Kto spłaci dług

KREDYTY. Śmierć kredytobiorcy nie oznacza, że dług, który miał wobec banku, idzie w zapomnienie

Sposób zabezpieczenia zależy od rodzaju zadłużenia. W przypadku kredytów budowlanych lub mieszkaniowych jest to hipoteka, która obciąża nieruchomość i daje bankowi pierwszeństwo dochodzenia swych praw nawet po zmianie właściciela nieruchomości. W razie konieczności bank ją sprzedaje i odbiera swoją należność.

Przy kredytowanym zakupie samochodów stosowany jest zastaw rejestrowy. Z chwilą ustanowienia takiego zastawu bank nabywa prawo i pierwszeństwo do zaspokojenia swoich roszczeń z obciążonej rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością. W praktyce bankowej stosowany jest także tzw. zastaw na prawach, który dotyczy praw zbywalnych, tj. papierów wartościowych, udziałów w spółkach, praw w zakresie wynalazczości.

W praktyce mogą też być stosowane takie metody zabezpieczeń jak: blokada rachunków bankowych, kaucja w postaci pieniędzy, bonów i książeczek oszczędnościowych oraz poręczenie wekslowe.

Stosowane jest też poręczenie według prawa cywilnego. W takim przypadku, poręczyciel (konkretna osoba fizyczna) zobowiązuje się do spłaty kredytu w razie uchylenia się kredytobiorcy od wywiązania się ze zobowiązań.

Aby zabezpieczyć się lepiej na wypadek śmierci kredytobiorcy, banki przy kredytach gotówkowych proponują ubezpieczenie na życie. W przypadku wystąpienia takiego zdarzenia spłata długu zostaje uregulowana z polisy ubezpieczeniowej.

Śmierć kredytobiorcy

Banki starają się jak najlepiej zabezpieczyć zwrot pożyczanych pieniędzy. W tym celu, przy zawieraniu umowy kredytowej, w porozumieniu z klientem, ustanawiają dwa lub więcej zabezpieczeń. Jeżeli umowa kredytowa nie precyzuje inaczej, banki korzystają z zabezpieczeń w sposób, jaki uznają dla siebie za właściwy.

Zdarza się, że kredytobiorca umiera przed spłatą całego długu. W takim przypadku, po wykorzystaniu zapisanych w umowie zabezpieczeń, reszta długu przechodzi na spadkobierców. Prawo stanowi bowiem, że z chwilą śmierci nie tylko cały zgromadzony majątek spadkodawcy, lecz także zaciągnięte zobowiązania przechodzą na spadkobierców.

W przypadku gdy nieboszczyk nie zostawił testamentu, następuje dziedziczenie w kolejności ustawowej. Zatem w najprostszym przypadku, na przykład po śmierci męża bezpośrednimi spadkobiercami są: żona i dzieci, w dalszej kolejności wnuki. To oni mają prawny obowiązek spłaty bankowego długu. Jeżeli testament stanowi inaczej, wówczas obowiązek ten przechodzi na wymienionych tam spadkobierców.

Uniknięcie spłaty

Prawo nakazuje spłatę, lecz równocześnie daje pewną możliwość uniknięcia tego finansowego obciążenia, spadającego często na "niewinnych" spadkobierców prawnych.

Każdy spadkobierca może bowiem przyjąć spadek z ograniczoną odpowiedzialnością za długi. Jest to tzw. przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza. W takiej sytuacji spadkobierca odpowiada za długi tylko do wysokości otrzymywanego spadku. Jest też inna możliwość - odrzucenie spadku. Spadkobierca nie dziedziczy wówczas niczego, ani majątku, ani też długów. Należy jednak pamiętać, że jego udział w spadku przechodzi na tzw. zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki).
Na odrzucenie spadku lub przyjęcie go z dobrodziejstwem inwentarza, spadkobiercy mają sześć miesięcy od chwili, gdy dowiedzieli się o spadku. Złożenie takiego oświadczenia powinno być dokonane w sądzie rejonowym lub u notariusza. Jego brak w terminie pół roku jest równoznaczny z przyjęciem prostym, czyli bez ograniczenia odpowiedzialności za długi. Jest to bardzo niekorzystne, jako że wówczas odpowiada się za długi zmarłego całym swoim majątkiem.

Marian Cholewiński

[email protected]**