MATURA j. polski 2022: rozszerzony i podstawowy. Co będzie na maturze z polskiego? Czy są jakieś przecieki? [ARKUSZ, ODPOWIEDZI CKE] 7.05

Co roku na maturze pojawiają się w arkuszach całkiem inne teksty, na podstawie których należy wykonać zadania. Często są to teksty nieznane, do których nie da się przygotować, ponieważ zazwyczaj nie omawia się ich na lekcjach. Dlatego ważne jest, aby zapoznać się z formułą matury - mimo że teksty są inne, zadania zwykle mają bardzo podobną treść i formę. Praktycznie zawsze pojawiają się zadania prawda/fałsz, gramatyczne (na przykład określenie funkcji zdania w tekście), uargumentowanie wypowiedzi, napisanie krótkiego streszczenia czy odpowiedź na pytanie na podstawie tekstu. Warto przerobić sobie kilka arkuszy z wcześniejszych lat, aby oswoić się z formą matury i przygotować się do tego, co nas czeka.

Na maturze rozszerzonej z języka polskiego maturzyści mają do zrobienia tylko jedno zadanie - napisanie wypracowania liczącego przynajmniej 300 wyrazów. Zdający mają do wyboru dwa tematy, z czego jeden to napisanie rozprawki na podstawie podanego fragmentu tekstu, natomiast drugi to analiza porównawcza dwóch wierszy.

Przecieki maturalne to coś, czego uczniowie zazwyczaj poszukują, aby choć trochę rozeznać się w tegorocznej maturze i zniwelować stres. W Internecie z prędkością światła pojawiają się strony, które rzekomo oferują dostęp do arkuszy maturalnych lub obiecują przecieki w zamian na przykład za podanie danych lub wysłanie smsa. Absolutnie nie wierzcie w tego typu oferty i nie dajcie się nabrać!. Uczulamy na fałszywe i podejrzane strony oferujące przecieki.

Poniżej przedstawiamy pełną listę lektur obowiązkowych dla liceów i techników obowiązującą od roku szkolnego 2021/2022 w zakresie podstawowym:

• "Biblia" – w tym fragmenty "Księgi Rodzaju", "Księgi Hioba", "Księgi Koheleta", "Pieśni nad Pieśniami", "Księgi Psalmów", "Apokalipsy wg św. Jana"
• Jan Parandowski "Mitologia", część I "Grecja"
• Homer – "Iliada" (fragmenty), "Odyseja" (fragmenty)
• Sofokles "Antygona"
• Horacy – wybrane utwory
• "Bogurodzica"
• "Lament świętokrzyski" (fragmenty)
• "Legenda o św. Aleksym" (fragmenty)
• "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" (fragmenty)
• "Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu" (fragmenty)
• "Pieśń o Rolandzie" (fragmenty)
• Gall Anonim "Kronika polska" (fragmenty)
• Dante Alighieri "Boska komedia" (fragmenty)
• Jan Kochanowski – wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; psalmy, w tym Psalm 13, Psalm 47; tren IX, X, XI, XIX, "Odprawa posłów greckich"
• Piotr Skarga "Kazania sejmowe" (fragmenty)
• wybrane wiersze następujących poetów: Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn, Mikołaj Sęp-Szarzyński
• Jan Chryzostom Pasek "Pamiętniki" (fragmenty)
• William Szekspir "Makbet", "Romeo i Julia"
• Molier "Skąpiec"
• Ignacy Krasicki "Hymn do miłości ojczyzny", wybrane satyry
• Franciszek Karpiński – wybór sielanek i liryki religijnej
• Adam Mickiewicz – "Oda do młodości", wybrane ballady, w tym "Romantyczność", wybrane sonety z cyklu "Sonety krymskie" oraz inne wiersze, "Konrad Wallenrod", "Dziady cz. III"
• Juliusz Słowacki – "Kordian", wybrane wiersze, w tym "Grób Agamemnona" (fragmenty), "Testament mój"
• Zygmunt Krasiński "Nie-Boska komedia"
• Cyprian Kamil Norwid – wybrane wiersze
• Bolesław Prus – "Lalka", "Z legend dawnego Egiptu"
• Eliza Orzeszkowa "Gloria victis"
• Henryk Sienkiewicz "Potop"
• Adam Asnyk – wybór wierszy
• Fiodor Dostojewski "Zbrodnia i kara"
• wybrane wiersze następujących poetów: Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer Leopold Staff
• Stanisław Wyspiański "Wesele"
• Władysław Stanisław Reymont "Chłopi" tom I – "Jesień"
• Stefan Żeromski – "Rozdziobią nas kruki, wrony…", "Przedwiośnie"
• Witold Gombrowicz "Ferdydurke" (fragmenty)
• wybrane wiersze następujących poetów: Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Kazimiera Iłłakowiczówna, Julian Przyboś, Józef Czechowicz, Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy
• Tadeusz Borowski – "Proszę państwa do gazu", "Ludzie, którzy szli"
• Gustaw Herling-Grudziński – "Inny świat"
• Hanna Krall "Zdążyć przed Panem Bogiem"
• wybrane wiersze następujących poetów: Stanisław Baliński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Kazimierz Wierzyński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Czesław Miłosz, wybrane wiersze, w tym z tomu "Ocalenie", oraz "Traktat moralny" (fragmenty), Tadeusz Różewicz, Miron Białoszewski, Jarosław Marek Rymkiewicz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, wybrane wiersze, w tym z tomów "Pan Cogito" oraz "Raport z oblężonego miasta", Halina Poświatowska, Stanisław Barańczak, Jan Polkowski, Wojciech Wencel
• Albert Camus "Dżuma"
• George Orwell "Rok 1984"
• Józef Mackiewicz "Droga donikąd" (fragmenty)
• Sławomir Mrożek "Tango"
• Marek Nowakowski – "Raport o stanie wojennym" (wybrane opowiadanie), "Górą »Edek«" (z tomu "Prawo prerii")
• Jacek Dukaj "Katedra" (z tomu "W kraju niewiernych")
• Antoni Libera "Madame"
• Andrzej Stasiuk "Miejsce" (z tomu "Opowieści galicyjskie")
• Olga Tokarczuk "Profesor Andrews w Warszawie" (z tomu "Gra na wielu bębenkach")
• Ryszard Kapuściński "Podróże z Herodotem" (fragmenty)
• wybrane utwory okresu stanu wojennego, powojenna piosenka literacka – wybrane utwory Jacka Kaczmarskiego, Wojciecha Młynarskiego, Agnieszki Osieckiej oraz wybrane teksty Kabaretu Starszych Panów, a także utwory w wykonaniu Ewy Demarczyk.

Lektury obowiązkowe "na rozszerzeniu":

• Arystoteles "Poetyka", "Retoryka" (fragmenty)
• Platon "Państwo" (fragmenty)
• Arystofanes "Chmury"
• Wergiliusz "Eneida" (fragmenty)
• św. Augustyn "Wyznania" (fragmenty)
• św. Tomasz z Akwinu "Summa teologiczna" (fragmenty)
• François Rabelais "Gargantua i Pantagruel" (fragmenty)
• Michel de Montaigne "Próby", (fragmenty)
• Jan Kochanowski – Treny (jako cykl poetycki)
• William Szekspir "Hamlet"
• wybrane utwory poetyckie z romantycznej literatury europejskiej, w tym wybrane wiersze angielskich poetów jezior
• Juliusz Słowacki "Lilla Weneda"
• Cyprian Kamil Norwid – "Bema pamięci żałobny rapsod", "Fortepian Szopena", "Czarne kwiaty" (fragmenty), "Promethidion" (fragmenty)
• realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac "Ojciec Goriot" lub Charles Dickens "Klub Pickwicka", lub Mikołaj Gogol "Martwe dusze", lub Gustaw Flaubert "Pani Bovary")
• Stanisław Wyspiański "Noc listopadowa"
• Franz Kafka "Proces" (fragmenty)
• Michaił Bułhakow "Mistrz i Małgorzata"
• Stanisław Ignacy Witkiewicz "Szewcy"
• Bruno Schulz – wybrane opowiadania z tomu "Sklepy cynamonowe"
• Jorge Luis Borges – wybrane opowiadanie
• Sławomir Mrożek – wybrane opowiadania
• Tadeusz Konwicki "Mała apokalipsa"
• Janusz Głowacki "Antygona w Nowym Jorku"
• wybrane eseje następujących autorów: Jerzego Stempowskiego, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta, Zygmunta Kubiaka, Jarosława Marka Rymkiewicza (co najmniej po jednym utworze)
• wybrane teksty z aktualnych numerów miesięczników oraz kwartalników literackich i kulturalnych.

Uczniowie mogą zapoznać się też z lekturami uzupełniającymi. W każdej klasie omówione powinny być dwie pozycje (w całości lub we fragmentach). Poniżej przedstawiamy listę lektur uzupełniających dla liceum i technikum w zakresie podstawowym:

• Sofokles "Król Edyp"
• "Kronika Książąt Polskich" oprac. Jerzy Wojtczak-Szyszkowski
• Mikołaj z Wilkowiecka "Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim" (fragmenty)
• "Dzieje Tristana i Izoldy" (fragmenty)
• Giovanni Boccaccio "Sokół"
• Mikołaj Rej "Żywot człowieka poczciwego" (fragmenty)
• Andrzej Frycz Modrzewski "O poprawie Rzeczypospolitej" (fragmenty)
• Miguel de Cervantes y Saavedra "Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy" (fragmenty)
• Wespazjan Kochowski "Psalmodia polska" (wybór psalmów)
• Wacław Potocki "Transakcja wojny chocimskiej", (fragmenty z części I)
• Ignacy Krasicki "Monachomachia" (fragmenty)
• Stanisław Trembecki – wybrane utwory
• Franciszek Kniaźnin – wybrane utwory
• Jędrzej Kitowicz "Opis obyczajów za czasów panowania Augusta III" (fragmenty)
• Julian Ursyn Niemcewicz "Powrót posła"
• Stanisław Staszic "Przestrogi dla Polski" (fragmenty)
• Juliusz Słowacki "Beniowski" (fragmenty)
• Aleksander Fredro "Śluby panieńskie"
• Johann Wolfgang Goethe – "Cierpienia młodego Wertera" (fragmenty), "Faust" (fragmenty)
• George Byron "Giaur" (fragmenty)
• Adam Mickiewicz "Dziady cz. IV"
• Juliusz Słowacki "Listy do Matki" (fragmenty)
• Eliza Orzeszkowa "Nad Niemnem"
• Maria Konopnicka – wybór wierszy
• Henryk Sienkiewicz "Listy z podróży do Ameryki" (fragmenty)
• Stefan Żeromski "Echa leśne", "Ludzie bezdomni"
• Zofia Nałkowska "Granica"
• Tadeusz Peiper – wybór wierszy
• Joseph Conrad "Lord Jim";
• Anna Kamieńska, Anna Świrszczyńska, Julia Hartwig, Stanisław Grochowiak, Ryszard Krynicki, Edward Stachura, Adam Zagajewski, wybór wierszy
• Kazimierz Moczarski "Rozmowy z katem" (fragmenty)
• Zofia Nałkowska "Przy torze kolejowym" (z tomu "Medaliony")
• Witold Pilecki "Raport Witolda"
• Wiesław Kielar "Anus mundi"
• Jan Józef Szczepański "Święty"
• Zofia Kossak-Szczucka, "Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917–1919"
• Tadeusz Różewicz "Kartoteka"
• Józef Czapski "Na nieludzkiej ziemi" (fragmenty)
• Leopold Tyrmand "Dziennik 1954" (fragmenty)
• Jarosław Iwaszkiewicz – wybrane opowiadanie
• Stanisław Lem "Wizja lokalna"
• John Ronald Reuel Tolkien "Władca pierścieni. Drużyna pierścienia"
• Samuel Beckett "Czekając na Godota"
• Friedrich Dürrenmatt "Wizyta starszej pani"
• Eugene Ionesco "Lekcja" lub inne utwory literackie wybrane przez nauczyciela.

Z kolei na liście lektur uzupełniających dla szkół ponadpodstawowych w zakresie rozszerzonym znalazły się następujące pozycje:

• Erazm z Rotterdamu "Pochwała głupoty" (fragmenty)
• Tomasz Morus "Utopia" (fragmenty)
• Pedro Calderon de la Barca "Życie snem"
• Wolter "Kandyd" (fragmenty)
• Jean Jacques Rousseau "Nowa Heloiza" (fragmenty)
• wybrane utwory epickie okresu romantyzmu: Józef Ignacy Kraszewski, "Stara baśń", Victor Hugo "Nędznicy", Edgar Allan Poe – wybrane opowiadanie
• Henryk Rzewuski "Pamiątki Soplicy" (fragmenty)
• Władysław Stanisław Reymont "Chłopi" tom II "Zima"
• Aldous Huxley "Nowy wspaniały świat"
• Gabriela Zapolska "Moralność pani Dulskiej"
• Gustaw Herling-Grudziński "Wieża"
• Florian Czarnyszewicz "Nadberezyńcy"
• Bohumil Hrabal – wybrane opowiadania
• Wiesław Myśliwski "Widnokrąg"
• Julian Stryjkowski "Austeria"
• Umberto Eco "Imię róży"
• Zofia Kossak-Szczucka "Błogosławiona wina"
• Ferdynand Ossendowski – "Mocni ludzie", "Ludzie, zwierzęta, bogowie"
• Krystyna Lubieniecka-Baraniak "Gdy brat staje się katem"
• wybrane wiersze poetów polskich i obcych
• wybrana powieść polska i obca z XX lub XXI wieku
• wybrany dramat polski i obcy z XX lub XXI wieku
• Jan Paweł II – "Przekroczyć próg nadziei" (fragmenty), "Tryptyk rzymski", "Pamięć i tożsamość" (fragmenty), "Fides et ratio" (fragmenty)
• Karol Wojtyła "Przed sklepem jubilera"
• Stefan Wyszyński "Zapiski więzienne"
• Paweł Zuchniewicz "Ojciec wolnych ludzi. Opowieść o Prymasie Wyszyńskim" lub inne utwory literackie wybrane przez nauczyciela.

Lista lektur obowiązkowych na maturze 2022 (wcześniejszy etap nauki):

• Wybrane fraszki, Treny (V, VII i VIII) Jan Kochanowski;
• Wybrane bajki Ignacy Krasicki;
• „Zemsta” Aleksander Fredro;
• „Dziady cz. II” Adam Mickiewicz;
• Wybrana powieść historyczna („Quo vadis”, „Krzyżacy” lub „Potop”);
• Wiersze wybranych poetów.

Lista lektur obowiązkowych na maturze 2022 (liceum i technikum):

• „Bogurodzica”;
• Wybrane pieśni, treny (inne niż na wcześniejszym etapie nauki) i psalm Jan Kochanowski;
• „Dziadów cz. III”, „Pan Tadeusz” Adam Mickiewicz;
• „Lalka” Bolesław Prus;
• „Wesele” Stanisław Wyspiański;
• Wybrane opowiadanie Bruno Schulz;
• „Ferdydurke” (w całości lub części) Witold Gombrowicz;
• Wiersze wybranych poetów.

Matury w sesji głównej rozpoczną się w środę 4 maja i potrwają do poniedziałku 23 maja. Uczniowie będą zdawać egzaminy z poszczególnych przedmiotów w następujących dniach i godzinach:

Dodatkowo 23 maja 2022 (poniedziałek) przeprowadzone zostaną egzaminy maturalne dla dla absolwentów szkół lub oddziałów dwujęzycznych. Odbędą się one w następujących godzinach: