Do czasu, gdy prawny bubel nie zostanie zmieniony, nie można wprowadzić ani ograniczeń w ruchu samochodowym, ani zakazać palenia w piecach, gdy zanieczyszczenie powietrza w Krakowie - a także w innych miastach Małopolski - przekracza normy.
- Nie pozwalają na to przepisy - mówi Piotr Łyczko z Departamentu Środowiska i Rozwoju Obszarów Wiejskich Małopolskiego Urzędu Marszałkowskiego. To absurd, który wprowadziła - uchwalona w 2005 roku - ustawa o ochronie środowiska. Z przepisów wynika, że wszędzie tam, gdzie normy zanieczyszczenia powietrza są przekraczane, nie można wprowadzić krótkofalowego planu działania, który uchwala sejmik województwa (czyli np. ograniczenia ruchu samochodowego), jeśli regiony te mają uchwalony program ochrony powietrza. - W ustawie znajdują się sprzeczne zapisy - mówi Piotr Łyczko.
Efekt jest taki, że tam gdzie regularnie stany alarmowe są przekraczane, nie można ogłosić alarmu. Program ochrony powietrza mają bowiem najbardziej zanieczyszczone rejony Małopolski, w tym m.in. Kraków.
Ustawa ma zostać poprawiona do kwietnia przyszłego roku. Wtedy województwo małopolskie przystąpi do opracowania zasad ogłaszania alarmu smogowego. - Na razie jeszcze nie mamy pomysłu, jak to zrobić - przyznaje Piotr Łyczko.
Problem polega na tym, że Małopolska nie ma się na kim wzorować. W krajach zachodnich, w których ogłaszane są alarmy smogowe, restrykcje sprowadzają się do ograniczenia ruchu samochodowego. Tam nie ma problemów z piecami węglowymi.
W Małopolsce w dalszym ciągu główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza są piece węglowe: to przede wszystkim one doprowadzają do wielokrotnego przekroczenia norm groźnego dla zdrowia pyłu zawieszonego. - Ograniczenie ruchu pojazdów niewiele pomoże - mówi Piotr Łyczko.
W Krakowie z pieców węglowych korzysta aż 35 proc. mieszkańców. Na drugim miejscu pod względem przyczyn powstawania smogu znajdują się spaliny samochodowe, na trzecim zanieczyszczenia z wysokich kominów przemysłowych.
Zlikwidowanie pieców w krótkim okresie nie jest jednak możliwe. - Zwłaszcza że część osób, które przez jakiś czas korzystały z ogrzewania elektrycznego, powróciła do grzania piecem. W ten sposób można szybciej ogrzać mieszkanie - mówi dr Agnieszka Kiełtyka z Katedry Epidemiologii i Medycyny Zapobiegawczej Collegium Medicum UJ w Krakowie.
Urząd Marszałkowski zlecił ekspertyzę na temat wprowadzenia zakazu lub znacznego ograniczenia opalania węglem. Analiza ma dać odpowiedź na pytanie: czy możliwe jest egzekwowanie tego zakazu, jaki będzie koszt takiej operacji i czy przyniesie realne korzyści. Ekspertyza zostanie zaprezentowana na początku przyszłego roku.
Według Ryszarda Listwana z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie wprowadzenie zakazu ogrzewania piecem węglowym to bardzo kontrowersyjna decyzja, która może wywołać wielkie protesty społeczne. - Takie ograniczenie wymaga konsultacji społecznych, przygotowania ludzi na taką decyzję - mówi Ryszard Listwan.
Czy zostaną wprowadzone jakiekolwiek restrykcje, zadecydują władze województwa. Kiedy tylko zostanie poprawiona ustawa, urzędnicy zajmą się opracowaniem zasad ogłaszania alarmu smogowego. Być może będzie tak jak w Niemczech, gdzie alarm smogowy ogłaszany jest od lat 60. i ma trzy stopnie: przy pierwszym z nich zaleca się ograniczenie jazdy samochodem i palenia w piecach. Trzeci stopień to stan podobny do katastrofy, może spowodować całkowity zakaz ruchu.
Kiedy już zostanie opracowany plan działań, jego uchwalaniem zajmie się sejmik województwa, a realizowaniem sztab kryzysowy powołany przez wojewodę. Kiedy więc będzie ogłoszony pierwszy alarm smogowy?
- Wątpię, aby udało się wszystko zrobić do grudnia przyszłego roku - mówi Piotr Łyczko.
AGNIESZKA MAJ
Dziś stężenie pyłu zawieszonego przekroczy normy i będzie oscylować wokół stanów alarmowych. Jutro sytuacja nieco się poprawi. Więcej na ten temat na stronie www.malopolska.pl/powietrze
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
