Chemiczna bomba, czyli dlaczego nie warto pić napojów energetycznych

Rano z braku czasu, około południa dla poprawienia koncentracji, po południu, żeby podnieść ciśnienie, a wieczorem dla zabawy. Bywa, że wypijamy kilka puszek napojów energetycznych dziennie. Bo to przecież to samo, co kawa, tylko dużo smaczniejsze.

Drinki energetyczne często w swoim składzie mają też witaminy, na przykład z grupy B. Ale czy na pewno możemy bezkarnie się nimi raczyć?

Wielu z nas myśli, że skoro napoje energetyczne działają na bazie kofeiny, to pewnie nie ma wielkiego znaczenia, czy zaczynamy dzień od kubka kawy, czy od puszki mieszanki energetycznej. – Napoje energetyczne są środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia. To znaczy, że nie powinno się ich spożywać codziennie – wyjaśnia Jan Bodnar z Głównego Inspektoratu Sanitarnego.

Co do kawy, takich zaleceń nie ma. Naukowcy co jakiś czas dowodzą, że kawa w odpowiednich ilościach (do 600 mg, czyli do pięciu filiżanek w przypadku zdrowej dorosłej osoby i do 300 mg, czyli do 2,5 filiżanki w przypadku kobiet w ciąży) pozytywnie wpływa na zdrowie. O energy drinkach jeszcze nikt nic podobnego nie powiedział, jednak czy to znaczy, że są one niebezpieczne?

– Tego typu produkty spożywane zgodnie z zaleceniami na etykiecie nie są niebezpieczne – tłumaczy Jan Bodnar. – Nie zaleca się picia drinków energetycznych dzieciom, kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią. Napojów energetycznych nie należy też łączyć z __alkoholem – tłumaczy.

Tymczasem dzieci popijające drinki energetyczne jak niewinną oranżadę to wcale nie jest rzadki widok. W co drugim pubie w karcie alkoholi jest drink złożony z wódki i Red Bulla. Jak to się ma do zaleceń wydrukowanych na opakowaniach?

– Nie można powiedzieć, że napoje energetyczne są szkodliwe z definicji. Wszystko zależy od ilości, w __jakich się je spożywa – mówi dr n. med. Agnieszka Mastalerz-Migas, p.o. kierownika Katedry i Zakładu Medycyny Rodzinnej wrocławskiego Uniwersytetu Medycznego. – Napoje te zawierają kofeinę, taurynę, niektóre także guaranę, czasem witaminy z grupy B, a oprócz tego mnóstwo dodatków czysto chemicznych, jak: słodziki, cukier, barwniki, substancje konserwujące.

Jak podkreśla pani doktor, każdą z tych substancji należałoby analizować osobno. Zacznijmy jednak od kofeiny. Gdy pije się jej niewiele, nic złego się nie dzieje. Ludzie jednak różnie na nią reagują. Ktoś wypija jedną kawę i czuje się pobudzony, ktoś inny wypija dwie–trzy i nie czuje specjalnej różnicy.

– Niezależnie od __indywidualnej wrażliwości, jeśli ktoś wypije dużo napojów energetycznych, będzie się czuł źle. Kofeina jest substancją psychoaktywną, czyli wywołującą pobudzenie, niepokój, rozdrażnienie – tłumaczy dr Mastalerz-Migas. – Powoduje też określone objawy somatyczne, przede wszystkim przyspiesza akcję serca, a w __bardzo dużych dawkach podnosi ciśnienie tętnicze.

Chemiczna bomba kaloryczna wzmagająca apetyt
Napoje energetyczne szybko dostarczają energii również dlatego, że zawierają cukier.

– Gdy dostarczamy do organizmu dużo cukrów prostych, bardzo szybko podnosi się poziom cukru we krwi, więc w pierwszej chwili faktycznie czujemy energetycznego kopa _– wyjaśnia lekarz rodzinny. – _Cukier zostanie wchłonięty, dotrze do mózgu, po czym też bardzo szybko jego poziom się obniży i __poczujemy ssący głód.

Gdy jesteśmy głodni, chce nam się spać. A wtedy sięgamy po kolejną puszkę i wpadamy w błędne koło. A jeśli do napoju energetycznego dołożymy jeszcze słodki baton, a taki zestaw to dość częste menu młodych zabieganych pracowników korporacji, to po 10 czy 15 latach możemy być pewni, że zafundujemy sobie cukrzycę.

Nie dla dzieci, kobiet w ciąży, matek karmiących
Litwini jako pierwsi w Europie wprowadzili zakaz sprzedaży napojów energetycznych nieletnim. Czy ograniczenie to wprowadzą również inne unijne państwa? Jak się okazuje, w Unii Europejskiej 68 procent młodzieży sięga po napoje energetyczne jak po oranżadę.
– Dyskusja na ten temat trwa w Europie co najmniej od __pięciu lat – mówi Jan Bodnar z Głównego Inspektoratu Sanitarnego. – W Polsce na razie zakazano sprzedaży tych napojów w __sklepikach szkolnych.

O tym, że drinki energetyczne są niewskazane dla dzieci, kobiet w ciąży i matek karmiących, informują producenci, zamieszczając stosowne ostrzeżenia na opakowaniach. Robią tak przede wszystkim ze względu na zawartość kofeiny, tauryny oraz guarany.

– Czy dałaby pani dziesięcio- czy jedenastoletniemu dziecku wypić kawę? Nie, to jest oczywiste, że dzieci nie piją kawy – mówi dr Agnieszka Mastalerz-Migas.

– Natomiast czy zdarza się, że dzieci piją takie napoje? Oczywiście, że tak. Dlatego, że są słodkie, smakują jak oranżada, więc jest pokusa, by po nie sięgnąć zwłaszcza wśród nastolatków, które mają tendencję do testowania nowych smaków. Jednak napoje te mogą wywołać pobudzenie i zaburzenia kardiologiczne, które będą bardziej nasilone niż u osób dorosłych, dlatego że u __dzieci, które mają mniejszą masę ciała, te substancje są zupełnie inaczej metabolizowane – _tłumaczy._

Wódka z energy drinkiem czy jednak czysta?
Drink złożony z wódki i napoju energetycznego serwuje większość pubów. Jan Bodnar przypomina, że producenci napojów energetycznych są zobowiązani, by na etykiecie informować, iż nie należy ich wyrobów łączyć z alkoholem. Co ryzykujemy, jeśli jednak skusimy się na taki zestaw? Po pierwsze, przedawkowanie alkoholu.

– Łączenie alkoholu z __napojami energetycznymi powoduje, że człowiek ma złudne uczucie trzeźwości. Ma lepszą koncentrację, mimo dużej ilości wypitego alkoholu, może więc wypić go znacznie więcej niż bez tych napojów – tłumaczy dr hab. Dariusz Kałka.

Po drugie, pijąc alkohol z napojami energetycznymi, pochłaniamy jeszcze więcej pustych kalorii. Jak tłumaczy dr Mastalerz-Migas, połączenie alkoholu z tak słodkim napojem, jak energy drink, daje znacznie większy ładunek kaloryczny już po wypiciu jednej porcji.

Masz problemy z sercem? Zapomnij o energy drinkach
Kardiolog dr hab. n. med. Dariusz Kałka dodaje, że kofeina i alkohol działają na kłębki nerkowe, powodując zwiększoną diurezę, czyli wydalanie moczu. Mogą więc prowadzić do odwodnienia i wypłukiwania elektrolitów. Odwodnienie oznacza też mniejsze wypełnienie naczyń płynami, co u osób cierpiących na choroby układu sercowo-naczyniowego powoduje spadek ciśnienia i tachykardię, czyli przyspieszone bicie serca.

– Gdy spada ciśnienie, serce przyspiesza, a __gdy pracuje dwa razy szybciej, potrzebuje więcej tlenu, więcej substancji energetycznych, czyli więcej krwi – wyjaśnia specjalista chorób serca. – Tymczasem jeżeli ktoś ma miażdżycę, to ona utrudnia przepływ krwi przez naczynia wieńcowe.

Zbyt pobudzony możesz być niebezpieczny dla siebie i otoczenia
Kardiolog zauważa, że picie napojów energetycznych w dużych ilościach jest ryzykowne nie tylko dla chorych na serce. Zdrowi też ryzykują. Kto najczęściej pije drinki energetyczne? Kierowcy, studenci, osoby, które chcą pobudzić układ nerwowy. Ale mózg można oszukać tylko na krótką metę.

– Przez moment te napoje dają poczucie lepszej koncentracji, ale dość szybko zmęczenie dochodzi do głosu w dwójnasób. Złudne poczucie bezpieczeństwa może powodować nadpobudliwość nerwową, a w takim stanie człowiek jest bardziej skłonny do __ryzyka – mówi Dariusz Kałka.

Agnieszka Mastalerz-Migas zwraca uwagę na jeszcze jedną kwestię. Napój energetyczny dodaje energii na bardzo krótko, bo zawiera dużo cukru, kofeiny, tauryny, która działa podobnie do kofeiny, też wpływa pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy.

Jak widać, organizm może nam wystawić bardzo wysoki rachunek za zbyt częste dodawanie sobie skrzydeł z puszki. A zatem napój energetyczny? Wyjątkowo, tylko jeśli nie ma go czym zastąpić.