Kapłan może obmyć nogi kobiecie

Na wniosek papieża Franciszka zmieniony został rytuał umywania nóg w Wielki Czwartek. Do tej pory mogli w nim uczestniczyć wyłącznie mężczyźni, ale teraz duszpasterze mogą wybierać „dowolnych przedstawicieli Ludu Bożego”, a zatem również kobiety.

Papież Franciszek już w pierwszy Wielki Czwartek po swym wyborze, 28 marca 2013 r., złamał obowiązujące zasady liturgiczne. Wśród dwunastu osób, którym obmył nogi, były dwie kobiety i dwoje wyznawców islamu. Tak samo zrobił rok później, a w ub. roku przewodniczył w Wielki Czwartek Mszy Wieczerzy Pańskiej w rzymskim więzieniu. Przepasany białym fartuchem, podszedł do 12 więźniów - w połowie kobiet i mężczyzn - i umył im nogi.

Niektórzy hierarchowie stwierdzili jednak, że papież złamał przepisy liturgiczne. Przytaczali przy tym opis obrzędu zawarty w Mszale Rzymskim: „Ministranci prowadzą wybranych mężczyzn do ław przygotowanych w odpowiednim miejscu. Kapłan, jeśli trzeba, zdejmuje ornat i podchodzi do każdego z mężczyzn, polewa wodą jego stopy i wyciera je, z pomocą ministrantów”.

Papieskie przemyślenia

Franciszek postanowił zmienić nieco wielowiekowe kościelne przepisy. Zwrócił się z odpowiednim wnioskiem do Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. W liście napisał, że zastanawiał się nad „lepszym urzeczywistnianiem obrzędu”, aby w pełni wyrażał on znaczenie gestu, który uczynił Jezus w Wieczerniku, dając się „do końca dla zbawienia świata”. „Zalecam też duszpasterzom, by osobom wybranym do tego obrzędu należycie wyjaśniono jego sens” - napisał papież.

Sekretarz kongregacji abp Arthur Roche napisał w komentarzu do wydanego właśnie dekretu, że „obrzęd ten nie ogranicza się do odtworzenia historycznego gestu Jezusa, który umył nogi apostołom, lecz ma on pokazać, że zasięg tego gestu jest powszechny, a Jego miłość obejmuje wszystkich i wszystkich brata w naśladowaniu Jego przykładu”. Abp Roche przypomina również, że obrzęd nie jest obowiązkowy. O jego stosowności orzekają duszpasterze. Sekretarz kongregacji podkreśla też, że ogłoszony niedawno dekret „nie przewiduje umywania nóg niechrześcijanom”.

W Polsce bez zmian

Polscy hierarchowie nie zamierzają zrywać z tradycją. Jutro o godz. 18 w katedrze na Wawelu kard. Stanisław Dziwisz w czasie Mszy Wieczerzy Pańskiej, jak co roku, obmyje nogi dwunastu pensjonariuszom krakowskich domów pomocy społecznej. Do południa, o godz. 10, wraz z kilkusetosobową grupą księży z archidiecezji krakowskiej, weźmie udział we Mszy Świętego Krzyżma w sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach. Wielki Czwartek jest bowiem obchodzony tradycyjnie jako święto kapłanów. W kościołach odbywa się też akt przeniesienia Najświętszego Sakramentu na adorację do tzw. ciemnicy.

Triduum Paschalne

Najważniejszą część rozpoczętego w poniedziałek Wielkiego Tygodnia stanowi Święte Triduum Paschalne. Obejmuje ono obrzędy i nabożeństwa odprawiane w Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielką Sobotę. Początek Tygodnia tradycyjnie przeznacza się na porządkowanie i ozdabianie domów. Te czynności należy jednak zakończyć najpóźniej dziś. W Wielką Środę gasi się świece na ołtarzu. W tym dniu kościół staje się domem żałoby. Wierni przychodzą do świątyni na tzw. Godzinę Czytań.

Liturgia Wielkiego Piątku to dla wiernych przede wszystkim przeżywanie godziny śmierci Jezusa. Krakowianie o godz. 15 przyjdą tłumnie do katedry na Wawelu, by uczcić cudowny krzyż, przy którym modliła się królowa Jadwiga i gdzie spoczywają jej relikwie. W tym dniu są zwykle największe kolejki do konfesjonałów.

Liturgia Wielkiej Soboty rozpoczyna się o godz. 19. Wierni gromadzą się przed świątynią, by dokonać obrzędu poświęcenia ognia. Od ognia zapala się świecę zwaną paschałem, przypominającą, że Chrystus jest „światłością świata”. Następnie jest liturgia słowa, liturgia wody i liturgia chrztu, które przechodzą w liturgię Wigilii paschalnej z procesją rezurekcyjną.

Wielka Sobota w katedrze na Wawelu kończy się uroczystym błogosławieństwem i życzeniami metropolity dla wszystkich mieszkańców Krakowa. Kard. Dziwisz powtórzy swoje błogosławieństwo w Niedzielę Wielkanocną po Mszy świętej Zmartwychwstania Pańskiego, która rozpoczyna się o godz. 10. Podczas uroczystości usłyszymy Dzwon Zygmunta, który zabije w Wielką Sobotę, gdy wyruszy procesja rezurekcyjna i w Niedzielę Wielkanocną, ogłaszając, że Chrystus Zmartwychwstał.