Naukowcy. Ważne informacje. Użyteczne wskazówki. Przydatne adresy.

W. Brytania

Naukowcy (również potencjalni doktoranci) z polskim dyplomem i/lub doświadczeniem w Polsce, muszą wykazać się ogromną wiedzą na temat przedmiotu, w obrębie którego chcą prowadzić badania naukowe w Wielkiej Brytanii. Również ich znajomość języka angielskiego musi być bardzo dobra. Większość uniwersytetów z tradycjami (tzw. starych uniwersytetów) zatrudniając pracowników na stanowiskach akademickich, za główne kryterium rekrutacji przyjmuje posiadanie stopnia doktorskiego (PhD). W tak zwanych "nowych uniwersytetach" (powstałych po 1992 r.) kryteria nie są tak ostre.
Nostryfikacją dyplomów w Wielkiej Brytanii zajmuje się instytucja o nazwie NARIC (National Recognition Information Centre for the United Kingdom). Dokumenty potrzebne do dokonania nostryfikacji to: kserokopia dyplomu oraz jego tłumaczenia, wypis z indeksu lub suplementu i jego tłumaczenia, list określający rodzaj usługi (którą ma wykonać NARIC) i zawierający dane kontaktowe oraz zaadresowana koperta zwrotna ze znaczkiem. Istnieje możliwość złożenia aplikacji on-line (www. naric. org. uk/index. asp? page=20). W wyniku procesu nostryfikacji aplikant otrzymuje list porównywalności (letter of compatibility), który stanowi potwierdzenie tego, że jego wykształcenie jest zgodne ze standardami obowiązującymi w Wielkiej Brytanii.
Polacy, oprócz regularnej pracy w brytyjskiej edukacji, mają jeszcze jedną możliwość podjęcia aktywności naukowej na terenie Wielkiej Brytanii: szukać zatrudnienia w prywatnych jednostkach naukowych. Kryteria przyjęć są w tym przypadku równie różnorodne. Liczy się przede wszystkim wykształcenie, doświadczenie w danej dziedzinie oraz znajomość języka. Trzecia możliwość to udział w dwustronnych programach współpracy między jednostkami naukowymi, które zakładają okresowy pobyt naukowy na terenie kraju partnerskiego. Na linii Polska - Wielka Brytania istnieje wiele takich inicjatyw. Za przykład może tu służyć Polsko-Brytyjski Program dla Młodych Naukowców.
Zarobki w brytyjskiej nauce są bardzo zróżnicowane, zależą przede wszystkim od wykształcenia, stopnia naukowego oraz doświadczenia. Ciężko jest określić ich rozpiętość. Ocenia się, że średnie płace profesorów balansują w okolicach 50 tysięcy funtów rocznie. Więcej informacji: UK NARIC -**www.naric.org.uk; strony z**ofertami pracy w**brytyjskiej nauce: www.jobs.ac.uk, www.thesjobs.co.uk; strony uniwersytetów, np. w**Oksfordzie -www. ox. ac. uk/jobs, w**Liverpoolu -**www.liv.ac.uk/working/job_vacancies, w**Edynburgu -**www.jobs.ed.ac.uk.(DUE) **

Irlandia

Najwięcej ofert pracy skierowanych jest do naukowców zajmujących się chemią, biologią, farmacją i żywieniem. Podstawowym warunkiem przyjęcia do tej pracy jest bardzo dobra znajomość języka angielskiego oraz doświadczenie w zawodzie (z reguły minimum 3 lata). Większość irlandzkich ogłoszeń dla naukowców szczegółowo opisuje obowiązki na danej posadzie. Czytajmy je uważnie, by upewnić się, czy faktycznie posiadamy żądane umiejętności. Zaraz po przyjeździe do Irlandii i zamieszkaniu w tym kraju trzeba wykupić numer PPS (odpowiednik polskiego NIP). Dzięki temu można legalnie pracować na terenie tego państwa. Więcej informacji: informacje o**numerze PPS na**stronie www.welfare.ie; www.eracareers-poland.gov.pl (portal mobilnych naukowców); www.researchcareerireland.com (portal mobilnych naukowców w**Irlandii); Oferty pracy: www.jobsearch.ie; www.recruitireland.com; www.jobsearch.monster.ie; www.loadzajobs.ie.(WALCZ)) **

Szwecja

Osoby starające się o pracę naukowca w Szwecji powinny, w pierwszej kolejności, zapoznać się z prawnymi warunkami zatrudnienia. Kandydaci przed wyjazdem muszą postarać się o pozwolenie na pracę w charakterze visiting researcher. Zajmuje się tym Urząd Migracyjny - Migrationsverket. Naukowcy, którzy zamierzają zostać za granicą dłużej niż trzy miesiące, powinni także otrzymać residence permit, czyli pozwolenie na pobyt, które dotyczy wszelkiego rodzaju prac podejmowanych na dłuższy okres. W stosunku do osób, które wyjeżdżają w ramach międzynarodowej wymiany, procedura ta może zostać nieco uproszczona. Ponadto zainteresowani muszą znaleźć miejsce zamieszkania w Szwecji, które jest konieczne do otrzymania pozwolenia na pracę. Oprócz tego przyszły pracownik musi dostać od uczelni bądź jednostki badawczej pisemną ofertę zatrudnienia, a także wniosek AMS PF 101704, który pracodawca otrzyma w lokalnym urzędzie zatrudnienia. Wniosek należy wypełnić w dwóch egzemplarzach, dołączając dwie fotografie oraz kserokopię strony paszportu z danymi osobowymi. Złożenie podania nie wymaga uiszczenia żadnych opłat, a pozwolenie jest najczęściej udzielane na rok. W celu jego przedłużenia należy się zwrócić do Urzędu Migracyjnego w Norrköping.
System szkolnictwa wyższego, gdzie większość naukowców znajduje zatrudnienie, jest w Szwecji silnie upaństwowiony. Oprócz ośrodków w Sztokholmnie, który jest największym zapleczem naukowym w tym kraju, i Lund, istnieją także prowincjonalne filie uczelni wyższych. System szwedzki jest mocno zinformatyzowany, co pozwala na szybkie i sukcesywne przekazywanie i bezpieczne zachowywanie informacji oraz wyników badań przez naukowców. Zaleta ta jednak pociąga za sobą silne zbiurokratyzowanie systemu informatycznego, dlatego osoby starające się o posadę w Szwecji powinny wykazać się bardzo dobrą znajomością obsługi komputera i Internetu. Charakter pracy naukowca wymaga także biegłej i specjalistycznej znajomości języków obcych, głównie angielskiego. Specyficzna w Szwecji jest natomiast regulacja prawna, która dotyczy wykładowców i kadry naukowej uniwersytetów i uczelni wyższych. Przewiduje ona zakaz pracy w tym charakterze po osiągnięciu konkretnego wieku. Przepis ten powoduje, że często świetni naukowcy przechodzą na emerytury i znajdują zatrudnienie w innym kraju lub zmieniają charakter pracy na wyłącznie badawczy.
Naukowiec w Szwecji zarobi równowartość około 3400 euro miesięcznie. Więcej informacji: Ambasada Szwecji w**Warszawie, tel. (22)**640**89**00 oraz na**stronie internetowej: www.swedish-embassy.pl.(GEB) **

Hiszpania

W Hiszpanii większość projektów badawczych kierowana jest do osób posiadających tytuł doktora, ale można również znaleźć oferty stypendiów doktoranckich. Znaczna część programów dotyczy nauk ścisłych i przyrodniczych, trudniej o projekty dla humanistów. Nieodłącznym wymogiem ofert jest doświadczenie, którego rozpiętość jest określana w zależności od charakteru projektu badawczego (od 1 roku nawet do 10 lat). W niektórych programach pojawiają się również dodatkowe kryteria, np. publikacje naukowe, referencje. Bardzo ważna jest dobra znajomość języka obcego, najczęściej wymagany jest biegły angielski w piśmie i mowie. Zasadniczo czas uczestnictwa w programie jest ustalony odgórnie. Wynagrodzenie jest zaś uzależnione od rodzaju oferty. Większość pracodawców zapewnia opiekę medyczną. Obecnie w ramach 6. Programu Ramowego jest ponad 600 ofert, które można znaleźć na stronie internetowej: http://cordis.europa.eu/fetch?CALLER=FP6_PROJ\USR_SORT=EN_QVD+CHAR+DESC\QZ_WEBSRCH=\QM_EP_CY_D=Spain. Projekty dla naukowców w Hiszpanii są również dostępne pod adresem: http://ec.europa.eu/eracareers/index_en.cfm?l1=13\l2=0\l3=1\initSearch=1\country=Spain. Więcej informacji: strona**internetowa Hiszpańskiego Centrum Informacji dla Naukowców -**ww. eracareers. es/fecyt/index_en. jsp.* (SKI)

Finlandia

Fińskie uczelnie są bardzo otwarte na pracowników naukowych z zagranicy. Wystarczy ciekawy plan badawczy i stosunkowo łatwo jest rozpocząć doktorat. Profesorowie należą do ludzi otwartych, skorych do pomocy w pracy naukowej. Bardzo łatwo się z nimi skontaktować. Szybko odpowiadają na e-maile, nie ma również problemu, żeby się spotkać osobiście i porozmawiać. Niemniej młodszym pracownikom naukowym nie jest łatwo. Większość osób prace doktorskie pisze z doskoku, jednocześnie pracując, ponieważ o dofinansowanie na czas dłuższy jest bardzo trudno. Podczas studiów doktoranckich jak i po nich można liczyć jedynie na zatrudnienie na kilka miesięcy w ramach różnych projektów. Osoba posiadająca stopień doktora w Finlandii jest samodzielnym pracownikiem naukowym. Kolejny szczebel to już profesor. Brak jest stopnia doktora habilitowanego. Znajomość języka fińskiego nie jest konieczna. Wszyscy biegle posługują się angielskim. Publikuje się i wykłada głównie w tym języku. Uczelnie fińskie oferują świetne wyposażenie i doskonałe warunki do pracy.
Największe zapotrzebowanie na kadrę naukową zgłaszają obecnie przede wszystkim kierunki techniczne - na uniwersytecie w Helsinkach, Oulu czy Vaasie. Brakuje naukowców eksperymentujących na polu medycyny genetycznej i biomolekularnej. Potrzebni są również biolodzy mający doświadczenie w genetyce. Politechnika Krakowska i Akademia Górniczo-Hutnicza mają podpisane stosowne umowy z największymi uczelniami Finlandii. Współpraca i wymiana kadry naukowej odbywa się za pośrednictwem programów unijnych Maria Curie i Socrates-Erasmus. Dodatkowo AGH w ramach bilateralnych umów ze Stowarzyszeniem Uniwersytetów Bałtyckich współpracuje z dziewięcioma wyższymi uczelniami w Finlandii. Ci, którzy rozpoczynają pracę naukową mogą liczyć na wolne od podatków stypendia, ich wysokość zależy od poszczególnej uczelni. Natomiast pensje doktorantów i profesorów kształtują się w granicach 2500-3000 euro brutto miesięcznie. Więcej informacji: www.frse.org.pl -**strona**Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji; www.bwm.pk.edu.pl -**Biuro Współpracy Międzynarodowej Politechniki Krakowskiej; www.dwz.agh.edu.pl -**strona**AGH poświęcona**współpracy międzynarodowej; www.minedu.fi -**Fińskie Ministerstwo Edukacji, zawiera linki stron wszystkich uczelni wyższych na**terenie kraju; www.edu.fi -**portal zawierający informacje na**temat fińskiej edukacji.(BIER) **

NIemcy

Naukowcy wyjeżdżają do pracy za granicę głównie w ramach rozmaitych stypendiów. Istnieje wiele programów, które umożliwiają im podejmowanie pracy i badań za granicą. Niemiecka Centrala Wymiany Akademickiej (DAAD - Deutscher Akademischer Austauschdienst) w 1999 r. podpisała umowę z Polskim Komitetem Badań Naukowych. Porozumienie to ma na celu ułatwienie współpracy między polskimi i niemieckimi naukowcami. Dzięki niemu, zwłaszcza młodzi naukowcy, tacy jak magistranci, doktoranci oraz osoby, które są niedługo po uzyskaniu doktoratu, mogą się rozwijać i pracować na niemieckich uczelniach, w każdej dziedzinie nauki.
Aby podjąć tego rodzaju pracę naukową konieczne jest wcześniejsze nawiązanie kontaktu i współpracy z niemieckim naukowcem, który zajmuje się podobnymi problemami badawczymi. Wówczas należy złożyć wniosek, po polskiej stronie do MNiI - Departament Współpracy Międzynarodowej (formularze dostępne są na stronie www.mnii.gov.pl), natomiast w Niemczech do DAAD (formularze: www.daad.de/hochschulen/de/5.3.5.html). O dopuszczeniu do takiego rodzaju współpracy decydują jakość projektu, kwalifikacje osób uczestniczących w jego realizacji, oczekiwane efekty naukowe współpracy, aktywny udział młodej kadry naukowej. Wszystkie nowe informacje związane z możliwościami pobytów badawczych w Niemczech znajdują się na stronie www.daad.pl/index.php?lang=pl\d=stypendia_pol. Często zdarza się, że po takiej współpracy naukowcy wiążą się na stałe z daną uczelnią.
Więcej informacji: Informacje o**projektach badawczych i**działalności EPB dostępne na**stronie www.ec.europa.eu/research/leaflets/enlargement/index_pl.html.(MAP) *

holandia

Na holenderskim rynku pracy istnieje duże zapotrzebowanie na pracowników naukowych i inżynierów. Zatrudnienie mogą oni znaleźć na uniwersytetach lub w instytutach naukowo-badawczych przy projektach naukowych. Najczęściej zawody te znajdują się w grupie zawodów regulowanych, tzn. że od kandydata wymagane jest zdobycie odpowiednich kwalifikacji w danej dziedzinie i poświadczenie kompetencji. Zajmują się tym odpowiednie instytucje. Lista zawodów regulowanych i odnośniki do stron instytucji regulujących je w Holandii: www.beroepserkenning.nl/alphabetically.html.
Warunkiem koniecznym do podjęcia legalnej pracy w Holandii jest również uzyskanie numeru identyfikacyjnego BSN (het burgenservicenummer). Numer ten nadawany jest każdemu, kto mieszka i pracuje w Holandii. Dzięki niemu możliwe jest płacenie podatku i załatwianie wszelkich spraw urzędowych. Bez niego pracownik nie otrzyma wynagrodzenia. BSN zastąpił dotychczasowy numer Sofii.
Od kandydatów na stanowiska uniwersyteckie i w instytutach naukowych wymagana jest przede wszystkim biegła znajomość języka angielskiego i niemieckiego, zarówno w mowie jak i w piśmie. Znajomość języka holenderskiego będzie dodatkowym atutem. Zdarza się, że oczekuje się od pracowników deklaracji podjęcia nauki tego języka, często na koszt pracodawcy. Od pracowników instytutów naukowych i badawczych bardzo często wymagane jest posiadanie tytułu doktora w określonych dziedzinach (najczęściej jest to fizyka, geofizyka, matematyka, chemia, biologia, inżynieria elektryczna, genetyczna). Pracownicy zatrudniani są tam do określonych projektów lub badań, zatem czas umowy uzależniony jest od długości trwania projektów (najczęściej od 1 roku do 5 lat). Zarobki oferowane na tym stanowisku to ok. 4500 do 7000 euro na miesiąc. Zależne są one od posiadanych kwalifikacji, umiejętności i tytułów oraz powierzonych obowiązków. W przypadku pracy wykładowców lub pracowników uniwersyteckich kandydatom oferowana jest zwykle umowa na czas nieokreślony. Zarobki tam wahają się w granicach 1900-3000 euro na miesiąc. Więcej informacji: szczegółowe informacje na**temat zdobycia pracy w**Holandii: www.labourmobility.com/guides/Netherlands.pdf. Dodatkowe informacje na**temat pracy naukowców w**Holandii oraz szeroki wybór ofert pracy: http://ec.europa.eu/eracareers/index_en.cfm?l1=13\l2=0\l3=1\initSearch=1\country=Netherlands\CFID=9703193\CFTOKEN=20d1af3a3321ac79-6613C374-07BD-1C97-4EFDAD945C5ACACE (europejski portal mobilnych naukowców-Holandia). Oferty pracy: www.employment.gov.nl (rządowa strona**z**ofertami pracy); www.headhunter.e-biznes.org/; www.monsterboard.nl/; www.efind.pl/holandia.html; www.hightechviewer.nl (targi pracy dla naukowców i**inżynierów).** (JKL)

norwegia

W Norwegii poszukuje się najczęściej ekspertów z zakresu chemii, fizyki, geoinżynierii, oceanografii, nowych technologii i innowacji oraz kierunków związanych z ochroną środowiska. Naukowcy i inżynierowie zatrudnienie znajdą przede wszystkim w gałęziach przemysłu naftowego i gazowniczego, firmach geoinżynieryjnych, wiertniczych czy instytucjach zajmujących się zarządzaniem i ochroną środowiska naturalnego. W branży naftowej poszukuje się specjalistów odpowiedzialnych za opracowywanie technik związanych z uzdatnianiem, magazynowaniem, transportem oraz dystrybucją złóż surowców płynnych na lądzie i w morzu. Eksperci z sektora paliwowego mogą szukać zatrudnienia w przedsiębiorstwach górnictwa naftowego i gazowniczego, stacjach pomiaru gazu, biurach projektowych oraz instytutach naukowo-badawczych.
Pomimo iż Norwegia nie należy do Unii Europejski, pracownicy naukowi z krajów członkowskich UE mogą uczestniczyć w wielu międzynarodowych projektach naukowo-badawczych, np. polscy naukowcy mogą starać się o dofinansowanie projektów w ramach Polsko- Norweskiego Funduszu Badań Naukowych www.fbn.opi.org.pl/. Współpraca z Norwegią z zakresu badań naukowych odbywa się w ramach międzynarodowych sieci badawczych i programów (EUREKA, COST, ESA, CERN, IARC) jak i nieformalnych kontaktów pomiędzy naukowcami. W tym drugim przypadku warto zasięgnąć informacji na temat wolnych miejsc pracy i stypendiów, odwiedzając strony norweskich uniwersytetów, kolegiów i placówek badawczych: www.ntnu.no/portal/page/portal/eksternwebEN/, www.eracareers.no/servlet/Satellite?cid=1143813836536\pageid=1143813836536\pagename=eracareers%2FPage%2FHovedSideEng\site=eracareers.
Naukowców aplikujących na norweskie stanowiska pracy wyłania się poprzez konkursy. Powinni oni złożyć przetłumaczone na język angielski CV, kopie certyfikatów, referencji i publikacji naukowych oraz dołączyć do nich opis osiągnięć w danej dziedzinie nauki. Zarówno pracodawcy jak i partnerzy w norweskich placówkach badawczych wymagają od obcokrajowców biegłej znajomości angielskiego w piśmie i w mowie. Znajomość innego języka europejskiego oraz wcześniejsze doświadczenie we współpracy międzynarodowej będą atutem. Nostryfikacja dyplomu często nie jest konieczna. Kandydat na pracownika musi przede wszystkim spełnić wymagania sprecyzowane w ogłoszeniu o pracę i wygrać konkurs z innymi kandydatami. W razie gdyby pracodawca wymagał nostryfikacji dyplomu, należy zwrócić się do Norweskiego Biura ds. Zapewnienia Jakości Kształcenia (NOKUT) www.nokut.no/sw335.asp. *Więcej informacji: www.eracareers.no; www.rcn.no/servlet. (DAG)