Lek na całe zło

Praca pomaga cierpiącym

Bezczynność i brak pracy są niełatwe do zniesienia dla człowieka zdrowego, ale dla osób po przebytej chorobie psychicznej są wyjątkowo trudne. Choroba, która wiąże się z zakłóceniem życia rodzinnego i zawodowego, nie musi jednak oznaczać jego końca - współczesne metody leczenia pozwalają chorym na powrót do pełnej aktywności zawodowej. A praca jest najbardziej skutecznym lekarstwem na ich dolegliwości.

Uciążliwy katar, grypa, a nawet zawał pojawiają się niespodziewanie, ignorując nasze plany życiowe. Choroby psychiczne także pojawiają się nagle, często kiedy kariera zawodowa jest już zaplanowana, a sytuacja rodzinna ustabilizowana. Pojawiają się

równie niespodziewanie, jak inne,

ale ich skutki są dużo trudniejsze do opanowania i przezwyciężenia. W chorobach psychicznych, takich jak schizofrenia czy depresje, dochodzi do zaburzenia procesów myślowych. Chory ma kłopoty z rozpoznawaniem rzeczywistości, formułowaniem wniosków, jego reakcje emocjonalne są silne, ma problemy w porozumiewaniu się z ludźmi ze swojego otoczenia. Obok zaburzeń, które wiążą się z charakterem choroby, u pacjentów często pojawiają się wtórne zaburzenia społeczne i psychologiczne, które wynikają z niepowodzeń w nawiązywaniu nowych kontaktów międzyludzkich lub w dotychczasowych kontaktach. Te wtórne zaburzenia nie występują, jeśli pacjent wraca do życia rodzinnego i zawodowego, które prowadził przed ujawnieniem się choroby. Osoby po przebytej chorobie psychicznej do pełnego wyleczenia potrzebują pracy, jest ona bowiem niezwykle silnym

motorem napędowym ludzkiego życia,

nadaje mu sens, wyznacza miejsce w społeczeństwie, wpływa na poczucie własnej wartości. Kiedy jej nie ma, trudno dostrzec wartość życia, trudno nieraz wstać z łóżka. Jeśli jest, może być lekiem na całe zło: zniechęcenie, napady złego humoru i wreszcie - stany depresyjne.
-Dla każdego znas życie bez celu jest pozbawione sensu, a_chorzy wiedzą to najlepiej -mówi Marta Cichońska, specjalista psychiatra, ordynator w Specjalistycznym Szpitalu im. dra J. Babińskiego w Krakowie. - _Wprzypadku osób chorych psychicznie praca zawodowa jest szczególnie ważna: umożliwia powrót dozdrowia,

przyspiesza tempo zdrowienia

irównocześnie jest mobilizacją doleczenia. Dlatego, kiedy tylko stan zdrowia nato pozwala, chory powinien wrócić dopracy. Początkowo jest to praca fizyczna-potem możnapodnosić poziom jej trudności, aż doostatecznego powrotu do____zawodu sprzed choroby.
Problem ze znalezieniem pracy po ujawnieniu się choroby psychicznej wynika z faktu, że choroby psychiczne są mylone z upośledzeniem umysłowym. Upośledzenie umysłowe oznacza zaburzony i niedokończony rozwój umysłowy, tymczasem choroba psychiczna dotyczy osób o zakończonym rozwoju systemu nerwowego. Schizofrenia, najczęściej występująca choroba psychiczna - dotyka osoby miedzy 28. a 35. rokiem życia, często bardzo inteligentne, o wielkiej wrażliwości. Mylenie choroby z upośledzeniem powoduje, że chorzy znajdują zatrudnienie głównie przy pracach fizycznych, często

poniżej ich możliwości intelektualnych.

-Choroba psychicznanie wpływa napoziom intelektualny pacjenta itym samym nie obniża jego możliwości intelektualnych -mówi Marta Cichońska. - Choroba to przede wszystkim problemy emocjonalne, lęki. Prawidłowe leczenie umożliwia powrót dostanu zdrowia sprzed choroby i__życia prowadzonego dotychczas.Osoby zwyższym wykształceniem poprzebytym leczeniu farmakologicznym mogą wykonywać tę samą pracę, jaką wykonywały przed____chorobą.
Zatrudnianiu chorych towarzyszy lęk, który wynika z niewiedzy na temat istoty chorób psychicznych, a także możliwości i potrzeb osób z doświadczeniem choroby. Pracodawcy obawiają się kłopotów związanych z zatrudnianiem chorego pracownika: myślą, że w związku ze swoimi dolegliwościami będzie on opuszczał miejsce pracy, korzystał z rehabilitacji w godzinach pracy, zachowywał się niestosownie. I wreszcie: że choroba wróci. Czy obawy są słuszne?
-Współczesne metody leczenia chorych zchorobą psychiczną zmierzają do_tego, aby ona nie wracała -mówi Marta Cichońska. -Jeśli choroba ma charakter nawracający, lekarze uczą pacjentów, jak rozpoznawać symptomy, które zapowiadają jej nawrót. Ochorobie informowany jest pacjent, ajego otoczenie również powinno wiedzieć ojej istnieniu. Ta wiedza pozwala pacjentowi zwrócić się dolekarza zanim choroba wpełni się ujawni. Jeśli chory iotoczenie odpowiednio szybko reagują nasygnały powrotu choroby, to pobyt wszpitalu nie jest potrzebny -wwielu wypadkach dousunięcia niepokojących objawów wystarczy zwiększenie dawki leków, które pacjent przyjmuje regularnie. Wprzypadku schizofrenii leczenie farmakologiczne przynosi bardzo dobre rezultaty ipozwala choremu szybko
powrócić do równowagi psychicznej.
_Idopracy.
Z powodu choroby chorzy często tracą pracę i po powrocie do zdrowia są zmuszeni do szukania nowej. Jeśli chory nie chce informować pracodawcy o przebytej chorobie, nie ma takiego obowiązku - jak każda choroba, tak i psychiczna jest objęta tajemnicą lekarską. Czy chory powinien wszystkich informować o swojej chorobie? - dr Cichońska zwraca uwagę, że zatajanie choroby przed otoczeniem, również przed pracodawcą, jest niekorzystne dla chorego.
-Ukrywanie choroby powoduje tak duże napięcie iniepokoje, że mogą być one powodem nawrotu choroby lub nasilenia jej objawów. Dlatego zachęcam swoich pacjentów, aby nie ukrywali choroby przedszefem. Nie mówię, aby wpisywali ją doCV imówili oniej każdemu potencjalnemu pracodawcy, ale itak wktórymś momencie rozmowy kwalifikacyjnej pada pytanie, zjakiego powodu ma pan/pani przyznaną rentę. Podkreślam -chory nie musi mówić oswoim stanie zdrowia, ale powinien to zrobić dla swojego dobra. Dlaczego? Osoby, które żyją ipracują wjego otoczeniu, mogą mu pomóc, ale jest to możliwe tylko wtedy, kiedy wiedzą ojego chorobie. Kiedy szef iwspółpracownicy dowiadują się ochorobie, mogą odrzucić takiego pracownika albo wręcz przeciwnie -chory może spotkać się zdużą życzliwością i____zrozumieniem. Chory psychicznie potrzebuje wiele

życzliwości, ciepła, wsparcia

-więcej niż człowiek bez doświadczeń choroby. Dlatego powinien funkcjonować wprzyjaznym środowisku -winnym będzie mu trudno żyć lub wręcz sobie nie poradzi. Przekonuję pacjentów, że życzliwy pracodawca może pomóc choremu przezwyciężać chorobę.Idlatego chory powinien szukać życzliwego pracodawcy, który będzie wiedział o____jego problemach.
Choroba psychiczna jest trudna nie tylko dla pacjenta, ale również dla jego bliskich - oprócz chorego, wsparcia potrzebuje cała rodzina. Takim wsparciem jest okazywana życzliwość, a także społeczna akceptacja choroby.
- Chorzy iich rodziny potrzebują życzliwości iinformacji o_tym, że są akceptowani -podkreśla Marta Cichońska. -Takie akcje, jak ta, która jest prowadzonapodhasłem: "Chorzy psychicznie mogą pracować", są bardzo potrzebne. Dzięki temu, że publicznie igłośno mówi się o___chorobach psychicznych, problem

przestaje być tematem tabu,

oswajamy się ztakimi pojęciami, jak schizofrenia, depresja. Zdobroczynnych skutków akcji korzystają nie tylko ciężko chorzy pacjenci iich najbliżsi, ale całe społeczeństwo. Ludzie pozbywają się wstydu ilęku, który paraliżuje iuniemożliwia wizytę upsychiatry. Efekty kampanii są widoczne wgabinetach lekarskich -pokażdej takiej akcji więcej osób decyduje się nawizytę utego specjalisty. To oznacza, że ludzie przestają się wstydzić swoich dolegliwości emocjonalnych, awizytę upsychiatry zaczynają traktować tak, jak wizytę ukażdego innego lekarza.
Diagnoza choroby psychicznej

nie jest wyrokiem,

ale pierwszym krokiem w kierunku powrotu do zdrowia. Choroby psychiczne można skutecznie leczyć. Z chorobą można prowadzić normalne życie. Również zawodowe.
BEATA KARAŚ
Pracodawcy zainteresowani zatrudnianiem osób z**przebytą chorobą psychiczną znajdą użyteczne informacje na**stronie akcji "Chorzy psychicznie mogą pracować" (www.fundacja-leonardo.pl).**