Można przeliczać

Ocenić korzyści
Często bowiem, zadowoleni z samego faktu zdobycia pracy, podpisujemy umowę, która, choć z pozoru atrakcyjna, to w rzeczywistości nie jest zbyt korzystna. Tak jest np. w przypadku umowy o dzieło. Ma to najczęściej miejsce w przypadku wykonywania pracy, która może być traktowana jako praca twórcza. Występuje to w przypadku takich zawodów, jak np.: architekt, grafik, informatyk-programista czy dziennikarz. Zawierane umowy o autorskie dzieło są atrakcyjne głównie dla pracodawcy. Nie ma bowiem obowiązku odprowadzania składek do ZUS. Są też korzystne dla pracownika, gdyż opodatkowanie takiego wynagrodzenia jest znacznie niższe niż w przypadku umowy o pracę. Jednak jest to korzyść doraźna i pozorna. Umowa o pracę, bądź umowa- -zlecenie (jednak nie każda) dają możliwość wystąpienia po pewnym czasie do ZUS w wnioskiem o przeliczenie wysokości emerytury. Jej wzrost być może nie będzie bardzo odczuwalny w domowym miesięcznym budżecie jednak trzeba wziąć pod uwagę okres pobierania świadczenia emerytalnego. Według danych GUS średnia dalsza długość życia, dla statystycznego Polaka w wieku 60 lat, wynosi prawie 18 lat, natomiast dla kobiety w tym samym wieku są to 23 lata. Warto to uwzględnić przy ocenie korzyści z odprowadzania składek ubezpieczeniowych do ZUS.
Składniki emerytury
Trzeba pamiętać, że pojęcie przeliczenie emerytury nie zawsze oznacza to samo. Aby łatwiej było zrozumieć dalsze wyjaśnienia, przypomnijmy, że do końca 2008 r. emerytury obliczane były według specjalnej formuły, zawierającej trzy składniki: część socjalna (nazwijmy ją A), część dotycząca okresów składkowych (część B) i część związana z okresami bezskładkowymi (część C). We wszystkich częściach występuje tzw. kwota bazowa.
Podstawowym przeliczeniem, które najczęściej jest obecnie dokonywane, jest uwzględnianie czasu dalszej pracy po formalnym przejściu na wcześniejszą emeryturę. Zmienia się wówczas ta część emerytury, która zależy od tzw. okresów składkowych (część B). Przedstawmy to na konkretnym przykładzie. Przyjmijmy, że pani Ala przeszła w lipcu 2007 r. na wcześniejszą emeryturę, mając przepracowane 30 lat (okresy składkowe) i trzy lata okresów bezskładkowych z tytułu bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresów niewykonywania pracy z powodu opieki nad dziećmi. Przyjmijmy, że przeciętne wynagrodzenie naszej przykładowej pani Ali wynosiło 90 proc. przeciętnego wynagrodzenia w kraju (wskaźnik podstawy wymiaru emerytury).
Obliczenia
Emerytura w 2007 r. została wyliczona według poniższego schematu (kwota bazowa to przeciętne wynagrodzenie pomniejszone o potrącone od ubezpieczonego składki na ubezpieczenia społeczne):
A - 24 proc. x kwota bazowa z 2007 r.
= 0,24 x 2059,92 zł =
= 494,38 zł
B - 30 lat x 1,3 proc. x 90 proc. x kwota bazowa z 2007 r.
= 723,03 zł
C - 3 lata x 0,7 proc. x 90 proc. x kwota bazowa z 2007 r.
= 38,93 zł
Łączna emerytura wyliczona w 2007 r. wyniosła zatem 1256,34 zł.
Obecnie, po dwóch latach pracy na umowie-zlecenie, z opłacaniem składek emerytalnych, nasza emerytka wystąpiła do ZUS o przeliczenie emerytury.
Emerytura w 2009 r. będzie przeliczona w sposób następujący - do emerytury zostanie doliczona kwota wynikająca z przeliczenia części B:
2 lata x 1,3 proc. x 90 proc. x kwota bazowa
= 2 x 0,013 x 0,9 x 2059,92
= 48,2 zł
O taką kwotę wzrośnie świadczenie emerytalne naszej przykładowej pani Ali. Trzeba nadmienić, że jej emerytura była dwukrotnie waloryzowana - po raz pierwszy w 2008 r. o 4,2 proc., a w roku bieżącym o 6,1 proc. Po waloryzacjach ZUS wypłacał 1388,96 zł, natomiast po uwzględnieniu przeliczenia z powodu dalszej pracy i opłacania składek będzie to 1449,26 zł.
Uwagi końcowe
Należy jednak pamiętać, że ZUS sam nie podwyższy emerytury z tytułu kontynuowania pracy i opłacania składek. Nie można liczyć na to, że będzie to np. wykonywane co rok. ZUS może to uczynić jedynie na pisemny wniosek osoby zainteresowanej, złożony w tej jednostce, która wypłaca świadczenie.
W nieco innej, dużo korzystniejszej sytuacji, są osoby, które w okresie pobierania wcześniejszej emerytury przepracowały już co najmniej 30 miesięcy. Po ukończeniu wieku emerytalnego daje to podstawę do wystąpienia o przeliczenie emerytury na zupełnie innych zasadach niż opisano powyżej. Tym zagadnieniem zajmiemy się w następnym tygodniu.
Marian Cholewiński