razie trudno jednoznacznie określić, pojawiły się zapewne już o wiele wcześniej, mianowicie w okresie wczesnodynastycznym (I -II dynastia) - stwierdza kierownik badań.

Z nieznanych powodów zmniejszyły się wówczas rozmiary osady. Prawdopodobnie wtedy opuszczona została jej południowo-zachodnia część, a teren ten przeznaczono na miejsce chowania zmarłych. Ci z mieszkańców, którzy pozostali na miejscu, wznosili swoje domostwa jedynie w części północnej oraz wschodniej stanowiska.

Archeolodzy spróbują wyjaśnić te wątpliwości. Najważniejsze będzie dla nich przebadanie w kolejnych sezonach pozostałości osady poprzedzającej okres Starego Państwa, które znajdują się poniżej przebadanych w tym roku budynków.
Polscy badacze kontynuowali też w tym sezonie badania w obrębie przylegającego do osady cmentarzyska. Odkryli pochówki z okresu wczesnodynastycznego. Na szczególną uwagę zasługuje - zdaniem kierownika badań - nietypowy pochówek w ceramicznej trumnie, podobnej do tych znalezionych w Tell el-Murra w latach ubiegłych.

- Wykorzystywanie ceramicznych trumien nie było powszechną praktyką stosowaną na innych stanowiskach w Delcie. Ich występowanie w Tell el-Murra wskazuje na istnienie różnic nawet pomiędzy blisko położonymi osadami, a jednocześnie rodzi pytanie o przyczyny zaobserwowanej odmienności - uważa dr Mariusz Jucha.

PAP, (MM)