Londyński dar dla centrum

Dokumenty będące darem Zofii Piskorz-Somchjanc dla Centrum Dokumentacji Zsyłek, Przesiedleń i Wypędzeń w Krakowie Fot. Piotr Subik

Dar trafił niedawno do Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń dzięki zaangażowaniu mieszkanki Krakowa Wiesławy Drozdowskiej, kuzynki Zofii Piskorz-Somchjanc. Są w nim m.in. miniaturowa książeczka modlitewna, wydana w 1931 r. w Częstochowie, która przetrwała zesłanie rodziny Piskorzów na Sybir; dokumenty wystawiane sybirakom w Rosji i Iranie (m.in. książeczki zaopatrzeniowe, dowody szczepień na żółtą febrę), świadectwa szkolne z Tengeru w Afryce. Można z nich dowiedzieć się m.in., że Celina Piskorz, matka Zofii, pochodziła z okolic Stryja na obecnej Ukrainie, zaś sama Zofia urodziła się w Samborze. Część z dokumentów dotyczy jej brata, Władysława.

- Szczególnie cenne dokumenty to "sprawki", zaświadczenia, wystawione jeszcze w Związku Radzieckim - mówi historyk dr Hubert Chudzio, dyrektor centrum. - Kiedy sybiracy, zwykle w Krasnowodsku, wsiadali na statek, który przez Morze Kaspijskie miał ich przewieźć do Iranu, musieli wszystkie dokumenty oddać. Często na pokład wchodzili z niczym.

Druga część przekazanych centrum darów to pamiątki z Afryki, zbierane za życia przez mjr. Zbigniewa Somchjanca, Gruzina z pochodzenia, uczestnika walk pod Monte Cassino. To około siedemdziesięciu artefaktów, m.in. oryginalna afrykańska broń: dzidy i łuk; instrumenty, figurki. Będą stanowić ilustrację wystawy mówiącej o życiu sybiraków w polskich osiedlach w Afryce Wschodniej w latach 1942-1952.

Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń powstało w br. dzięki współpracy wojewody Stanisława Kracika i rektora Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, prof. Michała Śliwy. Ma się docelowo składać z instytutu badawczego, muzeum oraz archiwum gromadzącego m.in. świadectwa wojennych i powojennych losów sybiraków. (SUB)