Górnicy wiedzą, jakie skarby skrywa ziemia

Do 4 grudnia pozostało jeszcze kilka dni, ale w Wieliczce obchody Barbórki jeszcze nieoficjalnie, ale już rozpoczęto. Wczoraj po południu przedstawiciele wielickiej Kopalni Soli odwiedzili groby górnicze na cmentarzu przy ul. Piłsudskiego. Bo Barbórka to czas nie tylko podsumowań i uroczystości oraz górniczej biesiady, ale także okazja do refleksji. Dlatego barbórkową zabawę zawsze poprzedza wspomnienie tych, którzy już nie zasiądą do biesiadnego stołu.

Natomiast w czasie głównych obchodów Barbórki, zaplanowanych na koniec przyszłego tygodnia w kopalni i mieście będzie uroczyście i biesiadnie. Nie zabraknie żadnego z elementów przypisanych do obchodów święta patronki górników. Bo, jak mówią pracownicy kopalni: przynależność do górniczego stanu oznacza nie tylko ciężką pracę, jest także powodem do uzasadnionej dumy - przecież nie każdemu dano wiedzę o tym, co skrywa wnętrze Ziemi.

Z liturgią i akademią

Barbórka jest okazją, by odznaczyć zasłużonych pracowników kopalni, nagrodzić ich za wieloletni trud. W Wieliczce spotkania jubilatów - 150-200 osób - odbywają się zwykle przed głównymi barbórkowymi uroczystościami.

Natomiast oficjalne wielickie obchody dnia św. Barbary rozpoczyna zawsze uroczysta msza w kaplicy św. Kingi, w której biorą udział także rodziny górników oraz liczni goście. Po zakończeniu liturgii górnicy składają kwiaty u stóp solnego pomnika Jana Pawła II. Kolejnym punktem barbórkowego programu jest nieodmiennie uroczysta akademia, podczas której wręczane są odznaczenia państwowe, resortowe, ambasadora kopalni, medale Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego oraz nadawane stopnie górnicze.

Nie wszystko dla pań

Kiedyś po skończonej robocie szło się „gwarzyć”, stąd o górnikach mówi się „gwarkowie”. Niefrasobliwa rozmowa, żarty, piosenki pozwalały choć na chwilę zapomnieć o trudach podziemnego świata. Zwyczaj Karczmy Górniczej przywędrował do Wieliczki ze Śląska, z kopalń węglowych. Podczas Barbórki panowie mają karczmę, a panie - Babski Comber.
To świętowanie Barbórki wywodzi się najpewniej od zapustnej zabawy urządzanej m.in. przez krakowskie przekupki. Comber został zakazany przez władze austriackie w roku 1846, ale obyczaj nie przepadł. W XX wieku sięgnęły po niego studentki Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, które szukały alternatywy dla niedostępnej dla płci pięknej - karczmy. .

Bo karczma to spotkanie wyłącznie w męskim gronie, podczas którego obowiązują sztywne reguły, jeśli chodzi o ubiór: wymogiem są galowe mundury. Karczma jest okazją do rozmów i żartów, a także symbolicznego przyjęcia w górnicze szeregi tzw. śleprów, czyli adeptów podziemnego fachu.

Pasowanie na górnika odbywa się poprzez rytuał nazywany skokiem przez skórę. Stojący na podwyższeniu kandydat składa górnicze ślubowanie, a potem musi przeskoczyć przez skórzany fartuch - niegdyś bardzo ważnym element wyposażenia górnika i jego stroju - który trzyma przed nim doświadczony górnik.

Świętują wszyscy

Kopalnia Soli rozpocznie obchody Barbórki uroczystym nabożeństwem (godz. 17). W „Solnym Mieście” zaplanowano Koncert Barbórkowy, podczas którego wystąpią m.in. Jacek Wójcicki i Monika Węgiel (godz. 19). Wszystko - 4 grudnia.