Nie wiemy, że mamy jaskrę i tracimy wzrok

Według statystyk w Polsce ponad 700 tys. osób choruje na jaskrę. Jednak zaledwie kilkadziesiąt tysięcy dotkniętych schorzeniem jest świadomych choroby i znajduje się pod specjalistyczną opieką lekarską. Ci, którzy nie zdają sobie sprawy z choroby, niepostrzeżenie i powoli tracą wzrok.

- Przyczyna wystąpienia jaskry jest nieznana, a choroba jest nieuleczalna - mówi prof. Marta Misiuk-Hojło, przewodnicząca Sekcji Jaskry Polskiego Towarzystw Okulistycznego. - Mimo że nie można przywrócić utraconego wzroku, wczesne rozpoznanie i właściwe leczenie mogą potencjalnie opóźnić jej postęp. Ważne jest, aby każdy pacjent powyżej 45. roku życia został skierowany przez lekarza pierwszego kontaktu do okulisty na badania profilaktyczne w kierunku jaskry. Badanie to powinno być powtarzane co najmniej raz na dwa lata.

Jaskra związana jest ze wzrostem ciśnienia płynu wewnątrz oka. Normalna wartość tego ciśnienia określana jest na 15-21 mmHg. Jeśli ciśnienie wzrasta do poziomu między 30 a 40 mmHg, ryzyko rozwoju jaskry zwiększa się 40-krotnie. Kluczowe dla rozpoznania jaskry jest więc regularne badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego. Takie badanie powinien przeprowadzać okulista, ponieważ diagnostyka jaskry wymaga specjalistycznej wiedzy.

Postacie jaskry
Są różne postacie jaskry. Pogorszenie widzenia, a szczególnie jego ostrości i zmniejszenie obszaru widzialnego, ma związek z tzw. kątem przesączania cieczy wodnistej, znajdującej się wewnątrz gałki ocznej. Droga odpływu tej cieczy może być utrudniona lub nagle zablokowana, co wpływa na wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, a tym samym - destrukcję nerwu wzrokowego.

Najczęstszą, najbardziej rozpowszechnioną i dotykającą największą liczbę ludzi na świecie, postacią choroby jest tzw. jaskra pierwotna otwartego kąta. To jaskra podstępna i przebiegająca praktycznie przez długi czas bez objawów. Ciecz wodnista wprawdzie z trudnością, ale wydostaje się na zewnątrz oka, ciśnienie w oku podnosi się więc stopniowo, często całymi latami, systematycznie uszkadzając nerw wzrokowy.

Jaskra otwartego kąta zaczyna się zwykle po 35., 40. roku życia, powodując obwodowe ubytki w polu widzenia, czyli postępujące uszkodzenie nerwu wzrokowego zaczynające się od obwodu. Dla pacjenta ten objaw początkowo w ogóle nie jest zauważalny. Warto jednak wiedzieć, na co zwrócić uwagę i co powinno nas skłonić do wizyty u okulisty. Objawem jaskry, który pacjenci często bagatelizują mogą być bóle głowy występujące rano, zaraz po obudzeniu się - ciśnienie wewnątrzgałkowe jest najwyższe właśnie we wczesnych godzinach rannych.

Także opuchnięte powieki mogą być objawem choroby. Może to być też o pogorszenie widzenia, bóle oczu lub głowy w momencie, kiedy patrzymy w ciemnym pomieszczeniu, bez zapalonego górnego światła, na ekran telewizora- źrenica ulega wówczas poszerzeniu i przy zwężonych kątach przesączania dochodzi do okresowego wzrostu ciśnienia.

Inna postać jaskry, łatwiej wykrywalna, ale znacznie rzadsza, to jaskra, w której kąt przesączania się cieczy wodnistej jest wąski, zamykający się. Kiedy odpływ cieczy zostanie nagle zablokowany, ciśnienie w oku gwałtownie wzrasta, generując określone, nietrudne do zdiagnozowania, symptomy (zamglone widzenie, silny ból głowy, zaczerwienienie gałki ocznej, nieruchoma pozioma, pionowa, owalna źrenica).

Leczenie jaskry
Jaskrę można leczyć farmakologicznie, stosując krople do oczu i leki doustne lub za pomocą zabiegów laserowych, tradycyjnymi metodami chirurgicznymi lub różnymi kombinacjami tych metod. Leczenie musi być kontynuowanie do końca życia pacjenta. Kluczowe znaczenie dla jego skuteczności w powstrzymaniu rozwoju jaskry jest konsekwentne przyjmowanie leków, zgodnie z zaleceniami lekarza.

Najnowszą metodą leczenia, dostępną w jednej z krakowskich klinik okulistycznych, jest endoskopowa cyklofotokoagu-lacja jaskry. ECP obniża wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe, a tym samym zapobiega dalszym uszkodzeniom nerwu wzrokowego hamując jego destrukcję. Skuteczność ECP w jaskrze opornej sięga nawet 90 proc., u wielu pacjentów po zabiegu przestaje być konieczne leczenie farmakologiczne.