Dieta z oślej ławki

Badania wykonali naukowcy z Akademii Rolniczej w Krakowie wiosną i jesienią 2006 roku w ramach projektu HealthPlus. Prace koordynowała prof. Ewa Cieślik, kierownik Małopolskiego Centrum Monitoringu i Atestacji Żywności, które działa przy uczelni.
Wśród dzieci w wieku od 10. do 12. lat, gimnazjalistów oraz licealistów, dwukrotnie przeprowadzono wywiad żywieniowy dotyczący spożycia z ostatnich 24 godzin. Ankietę uzupełniono pomiarami masy ciała, wysokości, grubości fałdów skórno-tłuszczowych, obwodu talii, bioder i ramienia badanych.
W diecie najmłodszych uczniów naukowcy zaobserwowali znaczne braki witamin D i E oraz składników mineralnych: wapnia, żelaza, miedzi, cynku i magnezu. Wśród 10-latków wystąpił również największy odsetek dzieci otyłych. Sięgał on 12,5 proc. u chłopców i 11,7 proc. u dziewczynek. Jednocześnie badana grupa 175 uczniów szkół podstawowych miała w pełni pokryte zapotrzebowanie na białko, witaminy A i C oraz kwas foliowy, potas i fosfor.
Badania dowiodły, że ankietowani gimnazjaliści są świadomi niekorzystnego wpływu spożycia cukru, soli oraz tłuszczu, ale w większości nie znają roli błonnika w diecie człowieka. Znaczna część uczniów zaznaczyła, że codziennie spożywa produkty mleczne.
W deklarowanych przez młodzież gimnazjalną posiłkach zauważono jednak nadmierną podaż białka i wysoką zawartość kwasów nienasyconych. Dieta nastolatków pokrywała ich zapotrzebowanie na większość witamin z grupy B oraz witaminy C, a także składników mineralnych, takich jak potas, fosfor oraz cynk. Naukowcy z Akademii Rolniczej, analizując zapisy żywieniowe z ostatnich 24 godzin, odkryli niewystarczającą ilość witamin E, D, PP i B2 oraz wapnia w posiłkach 13 - 15-latków. Jednocześnie uczniowie spożywali zbyt duże ilości witaminy A.
Jak układać całodzienny jadłospis dla ucznia doradza dr hab. Małgorzata Schlegel-Zawadzka z**Zakładu Żywienia Człowieka Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego:**
- Dobre nawyki żywieniowe najłatwiej kształtować od najmłodszych lat. Rodzice powinni zatroszczyć się, żeby codziennie uczeń miał czas na spokojne zjedzenie śniadania.
Brak rannego posiłku przedłuża nocny czas głodzenia, obniża się znacznie poziom cukru we krwi, co powoduje ospałość, kłopoty z koncentracją, bóle głowy oraz złe samopoczucie. Badania przeprowadzone w Japonii wykazały, że uczniowie, którzy przed pójściem do szkoły jedli śniadanie i dodatkowo spożywali przed lekcjami batonik mleczny, zawierający dobrej jakości czekoladę oraz błonnik, osiągali o wiele lepsze wyniki w nauce niż ich rówieśnicy przychodzący do szkoły po zjedzeniu tylko standardowego śniadania.
Do tornistra warto zapakować dziecku kolorową kanapkę, np. z wędliną, pomidorem i kiszonym ogórkiem. Unikajmy dodawania świeżego ogórka, ponieważ znajdujący się w nim enzym askorbinaza, powoduje niszczenie witaminy C w pomidorze. Do drugiego śniadania dołóżmy jeszcze krówkę lub czekoladkę oraz sok w małym opakowaniu. Pamiętajmy, że komitet rodzicielski ma prawo wpływać na to, co sprzedaje się w sklepikach na terenie szkoły.
Obiad powinien być posiłkiem najbogatszym w energię. Najlepiej, żeby był świeżo przygotowany, a tylko sporadycznie odgrzewany z poprzedniego dnia. Nie należy zmuszać dziecka do zjadania dużych porcji, gdyż wyrabia to negatywny nawyk jedzenia. Jeśli pomiędzy obiadem a kolacją jest długa przerwa, to warto przygotować dziecku podwieczorek. Może to być owoc, ciasto podane z mlekiem lub jogurt. Kolację powinno się spożywać ok. godz. 18, ale w przypadku, gdy uczeń długo uczy się wieczorem, to zaproponujmy mu "pokolacyjną" kanapkę czy garść mieszanki, np. orzechów i słonecznika. Starajmy się wyrobić w dziecku nawyk spożywania ostatniego posiłku najpóźniej na godzinę przed snem. (NAT)