Dawno to było temu – jeszcze panowie Janusz Łętocha i Józef Nowosielski razem prowadzili antykwariat przy Brackiej (czy wszystko, co tu polubię musi wkońcu zniknąć?). Tamże wytropiłem almanach Wiek klęski. Łowiecki „dublet”: jeden strzał – dwa trofea, dwa teksty. Ten o czarnoksiężniczce, Lilce Pawlikowskiej i Kossakówce – w pierwszy nas odcinek, lirycznie, wprowadził.
Dziś znów – wspomnienie (nie zawsze tak będzie!). O Macieju Starzewskim: „Cóż mogło stać się z jego biblioteką, z tą biblioteką, której nie odziedziczył, ale sam ją stworzył, budując ją już w gimnazjum? Pewnie z górą sto tysięcy tomów! Dziwna rzecz, bibliomanem będąc, cieszył się, gdy jego własne książki były w ruchu. Nie skąpił ich nikomu, były to książki żywe, kursujące, były częścią Krakowa i krakowskiej «humanitas»”… KRAKOWSKIEJ HUMANITAS?… Co skrywały te słowa kilkadziesiąt lat temu? Większa tajemnica niż biblioman – rozrzutnik!
Pan Zygmunt nie tłumaczy nic jednak, lecz wiedzie: „Daleko, w Londynie myślę o «Czasie». Pobudkę dała mi wiadomość o zgonie starego przyjaciela, który wyszedłszy z ducha «Czasu» był […] częścią składową wielkiej kultury krakowskiej; stwarzał atmosferę, w jakiej mogła kwitnąć podwawelska «humanitas»”. Znów to samo! Raz jeszcze uderzy: „Jednym uchem słucham muzyki, płynącej spod palców prawnika-pianisty, drugim wsłuchuję się w rytm powolny i spokojny, trochę senny lecz stały. To bije serce mego miasta, w którym już nie ma teraz «Czasu», bo go być nie może. […] Gdy czytam sterty obecnej prasy krajowej, myślę, że powrót zgubionego «Czasu» nie będzie rzeczą łatwą, przynajmniej w ciągu lat najbliższych a może długich, bardzo długich. Nie ma miejsca na wielokulturowość, nie ma miejsca na «humanitas». Jest jedno kopyto”. Po długich latach nie wiemy nawet, czego nam brakuje. Jest jedno kopyto.
PS. 17 czerwca minie 130. rocznica urodzin Macieja Starzewskiego, rówieśnika Pana Zygmunta.
Cytaty: „A la recherche du temps perdu”, Almanach Historyczno-Literacki „Wiek klęski”, Londyn 1946, s. 32–38.
Giganci zatruwają świat
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
