Czyta się! Rodzinne traumy i wielkie miłości. O książce „Gdyby Nina wiedziała”

FLESZ - Dodatek osłonowy. Można już składać wnioski

Trzy pokolenia kobiet, babka, matka i córka: Wera, Nina i Gili oraz on – Rafael, wielka miłość Niny. Historia miłości, nienawiści, samotności i porzucenia na tle skomplikowanej historii Europy i współczesnego Izraela.

Gdy Nina miała sześć lat, jej matka Wera została uwięziona na Goli Otok, wyspie, na której znajdował się jeden z najbardziej przerażających jugosłowiańskich łagrów, zesłana do miejsca „gorszego niż Auschwitz, położonego na skalistej, spalonej słońcem wyspie”. Zesłanie to cena jaką Wera zapłaciła za miłość. To, co się wydarzyło na jugosłowiańskiej wyspie na zawsze zadecydowało o losach nie tylko Wery, ale jej córki i wnuczki.

W latach 50. Wera i Nina wyjeżdżają do Izraela, gdzie Wera poznaje w kibucu statecznego Tuwię, jednak nigdy nie przestanie kochać Milosa.

Nina przez życie przeżywa traumę porzucenia przez matkę, nigdy nie zrozumie, dlaczego Wera wybrała cierpienie i samotność po śmierci ukochanego, zamiast stanąć po stronie życia i córki.
Dlatego też Nina całe swoje życie odczuwa to porzucenie, które przekazuje wszystkim innym osobom w jej życiu. Kiedy dorosła, porzuciła swoje dziecko.

„Ja jestem Gili. Jestem córką Niny i wnuczką Wery. I to ja muszę w końcu poznać całą historię. Odkryć rodzinne zdrady i zrozumieć, dlaczego odziedziczyłam traumę, na którą nie zasłużyłam” – mówi bohaterka, rozplątując nitki rodzinnych historii. Pretekstem do opowiedzenia rodzinnej historii i rozwikłania sekretów jest wspólny rodzinny projekt – film, który realizują bohaterowie. Będzie on nie tylko opowieścią o losach trzech kobiet, ale też traumie wojny, trudnych emocjach i współczesnym Izraelu.

Czego Nina nie wiedziała i czy wiedza może uleczyć zranione emocje? Czy wybaczenie przynosi ukojenie i pozwala na przerwanie łańcucha niesionej traumy? Choć Grossman buduje swoją opowieść na znanych schematach i czasem dość przewidywalnych kliszach, warstwa emocjonalna jest tak poruszająca, że historia wciąga czytelnika mimo tego. Mimo tych znanych literackich schematów Grossman zbudował powieść pełną emocjonalnego napięcia, w której nie sposób dokonać prostych ocen i która, bez wątpienia, zostanie z Państwem na długo.

Dawid Grosman wymieniany jest obecnie jako jedna z najważniejszych postaci izraelskiej prozy, jest laureatem Międzynarodowej Nagrody Bookera (2017) za powieść „Wchodzi koń do baru”, która w Polsce ukazała się nakładem wydawnictwa Znak. Jego książki zostały przetłumaczone na ponad trzydzieści języków. Grosman uważany jest za najważniejszego powieściopisarza naszych czasów i kandydata do Literackiej Nagrody Nobla.

„Gdyby Nina wiedziała”
Dawid Grosman
tłumaczenie Magdalena Sommer
Znak, 2021