Napisz e-mail i zapytaj

Każdy, kto poszukuje odpowiedzi na nurtujące go problemy z zakresu profilaktyki nowotworowej i chorób nowotworowych, może przysłać e-mail z pytaniem pod adres Krakowskiego Komitetu Zwalczania Raka, stowarzyszenia działającego w
Centrum Onkologii przy ul. Garncarskiej 11 w Krakowie: zwalczaniera [email protected]

Lekarze onkolodzy odpowiedzą na Państwa pytania na łamach "Dziennika Polskiego". Dziś kolejna seria pytań i odpowiedzi.

* Matka zmarła na raka płuc, ojciec choruje na raka prostaty. Jakie badania mają wykonać ich dzieci - 25 i 28 lat - oraz gdzie?

Odpowiada dr n. med. Marek Jasiówka - specjalista onkologii klinicznej:
Aby zdefiniować zwiększone dziedzicznie uwarunkowane ryzyko zachorowania na nowotwory, muszą być spełnione konkretne warunki określonego zespołu genetycznego. Najczęściej należą do nich liczne zachorowania w jednej linii rodowodowej, zachorowania w młodym wieku, szczególna postać histopatologiczna nowotworu lub współwystępowanie innych cech klinicznych świadczących o występowaniu defektu genetycznego w danej linii rodzinnej.

Pojedyncze zachorowanie na raka płuc u matki w wieku typowym oraz pojedyncze zachorowanie na raka prostaty w linii od strony ojca nie stanowią podstawy do rozpoznania jakiegokolwiek zespołu wysokiego dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory, a w związku z tym nie ma podstaw do pogłębiania diagnostyki molekularnej (genetycznej).

Niemniej jednak, aby udzielić ostatecznej odpowiedzi na zadane pytanie, należy uściślić w miarę możliwości wywiad rodzinny zarówno w linii od strony ojca, jak i od strony matki, obciążenie czynnikami środowiskowymi, wiek zachorowania oraz postać histopatologiczną nowotworu.

* Gdzie można wykonać badania genetyczne w kierunku nowotworów i komu one przysługują?

Odpowiada dr n. med. Marek Jasiówka - specjalista onkologii klinicznej:
Trudno odpowiedzieć jednoznacznie na tak zadane pytanie. Badania w kierunku zwiększonego dziedzicznie ukierunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe w większości finansowane są z funduszy Ministerstwa Zdrowia w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych.

W pierwszej kolejności należy zdefiniować grupę ryzyka (podejrzenie w kierunku konkretnego zespołu genetycznego), a następnie ustalić możliwość wykonania badań molekularnych.

Nie każda poradnia genetyczna dysponuje pełnymi możliwościami badań molekularnych oceniających zwiększone ryzyko występowania konkretnego zespołu genetycznego, ale w każdej poradni genetycznej jest obecny lekarz specjalista, który po przeprowadzeniu wywiadu i ewentualnie badaniu lekarskim może zlecić wykonanie badań genetycznych lub skierować do konkretnego ośrodka posiadającego takie możliwości.

Lista ośrodków wykonujących badania genetyczne dostępna jest na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia.
Poradnictwo genetyczne odnośnie ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe jest dostępne nieodpłatnie w każdej poradni genetycznej, która zajmuje się chorymi onkologicznymi (najczęściej umiejscowione są przy Centrach Onkologii) i nie wymaga skierowania. Wykonanie bezpłatnych badań genetycznych jest możliwe po przeprowadzeniu wywiadu rodzinnego pod kątem obciążeń genetycznych w rodzinie oraz u pacjenta i zdefiniowaniu konkretnej grupy ryzyka.

* Czy kobieta po operacji mastektomii może urodzić dziecko?

Odpowiada lek. med. Tomasz Muszalski - specjalista onkologii klinicznej:
Mastektomia, jako izolowana metoda leczenia raka piersi, nie jest przeciwwskazaniem do planowania ciąży. Należy jednak wziąć pod uwagę, iż obok metod chirurgicznych, w terapii raka sutka stosowane są także takie formy leczenia jak chemioterapia czy hormonoterapia. Podawane wówczas leki mają właściwości teratogenne, jak również mogą wiązać się z istotnym ryzykiem uszkodzenia gonad i niepłodnością.

Dlatego zaleca się, aby w toku leczenia systemowego stosować metody antykoncepcji o potwierdzonej skuteczności, a decyzję o planowaniu potomstwa odsunąć do aż czasu zakończenia terapii przeciwnowotworowej.

Niektóre źródła zalecają, aby nie planować ciąży przez pierwsze 2-3 lata po zakończeniu terapii - wówczas, gdy ryzyko nawrotu jest największe.

Warto również zauważyć, że dostępne dane medyczne nie wskazują, aby ciąża, urodzenie i karmienie dziecka po zakończonym leczeniu przeciwnowotworowym zwiększały ryzyko nawrotu choroby.