Myśmy z Felicjanem już dawno wybili sobie te głupstwa z głowy

Prototypem upiornej lwowskiej (nie krakowskiej!) kamieniczniczki była właścicielka kamienicy przy Werchrackiego, pani radczyni Wiktoria Gołąbowa. Nazwisko Dulska wzięła Gabriela Zapolska z książeczki dla dzieci „Pani Dulska, jej kotek i piesek”. Głowa rodziny, pan Felicjan, pracował w lwowskim Namiestnictwie jako podkomisarz ósmej rangi z pensją 2700 koron. Zmarł w roku 1908 na zapalenie płuc.

Umierał we własnym mieszkaniu, przy dźwiękach besztającego kuchtę głosu pani Anieli: - Zostaw te sznycle! Najpierw się pana ubierze do trumny, a potem się będzie jadło! Informację o tym zaczerpnąłem już nie z „Moralności pani Dulskiej”, lecz z późniejszych opowiadań Zapolskiej: „Pani Dulska przed sądem” i „Śmierć Felicjana Dulskiego”. To samo źródło informuje, że pan podkomisarz miał kochankę, której „płacił mało, ale bywał często”. To uprawdopodobnia zwierzenia jego unikającej zbliżeń małżonki: „Myśmy z Felicjanem już dawno wybili sobie te głupstwa z głowy”.

Zbyszko Dulski syn w rzeczywistości nosił imię Gieniu, „lampartował wściekle” po lwowskich tingeltanglach, gdzie uchodził - by posłużyć się określeniem Reymonta - za „psa na babską słabiznę”. Służąca Hanka, którą, jak wiemy z komedii, wykorzystywał cieleśnie, była okrutnie zezowata i garbata, ale nawet to nie zagwarantowało jej bezpieczeństwa. W Zbyszku bez przerwy grała krew przodków. Matkę, która go uwielbiała, naciągał na pieniądze. - Mamo, wyrzucają mnie z wojska - oświadczył pewnego razu, wyrwawszy się na przepustkę z pułku, gdzie służył jako jednoroczny ochotnik.

- Wyszedł befel, że każdy kandydat na oficera musi mieć armatę. Jak nie ma, to won... - Jezus Maria, taki wstyd dla rodziny... A ile kosztuje ta armata? - Pięć tysięcy koron. Ale jest do kupienia stara, taka za trzy tysiące... Jednoroczny ochotnik, zadłużony we wszystkich chyba lwowskich lupanarach, ożenił się w 1906 roku z panną Emilią Bajburzanką, posiadającą 25 tys.koron, czyli kwotę wystarczającą na zakup co najmniej pięciu nowych armat. Małżonka wzięła go pod pantofel tak szybko i całkowicie, że już po kilku miesiącach nieszczęsny Zbyszko zapomniał, iż mogą istnieć łożnice inne niż małżeńskie.

Losy jego sióstr - Meli i Hesi, są nieznane. Ściślej: były nieznane do czasu, gdy nie zaczął nimi manipulować pan Filip Bajon. Przy całym szacunku dla wszystkich pań Dulskich dla mnie jednak najsympatyczniejszym i niedościgłym wzorem pozostanie pan Felicjan, człowiek, który najdobitniej, najgłębiej, aż do bólu, zrozumiał, że jakiekolwiek zabieranie głosu na forum rodziny nie ma najmniejszego sensu.