Leader odmienił wioski

Pierwszy w powiecie wielickim plac zabaw pod szyldem programu "Leader" (funkcjonującego w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich) oraz Lokalnej Grupy Działania otwarto w 2011 roku w Raciborsku. Od tego czasu pod szyldem unijnego programu w wielickich gminach powstały dziesiątki boisk, miejsc rekreacji i enklaw dla dzieci. Odnowiono kapliczki i inne lokalne zabytki. Wyznaczono nowe szlaki turystyczne i rowerowe, wybudowano świetlice, zrealizowano projekty edukacyjne, zorganizowano setki różnego typu imprez dla mieszkańców. Koła gospodyń wiejskich uzyskały pomoc w zakupie strojów ludowych, a zespoły - instrumentów muzycznych. Za pośrednictwem LGD pozyskiwano fundusze na odnowę wiosek oraz zakup sprzętu i rozwój prywatnych przedsiębiorstw.

"Leader" jest o tyle cenny, że w przeciwieństwie do wielu innych dotacyjnych unijnych propozycji, można otrzymać z niego fundusze na stosunkowo małe, ale istotne dla lokalnych społeczności przedsięwzięcia (np. doposażenie wiejskich ośrodków kultury, organizowanie imprez kulturalnych, ludowych, sportowych). Głównym celem tego programu jest integracja lokalnego środowiska, dlatego najwyżej oceniano projekty realizowane przez kilka miejscowości.

W powiecie wielickim są trzy Lokalne Grupy Działania. Gmina Wieliczka ma "Wielicką Wieś", Niepołomice i Kłaj stworzyły "Wspólnotę Królewskiej Puszczy", a Biskupice i Gdów należą do "Doliny Raby" (wraz z gminami Łapanów, Nowy Wiśnicz, Trzciana i Żegocina).

Dzięki LGD "Wielicka Wieś" udało się pozyskać dotacje w kwocie 7,155 mln zł. Na odnowę i rozwój wsi zdobyto 4,163 mln zł, na małe projekty - 839,2 tys. zł, a na tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw - 381,2 tys. zł. Natomiast ok. 1,5 mln zł dofinansowania zagospodarowano na różnorodne działnia aktywizujące lokalną społeczność, m.in.: organizację wydarzeń promocyjnych i informacyjnych oraz szkolenia dla mieszkańców dotyczące zakładania stowarzyszeń i pozyskiwania funduszy zewnętrznych. Wydano też liczne książki (ostatnio "Kopalnię wielickich smaków"), mapy i foldery promujące lokalną tradycję, kulturę i atrakcje turystyczne.

- Dzięki "Leaderowi" dzieje się dużo dla ludzi. Praktycznie każda wioska coś zyskała. Są to nie tylko ważne dla mieszkańców inwestycje, jak place zabaw, boiska czy świetlice, ale także dotacje na tzw. małe projekty - mówi Elżbieta Sosin z LGD "Wielicka Wieś".

Mieszkańcy m.in.: Byszyc, Chorągwicy, Grabia, Janowic, Lednicy Górnej, Sułkowa i Pawlikowic mogą cieszyć się z placów zabaw. Społeczność Koźmic Małych doczekała pierwszego obiektu użyteczności publicznej z prawdziwego zdarzenia: świetlicę dobudowano do wiaty ze sceną, wzniesionej przed laty przez mieszkańców wioski. Świetlica powstała także w Mietniowie, a w Kokotowie i Sygneczowie ich budowa jest już blisko końca. Dzięki dofinansowaniu z "Leadera" dawny blask odzyskało także kilkanaście przydrożnych kapliczek, a w części wiosek pojawiły się tablice z mapami miejscowości. A to tylko niektóre przedsięwzięcia zrealizowane w ramach tego programu.

Klub Sportowy "Dąb" w Zabierzowie Bocheńskim zyskał nowoczesną siedzibę, w Podłężu wybudowano parking, w Zagórzu - chodnik, a w Zakrzowie zaadaptowano na cele użytkowe piwnice Domu Kultury. W kilku sołectwach gminy Kłaj powstały place zabaw, w tej części powiatu wielickiego wyremontowano także domy kultury. Szkoła Futbolu w Staniątkach mogła zorganizować dodatkowe zajęcia sportowe, Zespół Regionalny Zagórzanie - zakupić nowe stroje, a w mieście odbyło się niecodzienne spotkanie - "Średniowieczne Niepołomice".

LGD "Wspólnota Królewskiej Puszczy" zrealizowała w sumie ponad 100 projektów wartych ponad 3,5 mln zł. Na rozwój infrastruktury na terenach wiejskich pozyskano 1,8 mln zł, na małe projekty - 1,4 mln zł, a dla przedsiębiorców - 460 tys. zł. "Królewska Puszcza" jest najlepszą LGD w Małopolsce pod względem wykorzystania unijnych pieniędzy: zagospodarowała ponad 95 proc. dostępnych jej funduszy.

W Gdowie dobiega końca wart ponad 500 tys. zł projekt "Pociąg do edukacji", w którym od ponad roku uczestniczą uczniowie klas IV-VI szkoły podstawowej. Dzieci biorą udział w dodatkowych zajęciach, m.in. językowych, plastycznych i sportowych. Wyjeżdżają też do kin, teatrów i muzeów oraz na wycieczki. Jest to możliwe, dzięki dotacji pozyskanej za pośrednictwem LGD "Dolina Raby". Do gminy Gdów trafiło w ten sposób od 2010 roku w sumie prawie 1,380 mln zł. Fundusze te spożytkowano także na utworzenie Niegowickiej Izby Etnosmaków, kontynuację budowy na Zarabiu w Gdowie parku przygody i rozrywki, wzniesienie świetlicy w Zręczycach oraz kilkanaście innych przedsięwzięć.

Biskupickie zyski z "Leadera" to 485,5 tys. zł na odnowę wsi (m.in. na budowę boisk i placów zabaw) oraz 147,4 tys. zł na pozyskane na małe projekty.

Lokalne grupy będą mogły otrzymać unijne dotacje również w latach 2015-2020, ale na trochę innych zasadach, m.in. LDG musi obejmować większy obszar niż do tej pory. Dlatego pod Krakowem powstała już LGD Powiatu Wielickiego, do której należą gminy Wieliczka, Niepołomice i Kłaj. Biskupice zastanawiają się jeszcze, czy chcą strać się o pieniądze z tym stowarzyszeniem, czy też - jak zrobił Gdów - pozostaną w LGD "Dolina Raby".