Schloss Wartenberg czyli Zamek w Przegorzałach jak na Kraków ma niezbyt długą historię. Zbudowano go w czasie II wojny światowej. Dziś budowla zaprojektowana przez Adolfa Szyszko-Bohusza jest jednym z niewielu zachowanych przykładów architektury III Rzeszy w Krakowie.
Architekt - wówczas główny konserwator Zamku Królewskiego podczas okupacji niemieckiej pracował m.in. jako kreślarz w niemieckim biurze architektonicznym, które pracowało przy przebudowie Zamku Królewskiego na Wawelu na potrzeby Hansa Franka. W tym czasie na Wawelu dobudowany został - stojący do dziś - budynek nr 5.
Adolf Szyszko-Bohusz, przed wojną rezydujący w podkrakowskiej willi "Odyniec", miał plan na jej rozbudowę. Ten - wielokrotnie przeskalowany - plan zrealizowano w postaci trzykondygnacyjnego, górującego nad otoczeniem, zamku z dużym kamiennym tarasem w Przegorzałach, który znajduje się w sąsiedztwie willi architekta. Do niedawna mieścił się w niej Instytut Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.
W okresie okupacji rezydencję Szyszko-Bohusza przejął Otton von Wächter, austriacki nazista, pełniący przez pierwsze dwa lata okupacji funkcję starosty dystryktu krakowskiego. To on podjął pomysł rozbudowy siedziby. Projekt zlecił profesorowi Szyszko-Bohuszowi, choć celniej będzie powiedzieć, że Szyszko-Bohusz został zmuszony do zrobienia projektu.
Obok nazwiska polskiego architekta na projekcie widnieją podpisy dwóch austriackich architektów: Richarda Pfoba i Hansa Petermaira, to właśnie oni mieli zaprojektować Schloss Wartenberg, ale ostatecznie w prace został włączony Szyszko-Bohusz. A sam projekt powstawał przez blisko trzy lata.
Stylizowany na nadreńskie zamki okresu romantyzmu projekt budowli powstał w 1941 roku, prace rozpoczęto w kolejnym roku.
Wkrótce jednak Otto von Wächter został przeniesiony do Lwowa, a zaawansowana już w budowa przez długi czas stała pusta.
Obok zamku zaprojektowano i wybudowano kilka innych obiektów istniejących do dzisiaj – wartownię przy bramie wjazdowej i budynek garażowo-wartowniczy. Poniżej tych budowli, na stromym wschodnim zboczu znajduje się rezerwat przyrody Skałki Przegorzalskie.
9 listopada 1943 roku, podczas wizyty Heinricha Himmlera w Krakowie, Hans Frank podarował mu zamek jako sanatorium dla esesmanów.
Pod koniec wojny mieścił się tutaj szpital, a w 1948 roku zespół budynków został przejęty przez państwo. Po 1989 roku rodzina Bohuszów starała się o odzyskanie willi. Bezskutecznie.
Od lat 80. w zamku mieści się restauracja "U Ziyada".
Wkrótce w zamku zapowiadane jest otwarcie 37 pokoi w 5-gwiazdkowym standardzie, z salą balową i SPA.
W 2011 roku akcję swojego filmu "Uwikłanie" umieścił w zamku w Przegorzałach Jacek Bromski. W filmie z Krakowem w tle można było zobaczyć m,in. Danutę Stenkę, Marka Bukowskiego, Krzysztofa Globisza, Andrzeja Seweryna i Maję Ostaszewską.
- Dziś ten tzw. Zamek jest najlepiej zachowanym zabytkiem i pomnikiem obecności III Rzeszy nad Wisłą. Siedząc latem na tarasie restauracji, patrząc, przy pięknej pogodzie, na panoramę gór, warto jednocześnie pamiętać o położonym poniżej wzgórza Gliniku, gdzie systematycznie od 1939 do 1944 roku hitlerowcy w okrutny sposób mordowali ludzi - mówił nam przed rokiem prof. Jacek Purchla, przy okazji wystawy o kłopotliwym dziedzictwie okresu III Rzeszy w Krakowie.
Strefa Biznesu: Uwaga na chińskie platformy zakupowe
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
