Budżet Krakowa. Miasto zadłuża się na potęgę. Prawie wszystkie duże inwestycje są opóźnione

FLESZ - Nauczyciele o nastrojach wśród uczniów w minionym roku szkolnym

Magistrat przedstawił sprawozdanie finansowe gminy za ubiegły rok. W oczy rzucają się przede wszystkim wysokie dochody miasta, które wyniosły ostatecznie niespełna 7,2 mld zł (ponad 104 proc. wykonania planu).

Świetne wykonanie dochodów

- Tak świetne wykonanie dochodów - o ponad 800 mln zł lepsze w stosunku do pierwotnych założeń - wynika z po pandemicznego odreagowania gospodarczego. Po odmrożeniu gospodarki wzrosły niemal wszystkie rodzaje dochodów, jakie może mieć gmina, zarówno te pochodzące z podatków, np. PIT oraz CIT, jak również dochody własne, a także te z subwencji - zauważa Mariusz Kękuś (PiS) z Komisji Budżetowej Rady Miasta Krakowa.

Dla porównania w 2019 roku dochody ogółem wyniosły 5 mld 912 mln zł. Porównując tę kwotę do ubiegłorocznej, różnica jest kolosalna. Z czego wynika? Prezydent Jacek Majchrowski tłumaczył, że gdy stopy procentowe były jeszcze na niskim poziomie, w Krakowie mieliśmy boom na zakup mieszkań, co spowodowało, że w 2021 roku znacząco wzrosły m.in. dochody z podatku od nieruchomości.

Radny Kękuś zwraca jednocześnie uwagę, iż miasto nie zrealizowało niestety części planowanych inwestycji, głównie tych o charakterze strategicznym. Przykładem może być budowa linii Krakowskiego Szybkiego Tramwaju z osiedla Krowodrza Górka do Górki Narodowej.

Pierwotny plan na 2021 rok zakładał wydatki na tę inwestycję na poziomie ponad 205 mln zł, a ostatecznie udało się zrealizować prace za jedynie ponad 111 mln zł, w tym m.in. roboty przygotowawcze. - Ogólnie na wszystkie inwestycje wydatkowano o ponad 160 milionów mniej niż pierwotnie planowano - zauważa radny.

- Mamy zatem ok. miliard złotych więcej w budżecie, głównie dzięki świetnemu wykonaniu dochodów, z jakim do tej pory się nie spotkałem, a w radzie miasta jestem już siódmy rok. Mimo to zamknęliśmy 2021 rok deficytem na poziomie ponad 260 mln zł. To jakie musimy mieć dochody i oszczędności, żeby wyjść jako miasto na plus? - zastanawia się radny Kękuś.

Niepokoi go również zadłużenie, które wzrosło o ponad 700 mln zł i wyniosło na koniec ubiegłego roku niespełna 4,2 mld zł. - Moim zdaniem miasto niepotrzebnie zaciągnęło kolejne kredyty. Nie wiem, jaki jest tego cel. Trzeba pytać prezydenta. Możliwe, że zostały zaciągnięte na spłatę poprzednich, co oznaczałoby, że będziemy mieć do czynienia z tzw. rolowaniem długu - dodaje Kękuś.

Z informacji jakie posiada wynika, że ponad 82 proc. długu Krakowa oprocentowane jest stawką zmienną. - Przy ciągle rosnących stopach procentowych w przyszłym roku do kosztów obsługi długu trzeba będzie doliczyć 300 mln zł, która to kwota spadnie z zadań inwestycyjnych. To oznacza, że będziemy robić mniej inwestycji. W najbliższych latach będziemy musieli mocno zaciskać pasa - komentował Kękuś.

Kłopoty proceduralne

Miasto tłumaczy, że mniejsze niż zakładano wykonanie zadań inwestycyjnych było głównie związane z problemami z rozstrzygnięciem przetargów, problemami z rzetelnością wykonawców oraz kłopotami proceduralnymi, dotyczącymi uzyskiwania różnych niezbędnych decyzji, uzgodnień czy pozwoleń, na co wpływ miała pandemia Covid-19.

Wśród inwestycji strategicznych, zaplanowanych na 2021 rok, znalazła się m.in. modernizacja torowisk tramwajowych. Miasto planowało wydać na nie ponad 50 mln zł, tymczasem ostatecznie zrealizowano inwestycje za blisko 17 mln zł mniej.

Kwota i tak robi wrażenie, niemniej na uwagę zasługuje fakt, że niektóre inwestycje, rozpoczęte w ubiegłym roku, nadal się nie zakończyły. Chodzi m.in. o remont torowiska na ul. Ptaszyckiego i al. Jana Pawła II. Plac budowy przekazano wykonawcy we wrześniu 2021 r. Mieszkańcy nadal czekają na zakończenie robót. Urzędnicy planują, że torowisko uda się oddać do użytku w lipcu.

Magistrat planował wydać również ponad milion złotych na prace, związane z budową linii tramwajowej Cichy Kącik - Azory. Ostatecznie w ubiegłym roku urzędnicy nie przeznaczyli na realizację tej inwestycji ani grosza. - Zawarto umowę na opracowanie koncepcji. Termin jej realizacji - zgodnie z aneksem - został przesunięty na 2023 rok - informują urzędnicy.

- Niepokoi kiepska realizacja wydatków inwestycyjnych. Gdyby porównać obecne sprawozdanie z budżetu do jego projektu, który przygotował prezydent, a zatwierdziła RMK, widać wyraźnie, że nie radzimy sobie z realizacją inwestycji strategicznych. Są przeciągane w czasie - komentuje radny Dominik Jaśkowiec (PO).

- Symbolem tej nieudolności jest ulica Igołomska, której rozbudowa powinna być zakończona w 2019 roku, a tymczasem nie wiemy nawet, czy zakończy się w tym roku. Opóźnienia miasto notuje też na przebudowywanej alei 29 Listopada - wskazuje Jaśkowiec.

- Opóźnione są w zasadzie wszystkie większe inwestycje, które realizowane są w Krakowie - dopowiada radny Grzegorz Stawowy (PO). Niepokoi go również kiepskie wykonanie zadań z Budżetu Obywatelskiego. Miasto zaplanowało, że w 2021 roku na inwestycje w ramach BO wyda 20 mln, a ostatecznie wykonano zadania jedynie za kwotę 11 mln. Mimo tego że wykonanie budżetu nie jest idealne, PO zapowiedziało, że udzieli prezydentowi absolutorium.

Podobnie jak prezydencki klub Przyjazny Kraków. - Budżet udało się wykonać na współczynnikach sprzed pandemii, czyli lepiej niż w 2020 roku - powiedział szef Przyjaznego Krakowa Jacek Bednarz.

- Rok po roku jesteśmy w takiej samej sytuacji: obecna ekipa, która rządzi Krakowem, ma problem z planowaniem i realizacją inwestycji - mówił z kolei Łukasz Gibała, przewodniczący klubu Kraków dla Mieszkańców. Stwierdził, że jego klub negatywnie ocenia wykonanie budżetu przez prezydenta.

Niektóre ważne inwestycje, zakończone w 2021 roku:

• Budowa basenu przy ul. Eisenberga (plan wydatków: 8 218 821 zł, wydatki: 5 734 884),
• Rozbudowa ul. Myślenickiej w Krakowie (718 106 zł, 687 936 zł),
• Studium wykonalności budowy szybkiego, bezkolizyjnego transportu szynowego w Krakowie (2 812 468 zł, 2 551 998 zł).

Prezydent Jacek Majchrowski podczas sesji wyliczał, że miastu udało się również zrealizować kilka ważnych inwestycji oświatowych, w tym dokończyć budowę nowej szkoły na osiedlu Kliny.

Poinformował, że w ubiegłym roku wydatki bieżące wyniosły ponad 6,2 mld zł, z czego najwięcej miasto przeznaczyło na oświatę - ponad 28 proc. tej kwoty (na kolejnych miejscach uplasował się m.in. transport - ponad 13 proc. oraz ochrona środowiska - ponad 9 proc.).

- Rok 2021 był trudny, choć łatwiejszy niż 2020. Rok zeszły był co ciekawe dużo bardziej dramatyczny jak chodzi o liczbę zakażeń i zgonów z powodu Covid-19, niemniej wykonywanie zadań inwestycyjnych przebiegało dużo lepiej niż w 2020 r. - mówił z kolei wiceprezydent Krakowa Andrzej Kulig. Wyliczył jednak, że miastu udało się... zrealizować jedynie trzy inwestycje strategiczne.

Wyliczył przyczyny, dla których nie udało się zrealizować wszystkich zaplanowanych inwestycji. Jedną z nich zdaniem Kuliga są... protesty mieszkańców, które skutkują koniecznością wielokrotnego korygowania dokumentacji projektowych. - Są zrozumiałe - podkreślał, wskazując jednocześnie, że sprawa musi być dogłębnie przedyskutowana. Jego zdaniem protestów byłoby mniej, gdyby realizowane przez miasto inwestycje - przed ich rozpoczęciem - były gruntownie skonsultowane z krakowianami.

Wśród inwestycji, których realizację wydłużają protesty mieszkańców, wiceprezydent Kulig wymienił m.in. budowę ulicy 8 Pułku Ułanów. Droga, której budowa planowana jest od lat, miała odkorkować Ruczaj. Kiedy powstanie, trudno powiedzieć.

Inne problemy, które miały wpływ na niezrealizowanie zaplanowanych inwestycji:

• przedłużający się proces opracowania dokumentacji projektowej,
• przedłużające się odwołania od wydania decyzji administracyjnych (głównie od decyzji ZRID i PNB),
• odległe terminy realizacji umów przyłączeniowych (TAURON),
• przedłużające się procedury uzgadniania z wieloma podmiotami PKP,
• przedłużające się procedury uzyskiwania decyzji wodnoprawnych,
• konieczność wielokrotnej aktualizacji elementów dokumentacji projektowej z uwagi na ich dezaktualizację.

Wiceprezydent Kulig stwierdził, że miasto ma też problem z projektantami. Trudności w opracowaniu dokumentacji projektowej były m.in. w przypadku rozbudowy ulic Stelmachów i Piaskowej. - Projektant nie dotrzymuje żadnych terminów. Wynika to z tego, że ma bardzo dużo innych zadań - tłumaczył Kulig. Z ostatnich informacji przekazywanych przez zarząd dróg wynika, że w br. urzędnicy chcą uzyskać ostateczną decyzję, zezwalającą na realizację inwestycji.

Jacek Majchrowski zwrócił uwagę, że negatywny wpływ na sytuację finansową Krakowa miała pandemia koronawirusa. - Wywarła wpływ na wszystkie dziedziny życia społecznego. W 2021 roku był on już mniejszy, niemniej miasto musiało ponieść koszty związane z zakupem środków ochrony osobistej, prowadzeniem ośrodka kwarantanny oraz dotacjami dla szpitali. W ubiegłym roku na przeciwdziałanie pandemii gmina wydała ponad 15 mln zł - poinformował radnych prezydent Majchrowski.

Kluczowe liczby:

• Dochody: 7 190 061 157,65 zł,
• Wydatki: 7 451 927 778, 16 zł,
• Przychody: 1 069 440 871,28 zł,
• Zadłużenie: 4 189 718 751,19 zł (wzrost rok do roku o 712 027 021,19 zł),
• Deficyt budżetowy: 261 866 620,51 zł.