Archeologia sporo kosztuje

Kiedy w ubiegłym roku władze Olkusza podpisywały umowę z konsorcjum firm "Strabag" i "Sko-bud", które wygrało przetarg na rewitalizację starówki, konsorcjum w swoim kosztorysie ofertowym wyceniło wytypowany zakres badań archeologicznych na 32 tys. 743 zł (netto). Wcześniej, we wstępnym kosztorysie, jaki został sporządzony na zlecenie olkuskiego magistratu kosztorysant wycenił wartość prac archeologicznych na 214 tys. zł. Spora różnica. Tymczasem przed miesiącem olkuski magistrat zawarł dodatkową umowę z tym samym konsorcjum na archeologiczne badania ratownicze w ramach realizacji zadania "Rewitalizacja i ochrona olkuskiej starówki" opiewającą na ponad 281 tys. zł. W kosztorysie szacunkowym wartość tych prac wyceniono na ponad 540 tys. zł. Dlaczego w przeciągu roku wartość szacunkowa prac archeologicznych, jakie muszą towarzyszyć tej inwestycji wzrosła ponad dwukrotnie, a kwota, za jaką podjęło się je wykonać konsorcjum - prawie dziewięciokrotnie?

Projekt rewitalizacji przed uzyskaniem pozwolenia na budowę był konsultowany z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Krakowie. Przed przystąpieniem do opracowania projektu zostały wykonane wszystkie zalecenia konserwatorskie, czyli przekopy kontrolne i badania georadarowe, (które niewiele dały). W oparciu o tę wiedzę Wojewódzki Konserwator Zabytków wydał pozwolenia na badania wskazane w projekcie, których wartość oszacowano na kwotę 214 tys. zł netto. W rynku miały być pełne badania archeologiczne, a w przylegających do rynku ulicach tylko nadzór archeologiczny.

W trakcie prowadzenia prac Wojewódzki Konserwator Zabytków kilkakrotnie zmieniał pierwotnie wydane pozwolenie rozszerzając zakres prac. Jesienią ub. roku zalecił skorygowanie programu badań, w którym zwiększył zakres badań archeologicznych oraz zamienił nadzór archeologiczny na ratownicze badania wykopaliskowe. Zmiany pozwoleń konserwatorskich spowodowały konieczność zawarcia dodatkowej umowy na przeprowadzenie badań archeologicznych. Obecnie zawarta jest umowa na badania w ul. Bóżniczej, pierzei południowej rynku oraz na usunięcie zasypów z pomieszczeń ratusza. Te prace mają potrwać do końca maja. Jednak przed kilkoma dniami do olkuskiego magistratu wpłynęła kolejna decyzja konserwatora zmieniająca zakres pozwolenia na prowadzenie robót w pierzei wschodniej oraz północnej rynku. W magistracie szykowana jest już dodatkowa umowa na badania archeologiczne. Całość prac archeologicznych ma potrwać do sierpnia.

Najdroższe okazały się badania w obrębie dawnego ratusza na olkuskim rynku. Wcześniej nie prowadzono tam żadnych badań archeologicznych i nie był znany stan zachowania tego zabytku. Spodziewając się szczątkowych reliktów ratusza, w projekcie założono jedynie zbadanie niewielkiego fragmentu ratusza. Tymczasem okazało się, że mury ratusza są świetnie zachowane. Poziom posadowienia ratusza, a tym samym zakres głębokości nie wyniósł, jak zakładano, 2 metry ale ponad 4 metry. Z kolei zmiana zakresu badań w ulicach z nadzoru archeologicznego na znacznie droższe badania wykopaliskowe wynikała z odkrycia nienaruszonych nawarstwień historycznych.
Problem polega jednak na tym, że nie wiadomo, kto zapłaci za dodatkowe, nieprzewidziane w umowie i pierwotnym projekcie badania archeologiczne, które, co trzeba przyznać, przyniosły bezcenną wiedzę na temat historii Olkusza.

Pierwotnie szacowano, że cały koszt rewitalizacji olkuskiej starówki wyniesie 23 mln 376 tys. zł. Jednak konsorcjum, które wygrało przetarg i podjęło się wykonania tej inwestycji zagwarantowało w umowie, że wykona prace za 12 mln 982 tys. zł. W związku z tym pierwotna dotacja w wysokości 14 mln 804 tys. zł, jaką przyznano gminie na tę inwestycję z Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 - 13, również została obniżona. Zmniejszono ją proporcjonalnie do realnych, jak się wtedy wydawało kosztów inwestycji, gdzie, jak wynikało z umowy badania archeologiczne miały kosztować niemal dziesięciokrotnie mniej. - Prowadzimy rozmowy z władzami województwa i liczmy, że dotacja z MRPO zostanie zwiększona, tak, aby obejmowała zwiększone koszty inwestycji wynikające między innymi ze znacznie poszerzonego zakresu badań archeologicznych - wyjaśnia Jarosław Medyński, rzecznik olkuskiego magistratu. Jeśli rozmowy nie przyniosą skutku, za dodatkowe prace archeologiczne zapłaci w całości miasto.

(SYP)