Eksperci gromią rząd za OFE

Kontrraport jest odpowiedzią na zaprezentowany przed miesiącem przez resorty finansów i pracy "Przegląd funkcjonowania systemu emerytalnego". Z tego dokumentu wynika m.in. że Otwarte Fundusze Emerytalne są odpowiedzialne za wzrost długu publicznego, składki kierowane do OFE przynoszą gorsze efekty niż te trafiające do ZUS, a koszty funkcjonowania OFE są zbyt wysokie, głównie ze względu na zyski towarzystw emerytalnych.

Rząd zaproponował więc trzy warianty zmian w systemie emerytalnym - każdy z nich marginalizujący rolę otwartych funduszy. W pierwszym rząd zakłada likwidację części obligacyjnej OFE. To oznaczałoby, że środki, których Fundusze nie mają prawa zainwestować w akcje, byłyby przeniesione na subkonta w ZUS (w OFE zostałoby zaledwie 20 proc. obecnych aktywów). Drugi wariant to dobrowolny wybór dla ubezpieczonych. Sami mogliby zdecydować, do którego OFE chcieliby należeć. W przypadku braku decyzji składka w całości trafiałaby na subkonto w ZUS.

W trzecim wariancie ubezpieczony będzie mógł przekazać całą wynoszącą 19,52 proc. składkę do ZUS albo oddać ZUS-owi 17,52 proc., a pozostałe 2 proc. do OFE przekazać z własnej kieszeni.

KOBE w opublikowanym wczoraj "Obywatelskim Kontr-raporcie" nie pozostawia na tych propozycjach suchej nitki. Według autorów żadna z nich nie służy interesom przyszłych emerytów, a wręcz przeciwnie - zagrażają bezpieczeństwu emerytalnemu tych, którzy obecnie płacą składki.

Eksperci komitetu przypominają, że drugi filar z kapitałowym mechanizmem finansowania powołano, bo jest bardziej odporny na problemy demograficzne niż system, który funkcjonuje w ZUS. - Według naszej oceny upływ czasu nie unieważnił tamtej diagnozy, lecz ją wzmocnił - przekonują ekonomiści KOBE.

Komitet krytykuje rząd nie tylko za nietrafne, jego zdaniem, propozycje zmian w systemie emerytalnym, ale przede wszystkim za ich uzasadnienie. KOBE twierdzi, że rządowy raport jest stronniczy, został przygotowany, by potwierdzić z góry założoną tezę oraz jest pełen błędów, przemilczeń i zakłamań.

Prof. Stanisław Gomułka, główny ekonomista Business Centre Club i członek KOBE, wskazuje, że błędem jest przypisywanie OFE głównej winy za chroniczny deficyt budżetu państwa i wysoki poziom zadłużenia publicznego.

- Deficyt sektora finansów publicznych przed i po wprowadzeniu OFE był mniej więcej taki sam. W tym czasie mieliśmy do czynienia z dwukrotnym dużym wzrostem deficytu - w 2001 i 2009 roku, i w żadnym z tych przypadków nie miało to związku z OFE - podkreśla prof. Stanisław Gomułka.

Ekonomiści KOBE wykazują też, że rządowy raport zawiera błędy metodologiczne - stopy zwrotu dla ZUS i OFE zostały bowiem wyliczone innymi metodami. W efekcie owe stopy dla ZUS są wyższe, a gdyby zastosowano jednakową metodologię okazałoby się, że to jednak OFE wykazują większą efektywność w pomnażaniu składek.

W raporcie komitetu zakwestionowana została też teza rządu, że funkcjonowanie OFE jest kosztowne dla emerytów. Zdaniem prof. Wojciecha Otto, z Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, przywoływana przez rząd kwota 17,4 mld zł, o którą miały zostać uszczuplone oszczędności przyszłych emerytów została zaprezentowana w oderwaniu od kontekstu ekonomicznego. Jak tłumaczył, rząd pominął m.in. prowizje dla ZUS oraz inne koszty, które ponosiły towarzystwa emerytalne, w tym m.in. 1,5 mld zł zapłaconych podatków.
KOBE wystąpiło też z własnymi propozycjami reformy systemu emerytalnego. Zakładają one m.in. likwidację przywilejów emerytalnych, pozostawienie wszystkich środków w otwartych funduszach aż do wypłaty emerytur i wprowadzenie niezbędnych zmian w funkcjonowaniu OFE, które mają przyczynić się do obniżenia ich kosztów i poprawy efektywności.