Kraków. Na Wawelu można zobaczyć nieznany dotąd publiczności obraz Jana Matejki. To wyjątkowa okazja!

- Po raz pierwszy od 150 lat możemy oglądać szkic do słynnego „Hołdu pruskiego”, który będąc własnością Zamku Królewskiego na Wawelu, jest prezentowany w Sukiennicach, bo taka jest tradycja i możliwości ekspozycyjne. To szkic pokazuje geniusz malarski Matejki. Będąc ikoną polskiej kultury i twórcą najbardziej kojarzącym się z narracją historyczną, był jednocześnie genialnym malarzem – mówił prof. Piotr Gliński, minister kultury, który w sobotę na Wawelu wziął udział w podpisaniu umowy na realizację pierwszej części projektu Wawel podziemny.

Obraz „Hołd pruski” został namalowany przez Jana Matejkę w latach 1879 – 1882. Olejny szkic dzieła powstał jednak już w 1874 roku i w 1881 roku został zaprezentowany podczas wizyty cesarza Franciszka Józefa I w pracowni malarza. Praca następnie trafiła do prywatnego kolekcjonera i w jego rodzinie pozostaje do dziś. Po 149 latach po raz pierwszy w historii Zamek Królewski na Wawelu prezentuje szerokiej publiczności wyjątkowe dzieło malarza.

Kompozycja jest mniej tłumna, brak też wielu elementów, jakie znalazły się w dziele ostatecznym: królowej Bony i postaci w loggi Sukiennic. Inaczej został przedstawiony także Stańczyk, który jest bardziej zatopiony w refleksji.

Sam „Hołd pruski” pierwszy publicznie pokazano dzieło w maju 1882 roku w Sukiennicach. 7 października 1882 artysta ofiarował dzieło narodowi „na przyozdobienie jednej z sal Zamku Królewskiego na Wawelu, mającego być restaurowanym”. Obraz został przekazany w depozyt Muzeum Narodowemu w Krakowie do czasu odnowienia wawelskich wnętrz. W latach trzydziestych ubiegłego wieku Adolf Szyszko-Bohusz przygotował projekt urządzenia Sali Senatorskiej, gdzie obraz miał być eksponowany. Ostatecznie jednak pozostał jako depozyt w Muzeum Narodowym w Krakowie.

- Matejko to człowiek, który tworzy naszą wyobraźnię. Myślimy: bitwa pod Grunwaldem, Zygmunt Stary, Kazimierz Wielki i widzimy obrazy i portrety, które namalowała Jan Matejko. To jest człowiek, który tworzy naszą wewnętrzną ikonografię. Z tego punktu widzenia ten niewielki szkic, olejny, sprawia, że jest to dzieło bezcenne. A fakt, że po raz pierwszy pokazujemy go szerokiej publiczności jest nie do przecenienia – wyjaśnia prof. Andrzej Betlej, dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu.

Pokaz szkicu zainaugurował przypadający w 2023 Rok Jana Matejki. Obraz można będzie zobaczyć do połowy września w Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego na Wawelu.

Odbudowa Ukrainy to szansa dla polskich firm