Bibułę rozwozili w plecakach

Swojczany 37. Piętrowy dom, tonący w soczystej zieleni. W nim, w latach 1983 - 1986 mieściła się nielegalna, podziemna drukarnia offsetowa „Biuletynu Małopolskiego”, oficjalnego organu prasowego Regionalnej Komisji Wykonawczej Małopolska - podziemnej struktury NSZZ „Solidarność”. Miejsce było bezpieczne, położone z dala od uczęszczanych szlaków. Teraz, po 30 latach, miejsce to upamiętniono pomnikiem, który jutro będzie uroczyście odsłonięty i poświęcony.

Właściciele domu, Zofia i Mieczysław Sudelscy wraz ze swoimi dziećmi przez cztery lata udzielali pomieszczeń do pracy nielegalnej drukarni „Solidarności”, ofiarnie wspomagając drukarzy w ich pracy. Pani Zofia - mimo choroby zawsze otwarta na rozmowy i gościnna - i pan Mieczysław, z sentymentem wspominają tamten trudny czas. Zastaliśmy także syna o imieniu takim jak ojciec. Pracuje w Szkocji, ale przyjechał w rodzinne strony na krótki urlop.

- Druk i kolportaż wolnego słowa był najgroźniejszą bronią „Solidarności” w stanie wojennym i zaraz po nim. Tych, którzy drukowali to wolne słowo i je rozpowszechniali spotykały poważne konsekwencje. Byłem też członkiem tego niezależnego związku i wiem coś o tym - stwierdza Mieczysław junior.

Na szczęście nikogo nie aresztowali, nikogo nie zatrzymali, chociaż we wsi mieszkał ormowiec; były milicjant. - Już nie żyje - wspomina urodzony w 1937 roku gospodarz.

Gotowe numery „Biuletynu Małopolskiego” i ponadto wydrukowane ulotki, trzeba było jakoś rozwieźć. -Paczki woziliśmy samochodami na stację kolejową w Jeżówce (kierunek na Śląsk) i do Tunelu (kierunek Kraków). Wybieraliśmy bardziej ustronne, spokojne stacje, by nie wzbudzać nadmiernego zainteresowania. Ale gotowe wydawnictwa drukowane w naszym domu, rozwożone były także w plecakach - wspomina Mieczysław Sudelski.

Twórcami i pierwszymi redaktorami pisma byli pracownicy naukowi, członkowie Komisji Naukowej „Solidarności”, Polskiej Akademii Nauk. Drukarnię „Biuletynu Małopolskiego” zorganizowali oraz nadzorowali później w niej druk i kolportaż pracownicy naukowi Akademii Górniczo - Hutniczej; Bogdan Niewczas i Józef Leszek Dulba. Konspiracja konieczna była na każdym kroku, stąd też w stopce redakcyjnej „Biuletynu” nie podawano nazwisk redaktorów i autorów tekstów. Teraz wszystkie możemy ujawnić.

Zespół redakcji „BM”: Jerzy Zdrada, Roman Laskowski, Zbigniew Chłap, Tomasz Studnicki, Tadeusz Syryjczyk, Leopold Zgoda, Bogdan Niewczas, Aleksandra Orman, Jerzy Brzozowski, Danuta Abrahamowicz, Wanda Drabik, Maryla Pieprz, Teresa Pas-sakas, Krzysztof Gorlich. Skład zespołu technicznego drukarni w różnych okresach stanowili: ks. Grzegorz Bednarz, Józef - Leszek Dulba (kierujący zespołem drukarni), Antoni Dziwisz, Andrzej Firek, Andrzej Gancarzewicz, Jan Gonciarczyk, Janina Jackowska, Tadeusz Jurkowski, Maciej Lewandowski, Leszek Liszka, Jan Kusak, Bogdan Niewczas (łącznik pomiędzy redakcją i drukarnią), Stefan Patyk, Jacek Radło, Wiesław Roma-nowski, Józef Salwiński, Grzegorz Sludyła, Władysława Snopek, Andrzej Styczeń, Adam Troszek i inni, których nazwisk nie udało się ustalić.

W miejscu gdzie drukowano prasę podziemną stanu wojennego i po nim, powstał pomnik w formie jakby gotowych numerów do spakowania….

- Najpierw miano dokonać formalnego wywłaszczenia gruntu, by mógł stanąć monument. Jednak zaprotestowałem, bo byłaby to tylko strata czasu. Postawcie go tak, bez żadnych, dodatkowych ceregieli - zadecydowałem. - Jak go może ktoś zburzyć rozwalić, gdy pomnik stoi na naszym gruncie; na działce syna, ale on nie ma żadnych zastrzeżeń, co do pomnika i jego idei - zaznacza.

Jutro o godz. 12 zostanie odprawiona msza święta w kościele p.w. Św. Idziego w Tczycy. Po niej nastąpi odsłonięcie i poświęcenie pomnika. W uroczystości niedzielnej zapowiedziało swój udział wielu działaczy z tamtego czasu. Przybędzie min. minister Andrzej Adamczyk, wojewoda małopolski Józef Pilch i ojciec Prezydenta RP Andrzeja Dudy - prof. AGH Jan Tadeusz Duda; także działacz solidarnościowy.

[email protected]