Bez kredytów, polis, badań profilaktycznych

Halina Potocka - wiceprzewodnicząca AGE Platform

ROZMOWA. Z Haliną Potocką, wiceprzewodniczącą AGE Platform przy Komisji Europejskiej, koordynatorką FORUM 50+

- Nie jesteśmy samotną wyspą. Limity wieku obowiązują niemal w całej Unii. W Wielkiej Brytanii np. górna granica wieku dla bezpłatnych badań w kierunku wykrywania raka piersi jest jeszcze niższa niż w Polsce (przypomnijmy - 69 lat) i wynosi 65 lat. W Holandii badane przesiewowo są kobiety w wieku 50 - 75 lat. W Belgii i w wielu innych krajach, w tym skandynawskich, obowiązują takie same granice wieku jak w Polsce. Ale np. na Węgrzech nie ma w tej dziedzinie żadnych ograniczeń wiekowych.
Czy wyznaczenie górnej granicy wieku w dostępie do niektórych badań profilaktycznych to forma dyskryminacji?
- Naszym zdaniem, zdaniem AGE Platform, która w Komisji Europejskiej reprezentuje organizacje seniorskie z 27 krajów UE, tak. To jest dyskryminacja nie tylko ze względu na wiek, ale i ze względu na płeć, ponieważ limity, które budzą powszechny sprzeciw, dotyczą głównie ograniczenia dostępności do badań cytologicznych i mammograficznych. Jest to więc dyskryminacja starszych kobiet.
Narodowy Fundusz Zdrowia, który w Polsce jest adresatem wniosków o zniesienie limitów wieku, broni się argumentem, że kryterium wieku nie ma charakteru dyskryminacyjnego, ale wynika z rzeczywistego rozkładu ryzyka zachorowania w populacji. To by oznaczało, że ryzyko zachorowania na nowotwory jest niższe wśród seniorów...
- Jest dokładnie odwrotnie. Światowa Organizacja Zdrowia pod naciskiem nie tylko organizacji seniorskich, ale przede wszystkim wiarygodnych badań, już przyjęła pewne definicje, w których kryterium wieku zostało uznane za fundamentalny czynnik zwiększający ryzyko zachorowania na nowotwory. Nie określono jakiego rodzaju. To jest logiczne. Z wiekiem zmniejsza się tempo odnawiania komórek i łatwiej o ich zmutowanie. Organizm z mniejszą siłą wykorzystuje zużyte mechanizmy samonaprawcze. Z naszego europejskiego podwórka warto wspomnieć o działaniach Duńczyków, którzy przeprowadzili badania kliniczne na grupie starszych kobiet. Wynika z nich jasno, że ryzyko zachorowania na raka piersi rośnie wraz z wiekiem. Ale tak samo jest z rakiem prostaty u mężczyzn.
Z jakimi innymi formami dyskryminacji borykają się osoby starsze w innych krajach UE?
- Organizacje z Belgii zgłosiły zastrzeżenia dotyczące ograniczonej dostępności do butów ortopedycznych. Tamtejszy ubezpieczyciel uzasadniał zastosowanie kryterium wieku faktem, że seniorom buty ortopedyczne są mniej potrzebne, gdyż mało chodzą. A oni mało chodzą, ponieważ mają ograniczoną możliwość zdobycia butów ortopedycznych, a bez nich w starszym wieku chodzenie jest utrudnione. Poskarżyli się też najbliżsi sąsiedzi elektrowni jądrowych z Niemiec. Otrzymują oni profilaktycznie tabletki zawierające jodynę, jako ochronę przed ewentualnymi skutkami promieniowania. Ale tylko do 40 r.ż. W Wielkiej Brytanii natomiast nie chcą ubezpieczać na czas podróży osób po 75 r.ż. (Irlandia 70, Dania 90). Znane są przypadki, kiedy Brytyjczycy nie dotarli na międzynarodowe konferencje seniorów, ponieważ żadne towarzystwo nie chciało ich ubezpieczyć. Takie postępowanie szokuje np. Szwedów, gdzie każdy, kto gdzieś mieszka lub jest właścicielem jakiejkolwiek nieruchomości, automatycznie otrzymuje taką polisę i może podróżować niezależnie od wieku.
Dość powszechną praktyką w krajach europejskich jest skracanie pobytu osób starszych w szpitalu, uzasadniając to brakiem możliwości przeprowadzenia rehabilitacji. Nagminna jest niechęć do udzielania osobom starszym kredytów i horrendalnie wysokie ceny polis ubezpieczeniowych dla seniorów. Wszędzie obserwujemy zjawisko przerzucania części kosztów medycznych na pacjenta. Młodzi wykupują polisy ubezpieczeniowe. Starzy, którym jest ona bardziej potrzebna, już nie mają takiej możliwości, ponieważ albo nie są uwzględniani w ofertach ze względu na wiek, albo proponuje się im stawki nie do przyjęcia. To samo dotyczy ubezpieczeń motoryzacyjnych.
Takimi sprawami zajmuje się właśnie AGE Platform. Jaki jest efekt uwrażliwiania europarlamentarzystów na przejawy dyskryminacji i pokazywania ich na forum Komisji Europejskiej?
- Rejestrujemy wszelkie przejawy dyskryminacji ze względu na wiek i zgłaszamy je do Komisji Europejskiej. Przygotowywana jest bowiem dyrektywa UE p.dyskryminacji. Chcemy, aby znalazł się tam rozdział dotyczący dyskryminacji ze względu na wiek. Wszystkie organizacje, frakcje, lobby starają się coś ugrać w trakcie procesu przygotowywania dyrektywy. Interesy różnych lobby bywają sprzeczne.
Dlaczego dyrektywa UE jest taka ważna?
- Ponieważ będzie mieć moc obowiązującą we wszystkich krajach UE. Jeśli natomiast limity wieku i inne przejawy dyskryminacji zostawimy politykom zdrowotnym, finansowym, społecznym prowadzonym samodzielnie przez każde państwo, to nie doczekamy się ich zniesienia. A na pewno nieszybko. Każdy kraj będzie to uzasadniał kryzysem gospodarczym.
W poprzedniej kadencji udało nam się wznowić pracę parlamentarnej grupy ds. wieku. Dobrze, że dołączył do niej polski przedstawiciel. Jeśli uda się ją ponownie powołać do życia w tej kadencji, to będziemy szukać silnych sojuszników do reprezentacji problemów seniorów na forum Parlamentu Europejskiego.
ROZMAWIAŁA EWA PIŁAT

AGE Platform

Europejska Platforma Ludzi Starszych, przedstawicielstwo największych organizacji seniorskich z wszystkich krajów unijnych będące partnerem Komisji Europejskiej w rozmowach, prezentowaniu problemów i opinii seniorów przy przygotowywaniu aktów prawnych. Reprezentuje 150 mln Europejczyków 50+.