Nie tylko liczydło

Przyszłość i rola informatyki medycznej

Profesor RYSZARD TADEUSIEWICZ, rektor AGH, mówił podczas środowego spotkania w krakowskim Domu Towarzystwa Lekarskiego o przyszłości i problemach współczesnej informatyki medycznej. Według niego, mimo znacznego rozwoju technologicznego, jest ona wciąż w powijakach.

Ekonomia w szpitalu

   Wymierne korzyści może przynieść na przykład informatyka ekonomiczna. Współczesne systemy księgowości, które ewidencjonują transakcje i zbierają informacje o klientach, są jednocześnie narzędziem wspomagającym zarządzanie produkcją i sprzedażą. - Nowoczesna ekonomia, wykorzystując komputery, wylansowała tezę "just in time", czyli dokładnie na czas, ani wcześniej, ani później. Dotyczy to procesu produkcyjnego, lecz może być także zastosowane w szpitalu - uważa prof. Tadeusiewicz.
   - Informatyka nie wyręczy w podejmowaniu decyzji, ale zagwarantuje, żeby w odpowiednim momencie rzecz została przypomniania, wskazana, zasugerowana - dodaje.

Przekopywanie wiedzy

   Techniki informatyczne wypracowały nowe narzędzia, zwane Knowledge discovering (odkrywanie wiedzy) i Data mining (przekopywanie wiedzy). Są one wyjątkowo przydatne w szpitalu. Mogą nie tylko uśredniać dane, ale także je badać i analizować - punkt po punkcie, obiekt po obiekcie. - Człowiek skonfrontowany z milionem informacji nie wie nic i potrzebuje średniej, żeby czegoś się o nich dowiedzieć. Komputer skonfrontowany z milionem danych może z nimi zrobić niemal wszystko - twierdzi Ryszard Tadeusiewicz.
   Algorytmy narzędzi typu Data mining opierają się także na sztucznej inteligencji, która pozwala odpowiadać na pytania nie zadane w sposób jawny (klasyczne metody statystyczne mogą odpowiadać tylko na pytania postawione wprost).

Komputer się nie męczy

   Przyszłość informatyki medycznej leży także w zastosowaniu nowoczesnych metod analizy danych. Mamy obecnie narzędzia, które pozwalają prezentować konstrukcje trójwymiarowe wnętrza człowieka (tomograf) poprzez różnego rodzaju sygnały elektryczne, cieplne i chemiczne. Jednak - zdaniem prof. Tadeusiewicza - nie próbujemy stosować bardziej wyrafinowanych metod ich analizy.
   - Tymczasem w dziedzinie przetwarzania sygnału i rozpoznawania obrazu są już metody, które umożliwiają dokonywanie analizy treści sygnałów. Badania te pozwalają rozumieć znaczenia określonych sygnałów. Może to być ważne dla zmęczonego długą pracą lekarza. - Trzeba pamiętać, że komputer nie męczy się i jest zawsze w wysokiej formie - tłumaczy prof. Tadeusiewicz. Więcej: komputer, oprócz dostarczenia obrazu tomograficznego, może sam wskazać, że coś mu się nie podoba. - _Może nie mieć racji i ostateczna decyzja należy do lekarza. Nie pozwólmy jednak, żeby to było tylko liczydło! - _argumentuje profesor.

Telemedycyna

   Nie mniej ważny dla przyszłości medycyny jest Internet (telemedycyna), który stwarza ogromne możliwości. Przede wszystkim umożliwia zdalne konsultacje i konsylia. Lekarze oddaleni do siebie o tysiące kilometrów mogą dyskutować o pacjencie, oglądając go za pomocą łączy telekomunikacyjnych.
   - Technika przyszłości pozwoli na tę teleobecność jeszcze w większym stopniu. Mam na myśli zjawisko rzeczywistości wirtualnej. Umożliwi ona przeżywanie czegoś więcej niż tylko wrażeń dotykowych i dźwiękowych. Stworzy zupełnie nową jakość. Podobnie zresztą jak mikroroboty. Mogą one stanowić nie tylko przedłużenie wzroku, słuchu i rąk lekarza. Umożliwią mu także bezpośrednią ingerencję w ciało człowieka poprzez łącza internetowe - _przewiduje Ryszard Tadeusiewicz.
   Według niego, współczesna informatyka medyczna jest jeszcze w powijakach. To wciąż początek drogi. - Nie pokonają jej sami lekarze ani sami informatycy. Można i trzeba połączyć ich umysły i wiedzę - _podsumowuje profesor.
MARCIN MAJEREK