Inauguracja Światowego Kongresu Kopernikańskiego w Krakowie. Na scenie wielkich uczonych przywitał sam astronom

Mikołaj Kopernik – imponujący różnorodnością zainteresowań człowiek renesansu, który aktywnie działał w obrębie wielu dziedzin życia i nauki, wybitny badacz należący do ścisłej światowej czołówki naukowców o ponadczasowym znaczeniu, urodził się w 1473 roku w Toruniu, studia rozpoczął w 1491 roku Krakowie, a na Warmii i w Olsztynie oddawał się przez 40 lat swojego życia szczytnej służbie krajowi. Trzy polskie ośrodki uniwersyteckie reprezentujące te miasta: Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie oraz Instytut Historii Nauki PAN postanowiły uczcić 550. rocznicę urodzin genialnego naukowca organizując Światowy Kongres Kopernikański. Obrady kongresu rozpoczęły się 19 lutego br. w Toruniu.

- Jesteśmy w Krakowie, w mieście w którym o obecności dziedzictwa Kopernika świadczą nie tylko liczne miejsca, w których z niezwykłą pieczołowitością przechowujemy pamiątki związane z osobą wielkiego astronoma, ale i ośrodki rozwijające myśl Kopernika. W tym uroczystym dniu przywołam tylko nieliczne związane z Krakowem i najstarszą polską wszechnicą, Uniwersytetem Jagiellońskim - Uniwersytetem Krakowskim - mówił rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. dr hab. Jacek Popiel.

Jak wspomniał rektor UJ, w zbiorach Biblioteki UJ jest zdeponowany rękopis De revolutionibus najsłynniejszego dzieła patrona kongresu. Towarzyszą mu również inne bezcenne starodruki, choćby wydane w 1543 r w Norymberdze. Niezwykle ważną częścią krakowskiej copernicanum są przechowywane w muzeum uniwersytetu autentyczne instrumenty astronomiczne z epoki, z którymi Kopernik mógł mieć potencjalnie styczność w trakcie swoich studiów na Wydziale Sztuk Wyzwolonych na Akademii Krakowskiej. W stolicy Małopolski znajduje się również oryginalny autograf Mikołaja Kopernika poświadczający jego wpis do księgi krakowskiej uczelni z 1491 r. Nieopodal Collegium Maius znajduje się neogotycki budynek Collegium Novum, którego reprezentacyjną aulę zdobi jedno z najsłynniejszych malowideł Jana Matejki "Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem".

- Wielowiekowe znakomite dziedzictwo Mikołaja Kopernika, uczonego, który swoje obowiązki wobec społeczeństwa rozumiał szeroko jest dla społeczności uczonych źródłem trudnych do przecenienia korzyści poznawczych, lecz także najzupełniej konkretnych zobowiązań. Pragnę w związku z tym wyrazić głębokie przekonanie, że nasza działalność, której sens i efekty są przecież nie zawsze bezpośrednio uchwytne i zrozumiałe dla niespecjalistów musi być mocno osadzona w szerokim kontekście społecznym - mówił prof. Jacek Popiel.

Rektor UJ dodał również, że - Prowadząc poszukiwania winniśmy jednocześnie orędować na rzecz zasad i wartości fundamentalnych dla całego demokratycznego świata angażując się osobiście w obronę norm i praw konstytutywnych dla kultury i cywilizacji zachodniej. Mikołaj Kopernik przekazuje współczesnym pokoleniom przekonanie, że nauka musi być otwarta, a naukowiec w swoich badaniach musi być nie tylko wolny, ale również niesłychanie odważny, bo jeśli w danej epoce jego odkrycie zostanie odrzucone, a on sam może być nawet prześladowany, to za jakiś czas może się okazać, że to odkrycie zmieni oblicze świata.

Wojewoda małopolski Łukasz Kmita reprezentując Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego, odczytał list, który został skierowany do wszystkich gości tego wydarzenia - 550. rocznica urodzin Mikołaja Kopernika uświetnia światowy kongres jego imienia. Wydarzenie to organizowane kolejno przez cztery ośrodki naukowe stanowi okazję do refleksji nad biografią i dorobkiem wybitnego uczonego oraz bezprecedensowym wpływem jego prac na rozwój nauki, kultury i sztuki.

- Kopernik był człowiekiem wielu talentów i autorem licznych dokonań. Prawnik i lekarz, jako kanonik warmińskiej kapituły katedralnej pełnił funkcję administracyjne i zarządcze. Twórca mapy Warmii i zachodnich granic Prus królewskich jawi się nam jako utalentowany kartograf, a także jako uczestnik negocjacji z Zakonem Krzyżackim odkrywa oblicze zdolnego dyplomaty - pisał w liście Mateusz Morawiecki - Najbardziej imię genialnego uczonego rozsławiły jego dokonania związane z astronomią. Jego praca trwale zmieniła obowiązujący wówczas model wszechświata. Dziś trudno przecenić skalę i konsekwencje rewolucji jaką niosła za sobą ta zmiana paradygmatu.

- Niech ten kongres będzie wyrazem naszej tęsknoty za tym co wydarzyło się za sprawą dzieła kopernikańskiego, bo przecież jeśli zestawimy takie nazwiska jak Mikołaj Kopernik, Izaak Newton, Albert Einstein to staje się dla nas, jako przedstawicieli środowisk naukowych czymś bardzo istotnym i ważnym - takie poczucie, wielkie marzenie i to co jest związane z naszą codzienną aktywnością - tej potrzeby podążania w kierunku prawdy - mówił prof. Włodzimierz Bernacki, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki.

- Spotykamy się w Krakowie - mieście nieodłącznie związanym z wczesnym etapem biografii Mikołaja Kopernika. Tutaj studiował i odkrywał swoje naukowe zainteresowania. Dzisiaj wręcz trudno nam sobie wyobrazić Mikołaja Kopernika bez wspomnienia ówczesnej atmosfery królewskiego miasta i wpływowej roli Akademii Krakowskiej. To bardzo ważna część jego naukowej tożsamości - mówiła Iwona Gibas z Zarządu Województwa Małopolskiego.

Jerzy Muzyk, zastępca prezydenta Miasta Krakowa dodał również - Cieszę się, że miasto Kraków jest współorganizatorem wydarzenia, w którym udział bierze tak wiele uczelni, samorządów i instytucji z całego kraju, a także przedstawicieli świata nauki. Kopernik to element naszego narodowego i krakowskiego dziedzictwa.

Na inauguracji krakowskiej części Światowego Kongresu Kopernikańskiego byli również obecni rektorzy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

- 19 lutego br. a więc w dniu 550. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika rozpoczęliśmy Światowy Kongres Kopernikański współorganizowany przez trzy uczelnie. Tak jak rozpoczęliśmy kongres w Toruniu, tak też go skończymy - 15 września właśnie w Toruniu. Jednak nim to nastąpi czeka nas ta już trwająca część krakowska, następnie część w Olsztynie i ostatnia w Toruniu - prof. dr hab. Andrzej Sokala, rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

- 19 lutego rozpoczęliśmy wędrówkę za Kopernikiem i z Kopernikiem. Ta wędrówka rozpoczęła się oczywiście w Toruniu, w miejscu gdzie wszystko się zaczęło, a więc gdzie się urodził. Kroczymy przez miejsce wyjątkowe dla Kopernika - Kraków, gdzie podjął studia w zakresie nauk wyzwolonych. Jednak nie byłoby możliwe, aby podjął te studia w Uniwersytecie Krakowskim, gdyby nie jego protektor biskup warmiński Łukasz Watzenrode, który umożliwił mu poprzez finansowanie studia tu, ale również i za granicą. Można powiedzieć, że w ten sposób rozpoczęła się jego droga, która zakończyła się tymi wszystkimi osiągnięciami, o których mówimy - dr hab. Jerzy A. Przyborowski, prof. Uniwersytetu Warmińsko - Mazurskiego w Olsztynie.

Inaugurację krakowskiej części kongresu zakończył prof. dr hab. Jarosław Włodarczyk z Instytutu Historii Nauki PAN przytaczając w trzech językach słowa Mikołaja Kopernika - "Odnaleźliśmy zatem w tym porządku zadziwiający ład świata i ustalony zharmonizowany związek między ruchem, a wielkością sfer jakiego w inny sposób odkryć niepodobna. Wszystko to wynika z jednej i tej samej przyczyny, która tkwi w ruchu ziemi".

Zmiany w Kodeksie Pracy od 26 kwietnia