Nie tylko dla mafii teoretycznoliterackiej

- twierdzi prof. Stanisław Balbus

"Wiersz polski" Lucylli Pszczołowskiej

- twierdzi prof. Stanisław Balbus

     (INF. WŁ.) "Wiersz polski" Lucylli Pszczołowskiej jest pierwszą od prawie 80 lat syntezą historii wersyfikacji. Do tej pory jedynym kompendium wiedzy na ten temat były "Wiersze polskie w ich dziejowym rozwoju" Jana Łosia. Praca ta zawierała jednak głównie katalog rozmiarów wersów i strof stosowanych przez poetów.
     Lucylla Pszczołowska opisuje przemiany polskiego wiersza od czasów najdawniejszych po współczesne. - Książkę tę pisałam z myślą zarówno o badaczach literatury, jak o nauczycielach, studentach i w ogóle ludziach interesujących się wierszem. Nie ma w niej więc tak obciążających nieraz prace o wierszu tabel, wykazów, statystyk. Starałam się też unikać specjalistycznych terminów (na przykład hiperkataleksa czy lipometria), tych - jak to kiedyś kreślił Adam Ważyk - "połączeń kataplazmy z apokalipsą" - _pisze autorka.
     O rekomendację dla tej książki poprosiliśmy prof. Stanisława Balbusa, kierownika Katedry Teorii Literatury Instytutu Filologii Polskiej UJ:
     - _To pierwszy nowoczesny rys historyczny wersyfikacji polskiej; te, które były do tej pory są archaiczne. Książka prof. Łosia napisana została metodą liczenia na palcach sylab. Lucylla Pszczołowska ma znakomity słuch do wierszy i w dodatku umie o tym pisać. Jej książka to historyczna opowieść o tym, jak się kształtował wiersz polski. Wersyfikacja jest dziedziną trochę ezoteryczną, dla specjalistów. Już od antyku ma niesłychanie skomplikowaną terminologię, która odstręcza zwykłego czytelnika. Dla wielu osób brzmi to jak obcy język. Ta książka jest napisana piękną polszczyzną. Jest czytelna nawet dla kogoś, kto nigdy nie studiował polonistyki. Napisana ładnie, potoczyście; głęboka, a jednocześnie zrozumiała. Autorka łączy refleksję poetyki historycznej z systematyką wiersza; pokazuje jakie były odmiany wiersza polskiego w poszczególnych okresach. Na końcu książki jest jeden krótki rozdział, bardzo ważny i treściwie napisany. Dotyczy tego, co się działo z wierszem polskim po przełomie wersyfikacyjnym, czyli po przejściu od wiersza regularnego do wolnego. Autorka opisuje rewolucyjną odrębność tego wiersza, a także pokazuje, dlaczego nie jest to proza.
     To jednocześnie podręcznik akademicki i książka do czytania. Połączenie tych dwóch gatunków jest niesłychanie rzadkie. Książki z teorii literatury są zazwyczaj dla ludzi tylko z teoretycznoliterackiej mafii. Książka Pszczołowskiej to połączenie ezoterycznej wiedzy z esejem humanistycznym.
      (AM)
     Lucylla Pszczołowska, Wiersz polski. Zarys historyczny, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Seria Humanistyczna, Wrocław 1997
     Prof. Lucylla Pszczołowska jest wieloletnim pracownikiem Instytutu Badań Literackich PAN. Była kierownikiem Pracowni Poetyki Teoretycznej i Języka Literackiego. Autorka książek, rozpraw i studiów na temat wersyfikacji. Wykładała na uniwersytecie w Amsterdamie. Od wielu lat kieruje pracami międzynarodowego zespołu badaczy słowiańskiej metryki porównawczej.