Do godz. 20 dla PiS, do godz. 22 - dla PO

Rozmowa z dr MIKOŁAJEM CZEŚNIKIEM, kierownikiem Pracowni Badań Wyborczych w Instytucie Studiów Politycznych PAN, o głosowaniu w wyborach prezydenckich

Dotychczas głos w wyborach prezydenckich można było oddać od godz. 6 do 20; tak jak w wyborach parlamentarnych.

***

Czy zmiana godzin otwarcia lokali wyborczych może wpłynąć na frekwencję?

- Tak, ponieważ wiadomo, że do godziny 9 bardzo niewiele osób głosuje. Po godzinie 20 do urn może natomiast przyjść dość liczna rzesza wyborców, bo tryb życia wielu Polaków, zwłaszcza mieszkających w miastach, zmienił się: w niedzielę lubimy pospać, a potem wiele osób wyjeżdża z miast, na tzw. weekend.

Czy zmiana godzin głosowania może wpłynąć na wynik w najbliższych wyborach prezydenckich?

- Tego wykluczyć nie można. Przykładem mogą być wybory parlamentarne we wrześniu 2005 r. Sporo Polaków, zwłaszcza z wielkich miast, nie zdążyło oddać głosu, bo stali w korkach wracając z pięknego wrześniowego weekendu. Są tacy politolodzy, którzy uważają, że gdyby 5 lat temu lokale były otwarte do godz. 22, to PO mogłaby wygrać wybory (Platforma uzyskała wtedy o 336 tys. głosów mniej niż PiS; podział głosów wyglądał następująco: PiS - 3 mln 185 tys.; PO - 2 mln 849 tys.). W mojej ocenie zwycięstwo PO raczej nie wchodziłoby w grę, ale z pewnością partia uzyskałaby lepszy wynik.

Tym samym odpowiedział Pan na pytanie o to, jakiej formacji służy wydłużenie możliwości głosowania do godz. 22.

- Partie wiedząc, jaki mają elektorat, starają się o zapewnienie najkorzystniejszych dla siebie godzin głosowania.

PiS - jak rozumiem - powinien chcieć pozostania przy głosowaniu od godz. 6 do 20, a PO dążyć do głosowania od godz. 8 do 22.

- Patrząc przez pryzmat walki o uzyskanie korzystnych dla siebie wyników w wyborach, to obie partie powinny zabiegać o takie właśnie rozwiązania. Faktem jest, że elektorat PiS, PSL i innych ugrupowań konserwatywnych w nieco większym stopniu niż wyborcy stronnictw liberalnych, czyli PO, ale też SLD, idzie do urn po niedzielnym nabożeństwie, czyli kończy głosować najczęściej we wczesnych godzinach popołudniowych.

Mówi Pan, że wyborcy PiS czy PSL tylko nieco częściej oddają głosy "po sumie" niż elektorat PO i SLD?

- Sprawa dotyczy przede wszystkim wyborców PiS, którzy - jak pokazują badania - w dużej części są katolikami regularnie uczęszczającymi na niedzielne nabożeństwa, a zatem znacząca ich część głosuje po niedzielnej mszy św. Podczas nabożeństw w dniu wyborów - przypomnę - jest odczytywany w kościołach list Episkopatu Polski, w którym biskupi przypominają wiernym, że zgodnie ze społeczną nauką Kościoła udział w wyborach jest obowiązkiem katolika.

Z weekendowych wypadów częściej natomiast wraca elektorat PO?

- Badań, które jednoznacznie powiedziałyby, że tak jest, nie ma. Nie ulega jednak wątpliwości, że istnieje mocna zależność pomiędzy zamożnością, wyznawaniem światopoglądu liberalno-laickiego czy wykształceniem, a sposobem spędzania czasu wolnego w soboty i niedziele, który charakteryzuje się m.in. częstym wyjeżdżaniem z domów i późnymi powrotami w niedzielę. Z pewnością sporo więcej osób zamożnych, o poglądach liberalnych, dobrze wykształconych głosuje na PO niż na PiS. Stronnictwo kierowane przez Jarosława Kaczyńskiego ma - generalizując - biedniejszy i słabiej wykształcony elektorat, o konserwatywnych poglądach, a tym samym rzadko wyjeżdżający na weekendy.
Poza godzinami głosowania ważna jest też data wyborów. Przykładem znowu mogą być wybory do Sejmu i Senatu w 2005 r., które odbywały się we wrześniu, gdy studenci mieli jeszcze wakacje. W konsekwencji część z nich nie poszła do urn. - Kto na tym stracił?

- Badania pokazują, że studenci znacznie częściej głosują na PO niż na PiS.

Rozmawiał WŁODZIMIERZ KNAP