Nowa Huta będzie chroniona jak Stare Miasto. Może już od 2016 roku

Park Kulturowy Nowa Huta zapewni ochronę tej części Krakowa jako obszaru o szczególnych walorach historycznych, architektonicznych i kompozycyjnych. To szansa m.in. na przyciągnięcie większej liczby turystów.

W czerwcu zeszłego roku Rada Miasta podjęła uchwałę w sprawie zamiaru utworzenia tego nowego parku kulturowego. Ostatnio rozstrzygnięto przetarg na sporządzenie projektu planu ochrony - to dokument, który trzeba przygotować dla każdego obszaru, gdzie planuje się utworzenie parku kulturowego. Zajmie się tym zespół specjalistów z Politechniki Krakowskiej. - Ten sam, który opracował plan ochrony Parku Kulturowego Stare Miasto, pod kierownictwem prof. Zbigniewa Myczkowskiego - mówi Filip Szatanik, wicedyrektor Wydziału Informacji Urzędu Miasta.

Obszar, który ma być objęty ochroną w postaci parku kulturowego, to prawie 300 hektarów tzw. starej Nowej Huty, wraz z klasztorem Cystersów w dawnej Mogile, dworem Jana Matejki w Krzesławicach oraz budynkami centrum administracyjnego kombinatu metalurgicznego. Został on wskazany do ochrony przede wszystkim z uwagi na reprezentatywny przykład urbanistyki socrealizmu w Polsce. Granice planowanego parku zostały skonsultowanie z małopolskim konserwatorem zabytków.
Plan ochrony ma na celu rozwinięcie zapisów planów miejscowych obowiązujących na tym obszarze Nowej Huty. - Skutkiem wprowadzenia parku kulturowego będzie chronienie przestrzeni, fasad budynków przed niewłaściwymi formami reklamy, przykrywającymi dziedzictwo, o które chcemy zadbać. Uchwała o parku kulturowym może też regulować kwestie handlu ulicznego, malowania fasad, nagłośnienia używanego na takim obszarze - wymienia Szatanik.

Prace nad powstaniem parku kulturowego podzielone są na dwa etapy. Pierwszy, realizowany w tym roku, zakłada opracowanie szczegółowej analizy walorów krajobrazowych i architektonicznych wskazanego obszaru. A w przyszłym roku m.in. opracowane zostaną wytyczne co do ochrony i kształtowania krajobrazu.

Zakłada się, że jesienią przyszłego roku Rada Miasta podejmie uchwałę o utworzeniu parku. Wskaże tam terminy na dostosowanie się do jej zapisów. - Rada powinna również zatwierdzić uchwałą plan ochrony parku, w którym zawarte będą m.in. wytyczne do wprowadzenia odpowiednich przepisów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, obowiązujących na terenie objętym ochroną - dodaje Jan Machowski z biura prasowego krakowskiego magistratu.

- Powstanie parku kulturowego w Nowej Hucie jest dla mnie oczywistością - komentuje Maciej Miezian, krakowski historyk, znawca dziejów Nowej Huty. Wskazuje, że jest ona najlepiej zachowanym w Polsce zespołem obiektów, ukazujących przekrój architektury Polski Ludowej. W Nowej Hucie nie brakuje miejsc, które dziś wyglądają praktycznie tak samo, jak w latach 80. ubiegłego wieku. - Ciekawostką jest to, że Nowa Huta ma dwa poziomy: pod wieloma obiektami znajdują się podziemne schrony przeciwatomowe, budowane w okresie zimnej wojny. One również są warte ochrony - podkreśla Miezian.

Jan Janczykowski, wojewódzki konserwator zabytków podkreśla, że jeszcze za wcześnie, by mówić o konkretach dotyczących nowego parku kulturowego. Wskazuje też, że w przypadku Nowej Huty nie da się stosować tych samych procedur, jakie obowiązują w parku kulturowym Stare Miasto. Prace nad jego powstaniem trwały aż siedem lat, a jego najważniejszym skutkiem było usunięcie wszechobecnych reklam z obszaru ograniczonego Plantami. - Teraz powinno to pójść znacznie szybciej, bo mamy już odpowiednie doświadczenie. Myślę, że przyszłoroczny termin w przypadku parku kulturowego Nowa Huta jest realny - dodaje Janczykowski.

Z kolei radny Tomasz Urynowicz podkreśla: - Myśląc o parku kulturowym, nie zapominajmy, że Nowa Huta ma pozostać żywym miejscem, a nie tylko przestrzenią dla turystów.

Przypomnijmy, kolejny planowany park kulturowy ma chronić Stare Podgórze z Krzemionkami. Obecnie trwa na tamtym obszarze inwentaryzacja reklam, szyldów i urządzeń technicznych. Zbierane są też informacje, dotyczące wydanych pozwoleń na ich umieszczenie na elewacjach zabytkowych budynków.